Жорий йил кузида Эстонияда Keelemalev деб аталган янги халқ ҳаракати пайдо бўлди: эстон тилида бу сўз “тил қўшини” ёки “тил патрули” деган маънони англатади.

Ҳаракатни сиёсатчи Индрек Луберг тузган. У одамларни жамоат жойларида рус тилидан фойдаланилаётганига оид барча ҳолатлар бўйича ўзига Facebook ижтимоий тармоғи орқали хабар беришга чақирган. Бу каби “қонунбузарликлар”га, Лубергга кўра, дўконларнинг буклетлари, театр афишалари, ширкат ва муассасаларнинг веб-сайтларида дуч келиш мумкин.

Эстонияда аудиторияга давлат тилидан бошқа тилда мурожаат қилган барча “тил патруллари” вакиллари томонидан рус тилидан воз кечишга чақирилмоқда. Масалан, бир нечта савдо тармоғи рус тилида буклет чиқарганлари учун Индрек Лубергдан расмий мактуб олишган.

Эстонияда рус тилида сўзлашувчиларнинг бир қисми мазкур ташаббусдан ўта норози. Улар “тил қўшини” саҳифаси юзасидан Facebook модераторларига шикоят қилишга чақиришган ва бу ташаббус миллатлараро адоват қўзғатаётганини иддао қилишмоқда.

“Бундай иш устидан Европарламентга шикоят қилиш, петициялар топшириш мумкин ва керак. Булар мисли кўрилмаган нарсалар”, деб ёзган Луберг хатти-ҳаракатларидан норозилардан бири.

Жамоат жойларида рус тилидан фойдаланишга қарши кураш Латвияда анчадан буён давом этмоқда. Бироқ Эстонияда сиёсий арбоблар ҳалигача “тил қўшини” ташаббусига эътибор қаратган эмаслар. Шунга қарамай, эстон тили тўғрисидаги қонун ижроси устидан назорат олиб борадиган Тил департаменти раҳбари “тил патруллари” ташаббусини яхши ғоя, деб ҳисоблайди.

“Уруш туфайли жамиятдаги кайфият ўзгарди. Мен ўзим ҳам оммага тақдим этиладиган барча маълумотни, дейлик, истеъмолчилар учун мўлжалланган маълумотларни рус тилига таржима қилишга ҳожат йўқ, деб ҳисоблайман. Рус тилида сўзлашувчи кўпчилик эстон тилини тушунади, улар эстон тилидаги реклама буклетларини ҳам тушуна олишлари мумкин”, деган Эстония Тил департаменти директор Илмар Томуск.

Сўнгги пайтларда Эстонияда бирданига бир неча муассаса мижозлар билан алоқадан рус тили олиб ташланиши ҳақида маълум қилган. Масалан, Полиция ва Чегарани қўриқлаш департаменти авваллари автоматик огоҳлантирув хабарларини уч тилда – эстон, рус ва инглиз тилларида тарқатишар эди. Бироқ Эстонияда яшовчи кишилардан бири бунга Тил департаменти эътиборини қаратганидан кейин бу икки ташкилот хабар тарқатишда бундан буён рус тилидан фойдаланилмаслигини билдиришган.

Испаниянинг Барселона шаҳри ва атрофида тинимсиз ёққан жала туфайли 4 ноябрь куни қизил огоҳлантириш эълон қилинди. Расмийлар одамларни заруратсиз кўчага чиқмасликни сўрамоқда. “Евроньюс” телеканали хабарига кўра, шиддатли жалалар Валенсия вилоятидан мамлакат шимолий-шарқига – Барселонага кўчган.

Шу тариқа Барселона Испаниянинг экстремал об-ҳаво шароитидан жабр кўрган яна бир минтақасига айланган. Ижтимоий тармоқларда Барселона аэропорти терминалига сув кираётгани акс этган видеокадрлар пайдо бўлган.

Испания Давлат метеорология агентлиги Каталониянинг айрим қисмларида тинмаётган жала туфайли қизил хатар даражасини эълон қилган, маҳаллий ОАВ эса йўлларда қисман сув остида қолган автомобилларни намойиш қилган.

Испанияда катталиги бўйича иккинчи аэропорт ҳисобланмиш Барселонанинг Эл-Прат аэропорти ўнлаб авиарейсларни бекор қилган ёки кечиктирган, поезд қатнови ҳам тўхтатилган.

Аввалроқ Испаниянинг Валенсия вилоятида тинимсиз жала туфайли юзага келган тошқин натижасида камида 217 киши нобуд бўлгани ҳақида хабар қилинган эди.

Шимолий Корея Япон денгизи томонга қисқа масофали бир неча баллистик ракета учирган. Бу ҳақда “Рёнхап” агентлиги Жанубий Корея ҳарбийларидан олинган маълумотга таянган ҳолда хабар қилди. КХДР бир неча кун аввал ҳам баллистик ракета учирган эди.

Жанубий Корея штаб бошлиқларининг бирлашган қўмитаси маҳаллий вақт бўйича эрталабки соат 7:30 ларда Шимолий Хванхэ вилоятининг Саривон деган жойидан ракеталар учирилганини аниқлаганини билдирди. Айни пайтда қўмита учирилган ракеталар сонига аниқлик киритган эмас.

NHK телеканали Япония Мудофаа вазирлигидан олинган маълумотларга таянган ҳолда камида еттита ракета учирилгани ҳақида хабар қилди. Ракеталар денгизга бориб тушишдан аввал 400 километр масофани учиб ўтган. Бу АҚШда президентлик сайлови бошланган куни содир бўлди.

Бу орада Шимолий Корея лидерининг синглиси Ким Ё Чжон КХДР яриморолда ҳарбий кучлар тенглигининг бузилишига йўл қўймаслигини билдирди, дея хабар қилди давлатга қарашли КМТА агентлиги.

“Бугунги кунда Корея яриморолида ва минтақада душманларимиз ва бизнинг ўртамизда кучлар тенглигининг бузилиши урушни англатади – бу инкор этиб бўлмас объектив воқеликдир”, дея билдирган Ким Чен Иннинг синглиси, Корея Меҳнат партияси Марказий қўмитаси бўлим мудирининг ўринбосари лавозимини эгаллаб турган Ким Ё Чжон.

АҚШда президентлик сайловига бир неча кун қолган 31 октябрда КХДР Япон денгизи тарафга қитъалараро баллистик ракета учирган. Ўшанда Ким Чен Ин ракетанинг учирилишини “душманларга жавоб” деб атаган эди.

Ракета учирилишига жавобан Жанубий Корея, АҚШ ва Япония ўтган ҳафтада Қўшма Штатларнинг B-1B бомбардимончи учоғи иштирокида қўшма ҳаво машқларини ўтказишган.

БМТ Хавфсизлик кенгашининг санкциялари Шимолий Кореяга ракета синовлари ўтказишни тақиқлайди. Айни пайтда Москва Украинага 2022 йилдаги босқиндан сўнг Пхенянга қарши санкция тартибини бузаётганликда мутназам равишда айбланиб келади. Москва бу айбловларни рад этиб келмоқда.

Ўтган йил сентябрида Россия ташқи ишлар вазири Сергей Лавров Москва ва Пекин КХДРга қарши санкциялардан бош тормоқчи экани, чунки бу санкциялар “мутлақо бошқа геосиёсий вазиятда” қабул қилинганини билдирган эди.

Россия 2024 йил бошидан бери президент Путиннинг Украина босқини иштирокчилари ва уларнинг оила аъзоларига паспорт бериш имконини туғдирган фармони асосида 3344 нафар хорижликка фуқаролик тақдим этган. Бу ҳақда Россия Ички ишлар вазирлиги расмий вакили Ирина Волк маълум қилди.

Мулозима мазкур статистика фақат ҳарбийларгагина тегишлими ёки уларнинг яқинларига ҳам дахлдорми эканига аниқлик киритган эмас.

Аввалроқ Путин Россия армияси билан шартнома тузган ёки россияпараст ҳарбий тузилмаларда хизмат қилган ҳарбийларни фуқароликка қабул қилишга изн берган эди. Бунга оид қонун 2022 йилда қабул қилинган.

Украина уруши чоғида Россияда паспорт олганига қарамай, ҳарбий қайддан ўтишдан бош тортган фуқароларни фуқароликдан маҳрум қилишга имкон берувчи қонунлар ҳам қабул қилинган. Сентябрь ойида ИИВ бу қонун ижросига киришгани ҳақида маълум қилган эди.

Бундан ташқари, Россияда фуқаролик олган хорижликларни паспортидан маҳрум этиш учун асослар рўйхати кескин кенгайтирилганди. Ирина Волкка кўра, 2024 йилнинг саккиз ойи мобайнида 1117 нафар паспорт олган шахс Россия фуқаролигидан маҳрум этилган.

Германияда Гессен федерал ери бош прокуратураси асли ўзбекистонлик миллиардер Алишер Усмоновга нисбатан пул ювиш гумони билан очилган иш терговини ёпган. Бу ҳақда Озодликнинг рус хизмати мухбири хабар қилди.

Озодлик журналисти билан суҳбатда бош прокурор Георг Унгефук “Россия Федерациясидан бўлган 71 ёшли тадбиркорга нисбатан пул ювиш гумон билан очилган иш бўйича тергов айбланувчининг розилиги билан 2024 йил 11 октябрида тўхтатилган”ини қайд этган.

Айни пайтда айбланувчи 4 миллион евро маблағ тўлайдиган бўлган. Бунинг 1,5 миллиони жамоатчилик учун манфаатли фаолият билан шуғулланувчи кўплаб муассасалар эҳтиёжларига кетади, 2,5 миллион евро эса давлат ҳисобига ўтказилади. Маблағ ҳисобрақамларга келиб тушганидан кейин жараён ёпилади.

ГФР қонунчилиги, агар “юклатилган пул мажбуриятларини бажариш йўли билан жиноий таъқиб зарурати бартараф қилинган бўлса”, прокуратура ва судларга жиноят терговини тўхтатиш имконини беради. Билдирилган айблов оғирлиги бунга монелик қилмаслиги лозим.

Қарор қабул қилишда прокуратура Усмоновга айблов билдирилаётган хатти-ҳаракатлар учун ГФРда ҳам, Гессен федерал ерида ҳам тергов қилиш имконсизлиги ҳолатини ҳисобга олган. Бундан ташқари, бошқа мамлакатда содир этилган жиноятлар Германиядаги жисмоний ва юридик шахсларга зарар етказмаган. Айбланувчининг хатти-ҳаракатлари оқибатида ГФРда молиявий зарар юзага келган эмас, жиноят содир этилганидан бери эса анча вақт ўтиб кетган.

Жиноят ҳуқуқи бўйича берлинлик эксперт Озодликка Усмоновга нисбатан қўлланилган қонунчилик параграфи қўйилган айбловнинг ўта оғир экани, бироқ жиноий иш уни тергов қилиш қарийб имконсизлиги учун тўхтатилганидан далолат беришини айтган.

Агар иш судгача етиб борганда, далиллар етарли бўлмагани сабабли ҳукмдан воз кечишга ва Усмоновни оқлашга тўғри келган бўларди. Ҳуқуқшуносга кўра, россиялик тадбиркорнинг оқланиши реал вазият ва жиноятларнинг оғирлигига мувофиқ бўлмасди.

“Афтидан, Гессен бош прокуратураси максимал даражада юқори бўлган пул мажбуриятларини юклаб, терговни тўхтатишга қарор қилган”, дея таъкидлаган ҳуқуқшунос.

Эронда Теҳрон университетининг толибаси ОТМ кампусида устки кийимларини ечиб ташлагани ортидан қўлга олинди. Бу ҳақда биринчи бўлиб Эрон телеграм-каналлари ва ҳуқуқбонлар хабар қилишди.

Уларнинг иддаосича, толиба ҳижобни рисоладагидек ўрамагани учун хавфсизлик хизмати ходимлари томонидан жисмоний таъқибга учраган.

Ижтимоий тармоқларда хавфсизлик кучлари ходимлари ва ҳукуматпараст “Басиж” ёшлар ташкилоти вакиллари қўлга олинган толибанинг кийимларини йиртиб ташлашгани ҳақида ёзишмоқда. Айни пайтда айрим гувоҳлар толибанинг ўзи ечинганини иддао қилишяпти.

Маълумотларга кўра, толиба полицияга йўлланган ва у билан алоқа йўқ. Бу орада университет вакили қўлга олинган қиз руҳан соғлом эмаслигини, у клиникага йўлланганини билдирган.

Толибанинг исми очиқланган эмас.

БМТнинг инсон ҳуқуқлари бўйича Эрондаги махсус маърузачиси Теҳронда содир бўлган воқеани диққат билан кузатиб турганини билдирган. Amnesty International инсон ҳуқуқлари ташкилоти эса қўлга олинган толибанинг зудлик билан озод қилинишини, унинг ёнига адвокати ва оила аъзолари қўйилишини талаб қилиб чиққан.

Жорий йилнинг апрель ойида Эрон Ислом инқилоби посбонлари корпуси мамлакатда аёллар учун қатъий дресс-кодга риоя қилиш масалалари бўйича янги ҳуқуқ-тартибот органи тузилгани ҳақида эълон қилган. Мазкур баёнот Эрон расмийлари сўнгги кунларда ахлоқ қоидаларига мувофиқлик юзасидан текширувларни кучайтиргани, рейд иштирокчилари аёллар билан қўпол муомалада бўлаётганига оид хабарлар пайдо бўлгани ортидан берилган.

2022 йил сентябрида Эронда маҳаллий толибалардан Маҳса Аминий вафот этган эди. У ҳижобини нотўғри ўрагани учун қўлга олинганини иддао қилган Ахлоқ полицияси кейинроқ унинг “юрак хуружидан” ўлганини билдирган. Аминийнинг яқинлари толиба полициячилар томонидан ўлгунича калтакланганини таъкидлашган.

Аминийнинг ўлимидан кейин Эрон оммавий кўча намойишлари бошланган. Норозилик чиқишлари бир неча ой давом этган ва улар сўнгги бир неча ўн йил ичида Эроннинг консерватив раҳбариятига қарши энг жиддий қўзғалишлардан бири ўлароқ баҳоланган. Мазкур тўқнашувларда юзлаб одам ҳалок бўлган, минглаб киши ҳибсга олинган, норозилик намойишларининг бир неча иштирокчиси эса қатл этилган.

АҚШда 5 ноябрь кунига белгиланган президент сайловига икки кун қолар экан, якшанба куни Демократик партиядан президентликка номзод Камала Ҳаррис Мичиган штатидаги сайловолди тадбирларида қатнашди, унинг рақиби бўлган республикачи Дональд Трамп эса ҳали кимга овоз бериши маълум бўлмаган Пенсильвания, Шимолий Каролина ва Жоржия штатларига борди.

Ижтимоий сўровлар, аввалда бўлгани каби, номзодлар рейтингида фарқ жуда кичик эканини кўрсатмоқда. New York Times ва Сиена коллежи томонидан 3 ноябрь куни ёйинланган тадқиқотлар вице-президент Ҳаррис ва собиқ президент Трамп овоз бериш натижаси учун муҳим бўлган етти штатда ёнма-ён кетаётганини кўрсатган.

Жорий йилнинг 24 октябридан 2 ноябригача етти штатдаги 7800 дан зиёд муҳтамал сайловчи орасида ўтказилган сўров натижаларига мувофиқ, Камала Ҳаррис кичик фарқ билан Невада, Шимолий Каролина ва Висконсинда, Дональд Трамп эса Аризона, Мичиган, Жоржия ва Пенсильванияда олдинда боряпти. Етти штатнинг барчасида овозлар нисбати тақрибан 3,5 фоиз атрофида бўлиб турибди, дея қайд этилган “Америка овози” мақоласида.

Сўровга кўра, сайловчиларнинг 40 фоизга яқини шу кунгача овоз бериб бўлган ва бу сайловчилар орасида Ҳаррис 8 фоизга олдинда бормоқда, Трамп эса энди овоз беришини айтаётган сайловчилар орасида пешқадамлик қиляпти.

Пенсильванияда ҳар икки номзоднинг ғалаба имкониятлари тенглашган. New York Times нашрининг аввалги сўровларида Ҳаррис тўрт фоизлик фарқ билан олдинда бораётган бу штатда Трамп рақибини қувиб етиб олган.

Молдовадаги президент сайловининг иккинчи босқичида Майя Санду ғалаба қозонган. Бу ҳақда мамлакат Марказий сайлов комиссияси маълумот тарқатди.

Баённомаларнинг 98,9 фоизи қайта ишланганидан кейин Санду сайловчиларнинг 55 фоизи овозини олгани маълум бўлган. Унинг рақиби Александр Стояногло 45 фоиз овоз тўплаган. Бу Санду учун иккинчи президентлик муддати бўлади.

“Молдова, бугун сен ғалаба қилдинг. Биз биргаликда бирдамлигимиз ва демократия кучини ҳамда муносиб келажакка содиқлигимизни кўрсатдик”, деб ёзди Х ижтимоий тармоғида Санду Молдовадаги ва хориждаги юртдошларига миннатдорлик билдирар экан.

Санду асосан хориждаги сайлов участкалари ҳисобидан ғалаба қозонган: чет элдаги диаспора унга ёппасига овоз берган. Мамлакат ичида 51,2 фоиз овоз билан Стояногло ғолиб бўлган. Берилган овозларни санаш бошланганидан кейин у ҳаммани “рақамлар қандай бўлишидан қатъи назар, хотиржамликни сақлаш”га чақирган ва Молдовада “шу тобдан бошлаб сингдирилган нафрат ва бўлинишга нуқта қўйилиши”га умид билдирган.

Санду мамлакатнинг ғарбча йўл билан илгарилаши ва Европа Иттифоқига қўшилиши тарафдори. Стояногло эса мухолифатдаги россияпараст Социалистлар партиясидан номзод ўлароқ кўрсатилган. Сайловда давомат 54,3 фоизни ташкил қилган.

Молдова расмийлари овоз бериш (3 ноябрь) куни яна Москвани сайловга аралашганликда айблаб чиқишган. Кремль бу каби айбловларни аввал бир неча бор рад этган. Promo-LEX ҳуқуқбонлик миссияси кузатувчилари, Озодликнинг молдаван хизмати хабарига кўра, овоз бериш куни қонунбузарликларга оид 220 дан зиёд хабарни қайд этишганини маълум қилишган. Ўша пайтда полиция 190 дан ортиқ қонунбузарлик ҳақида билдирган.

Жорий йилнинг 20 октябрида бўлиб ўтган сайловнинг биринчи босқичида Санду 42,5 фоиз, Стояногло эса қарийб 26 фоиз овоз олган эди. Айни пайтда сайлов олдидан ўтказилган сўровларда Стояноглони сайловчиларнинг тақрибан 11 фоизи дастаклаётгани қайд этилган – сўралганларнинг катта қисми эса (41 фоизгача) кимга овоз беришга ҳали қарор қилмаганини айтган.

Валенсия вилоятининг Пайпорт шаҳрида тошқиндан жабр кўрган аҳолидан хабар олиш учун келган Испания қироли Филиппа VI га норози оломон томонидан лой ва тош отилга ҳамда ҳақорат ёғдирилган.

“Қотил”, дея қичқиришган йиғилганлар Испания қиролига қарата. Ҳақоратдан шаҳарга келган ҳукумат амалдорлари ҳам бенасиб қолмади. Одамлар улардан нима учун аввалроқ келишмаганини сўрашган. Бир муддат сўнг оломонни тутиб туриш учун полициячилар вазиятга аралашишига тўғри келган. Воқеа жойидан олинган кадрларда қўриқчилар Филипп VI ни соябонлар ёрдамида тўсишга уринаётгани акс этган.

Пайпортда олинган суратларда қиролича Летиция юзида ҳам лой изларини кўриш мумкин.

Кейинроқ маҳаллий манбалар қирол ва унинг рафиқаси тошқиндан жабрланган бошқа бир аҳоли пункти - Чивага сафарини қолдирганлари ҳақида маълум қилишган.

Сўнгги расмий маълумотларга кўра, тинимсиз жала туфайли ўтган ҳафтада юзага келган табиий офат натижасида 217 киши қурбон бўлган, уларнинг аксарияти мамлакат шарқидаги Валенсия вилояти турғунлари бўлган.

Тошқин чоғида кўплаб одам бедарак кетгани айтилмоқда.Телефон ва транспорт тармоғига жиддий шикаст етгани учун йўқолган одамларнинг аниқ сонини айтиш қийин бўлмоқда. Транспорт вазири Оскар Пуэнте El Pais нашрига берган интервьюсида тезкор хизматлар айрим участкаларга яна бир неча ҳафта мобайнида қуруқлик йўли орқали бора олмаслиги мумкинлигини билдирган.

Табиий офат чоғида минглаб одам уй-жойлари ва мол-мулкларидан ажраган. Тошқин кўприкларни вайрон қилган, қатор шаҳарларда кўчалар лой билан тўлган. Бир неча аҳоли пункти электр ва сув таъминотисиз қолган, шунингдек, у жойларга озиқ-овқат етказиб бериш ҳам мушкуллашган.

Маҳаллий аҳоли расмийларни жабрланганларга ёрдам ва уларни қутқариш чораларида кечикканлари учун танқид қилишмоқда. Уларнинг иддаосича, расмийлар табиий офат ҳақида одамларни ўз вақтида огоҳлантиришмаган.

Германия ГФР ва Эрон фуқароси Шамшид Шармаҳднинг қатл этилганига жавобан ўз ҳудудидаги Эроннинг барча бош консулхоналарини ёпади. Бу ҳақда Германия ташқи ишлар вазири Анналена Бербок маълум қилди, дея хабар қилди Tagesschau.

Қайд этилишича, Эроннинг Франкфурт, Мюнхень ва Ҳамбургдаги консулхоналари ёпилади. Tagesschau хабарига кўра, консулхоналарнинг 32 нафар ходими, агар уларда Германия фуқаролиги бўлмаса, мамлакатни тарк этишлари лозим бўлади.

Эроннинг Берлиндаги элчихонаси эса ўз ишини давом эттиради.

Шармаҳд Германия ва Эрон фуқаролигига, АҚШда эса яшаш учун рухсатномага эга бўлган. Эрон расмийлари унинг қўлга олингани ҳақида 2020 йил августида эълон қилишган. У 2008 йил 12 апрелида Шероздаги масжидда содир бўлган портлашга алоқадорликда айбланган. Ўша портлашда 14 киши нобуд бўлган, 200 дан зиёд одам яраланган эди. 2023 йили Эрон Олий суди уни ўлим жазосига ҳукм қилган, 2024 йил 28 октябрида эса ҳукм ижро этилган.

Қатл ортидан Эрон элчиси Германия Ташқи ишлар вазирлигига чақирилган. У ерда германиялик дипломатлар Эрон режими хатти-ҳаракатларига қарши қатъий норозилик изҳор қилиб, бунинг оқибатлари бўлишидан огоҳлантиришган.

Шармаҳднинг АҚШда яшовчи қизи Берлин ва Вашингтонни “гаровдагиларни озод қилиш бўйича барча музокараларда” унинг отасини ташлаб қўйганликда айблаган. У яқинлари Шармаҳд билан хўшлашиш имконига эга бўлишлари учун отасининг жасадини АҚШга қайтаришни талаб қилган.

Россия ҳукумати Украинада жанг қилаётган фуқароларни ишдан бўшатишни тўлиқ тақиқлашни режаламоқда. Мамлакат Меҳнат кодексига бунга оид тегишли ўзгартишлар киритилиши ҳақида бош вазир Михаил Мишустин маълум қилган.

Агар ҳукумат томонидан таклиф қилинаётган қонун лойиҳаси қабул қилинса, иш берувчилар Мудофаа вазирлиги шартномасига қўл қўйган уруш қатнашчилари билан тузилган шартномани уларнинг бутун хизмати даврида тўхтатиб туришга мажбур бўлади. Ҳозирда ходимни армиядаги хизматидан бир йил кейин ишдан бўшатиш мумкин.

Ҳукумат матбуот хизмати мазкур қонун лойиҳаси Россия Давлат думасига яқин орада киритилишини қўшимча қилган. Ўз навбатида, Мишустин ҳужжат қабул қилинишига шубҳа қилмаслигини билдирган.

Россия расмийлари Украинада шартнома асосида жанг қилаётган кишиларнинг аниқ сонини очиқлаган эмас. Владимир Путин фронтга кетган ҳарбийларнинг умумий сони 600 минг киши эканини айтган.

АҚШ Россиянинг Курск вилоятида бўлган шимолий кореялик ҳарбийлар яқин орада Украина Қуролли кучлари билан жангга киришишини кутмоқда. Бу ҳақда 31 октябрь куни АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен билдирди. “Америка овози” хабарига кўра, ўз сўзида Хитойни Пхенянни тийиб туриш учун ўз таъсиридан фойдаланишга чақирган.

АҚШ Давлат котиби Россия шимолий кореялик аскарларга артиллерия, дронлар билан ишлаш ҳамда қуруқликдаги амалиётларда қўл келадиган тактик приёмларга ўргатаётганини, бу эса мазкур кучлардан жабҳада фойдаланиш нияти борлигини кўрсатишини маълум қилган.

Блинкен Россияда 10 минг нафар шимолий кореялик ҳарбий юргани, уларнинг тақрибан 8 минг нафари аллақачон Курск вилоятида эканини қайд этган. Россиянинг бу вилоятида Украина қўшинлари август ойида эгаллаган мавқеларини қўлда тутиб туришибди.

Қўшма Штатлар ва Жанубий Корея мудофаа ва ташқи ишлар вазирлари ўзаро учрашувда бунга жавоб беришнинг қатор вариантларини муҳокама қилишгани айтган АҚШ бош дипломати Москва томонидан шимолий кореялик аскарларни Украинага қарши уруш “гўштқиймалагич”ида фойдаланилиши Кремль “заифлигининг очиқ белгиси” эканини қайд этган.

Шу куннинг ўзида Шимолий Корея томонидан қитъалараро баллистик ракета учирилгани ҳақида хабарлар пайдо бўлган. Ракета Корея яриморолининг шарқий соҳилидаги Шимолий Корея ҳудудий сувларига бориб тушишдан аввал илк бор 86 дақиқа давомида парвозда бўлган. Бу ҳақда Жанубий Корея ва Япония расмийлари маълум қилишган.

Жанубий Корея қўмондонлиги ракета Шимолий Корея пойтахти бўлмиш Пхеняндан маҳаллий вақт билан тахминан эрталабки соат 7:10 да учирилганини қайд этган.

Ракета қарийб вертикал равишда учирилган бўлиб, 7700 километр баландликка етган, дея хабар қилди Reuters агентлиги Япония Мудофаа вазирлигидан олинган маълумотга таянган ҳолда.

Токиода махсус чақирилган матбуот анжуманида Япония Вазирлар Маҳкамасининг бош котиби Ёсимаса Хаяси 31 октябрь куни синовдан ўтказилган Шимолий Корея ракетасига ўхшаш ракета оддий траектория бўйлаб учирилганда 15 минг километр масофага етиши мумкинлигини билдирган.

Испанияда тошқин оқибатида ҳалок бўлганлар сони 158 нафарга етди, дея хабар қилди El País нашри расмийлар маълумотига таянган ҳолда.

Мамлакат жанубидаги Валенсия вилоятида 155 киши, Кастилия-Ла-Манча ва Андалусияда бир нафардан киши ҳалок бўлган, яна бир киши қаерда ўлганига аниқлик киритилмаган.

Валенсия шаҳри яқинидаги 25 минг киши яшовчи Пайпортада 40 нафар турғун ҳалок бўлган. Расмийлар табиий офатдан жабр кўрган ҳудудлар аҳолисига уйларини тарк этмасликни тавсия қилган.

Қутқарув амалиёти давом этмоқда, қатор шаҳарларда, тезкор хизматлар маълумотига кўра, ҳали ҳам сув сатҳи баланд. Жойларда мародёрлик ҳолатлари кузатилмоқда, прокуратура гумонланувчиларни ҳибсга олишни сўраган. Автомобиллар ҳаракати учун 150 дан зиёд йўл ёпилган.

Испанияда дарёлар тошишига 29 октябрь куни мамлакатга ёпирилган “Дана” тўфони сабаб бўлган. Маҳаллий фаоллар расмийларни вазиятни изга сололмаётганликда айблашмоқда. Жамоат ташкилотлари ва касаба уюшмалари 9 ноябрь куни Валенсияда норозилик акцияси ўтказишмоқчи. Ташкилотчилар иддаосига кўра, минтақа расмийлари тўфон билан курашни ўта кеч бошлашган, бу эса қурбонлар сони бу қадар кўп бўлишининг сабабларидан биридир.

Валенсия вилоятининг Алфафар шаҳарчаси мэри Хуан Рамон минтақа расмийлари ҳам, марказий ҳокимият ҳам шаҳарчага сезиларли ёрдам бермаётганини, шу сабабли маҳаллий турғунларнинг бир қисми уйларида қурбонларнинг жасадлари билан бирга тунашга мажбур бўлаётганини билдирган.

Табиий офат оқибатларини бартараф этишга миллий гвардия ва ҳарбийлар жалб қилинган. Испанияда уч кунлик мотам эълон қилинган. Испания қироли Филипп VI Х ижтимоий тармоғида тўфон қурбонлари яқинларига таъзия изҳор этиб, тошқин кўламидан даҳшатга тушганини билдирган.

Кремлга яқин кўрилган сиёсатшунос Сергей Караганов Россия расмийларини яна ядровий қуролдан фойдаланишга чақирди.

“Тийиб туришдан қўрқитишга қадар: ядровий қурол, геосиёсат, коалицион стратегия” деб номланган ўз китоби тақдимотида Караганов Россияда ядровий бомбаларнинг борлигини “Парвардигорнинг аралашуви” деб атаган.

“Биз Худонинг ғазабини қўзғатмаслигимиз ва бизга ўзимизни қутқариш учун берилган қуролдан актив фойдаланишимиз лозим”, деган сиёсатшунос ядровий зарбалар беришдан бош тортиш “совет ва Россия халқи олдида гуноҳ бўлиб ҳисобланиши”ни қўшимча қилган.

Караганов аввал ҳам Россия расмийларини ядровий зарбалар беришга (хусусан, Европага) чақирган эди.

Айни пайтда, суриштирув журналистикаси билан шуғулланувчи ОАВ маълумотига кўра, сиёсатшуноснинг Германия ва Италияда кўчмас мулки бўлиб, ўзига қарши санкциялар киритилганига қарамай, у бу мулклардан мунтазам равишда даромад олиб келмоқда.

Сергей Караганов Россия Ташқи ва мудофаа сиёсати кенгаши раёсатининг фахрий раиси бўлиб ҳисобланади. Бу кенгаш Валдай клуби таъсисчиларидан бири бўлиб ҳисобланади ва мазкур клуб йиғилишларида Владимир Путин ҳам бир неча бор чиқиш қилган.

ОАВ Карагановни “Россия президентига яқин сиёсатшунос” ва салкам унинг маслаҳатчиси деб атайди.

Америкалик воситачилар Исроил ва Ливандаги “Ҳизбуллоҳ” радикал гуруҳи ўртасида 60 кунлик оташкесимдан бошлаб жанговар ҳаракатларни тўхтатишга оид таклиф устида иш олиб боришмоқда. Бу ҳақда Reuters агентлиги ўз манбаларидан олинган маълумотларга таянган ҳолда хабар қилди.

Агентлик суҳбатдошлари икки ойлик даврдан БМТ Хавфсизлик кенгашининг 2006 йилдаги резолюциясининг бажарилиши учун фойдаланилишини айтишган – мазкур ҳужжатга мувофиқ, Ливан жануби давлат назорати остида бўлмаган гуруҳлардан озод қилишини лозим.

Манбалар келишув натижа бермаслиги мумкинлигини ҳам истисно қилишмаяпти.

Оқ уй вакиллари 31 октябрь куни Ливан бўйича келишув муҳокамаси учун Исроилга келишади.

Ўз навбатида Исроил телевидениесининг 12-канали мамлакат бош вазири Бинямин Нетаняҳу ва хавфсизлик хизмати вакиллари Исроил “Ҳизбуллоҳ”га қарши кампания мақсадларига эришди ва эндиликда зиддиятни сиёсий йўл билан ҳал қилиш зарур, деган хулосага келишгани ҳақида хабар қилган.

Айни пайтда Исроилнинг Ливанда олиб борилаётган амалиёти давом этмоқда. 30 октябрь куни Исроил армияси (ЦАХАЛ) Ливан шарқидаги Баалбек шаҳри ва унга яқин икки қишлоқ аҳолисини эвакуацияга чақирган.

Чоршанба оқшомида Исроил ОАВ ва телеграм-каналлари ЦАХАЛ қирувчи учоқлари “Ҳизбуллоҳ”нинг Баалбек ҳудудидаги инфратузилмасига ҳамда Ливан жанубидаги Набатия ҳудудига ҳужум қилгани ҳақида хабар қилишган.

Ливан нашрлари тинч аҳоли орасида қурбонлар борлиги ҳақида хабар қилган. Муҳтамал қурбонлар ҳақида расмий маълумот ҳали берилганича йўқ.

“Ҳизбуллоҳ” АҚШ ва Исроилда террор ташкилоти деб тан олинган. Европа Иттифоқида “Ҳизбуллоҳ”нинг ҳарбий қаноти террор ташкилоти ўлароқ тан олинган, Ливан парламентида ўз депутатларига эга “Ҳизбуллоҳ” сиёсий партияси эса ЕИ наздида террор ташкилоти эмас.

Исроил ҳужумларидан бири чоғида гуруҳ лидери Ҳасан Насруллоҳ ўлдирилган.

“Ҳизбуллоҳ” Фаластиндаги ҲАМАС гуруҳининг (АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб тан олинган) 2023 йил 7 октябридаги Исроил жанубига ҳужумининг эртасига Исроил ҳудудига ракеталар отган. Ўшандан буён Исроил-Ливан чегарасида қарийб ҳар куни отишмалар содир бўлиб турибди. Ҳар икки мамлакатнинг чегараолди ҳудудларидан ўн минглаб одам эвакуация қилинган.

Исроил Ливаннинг “Ҳизбуллоҳ” гуруҳига қарши “Шимол нишлари” амалиётини 23 сентябрь куни бошлаган. Амалиётдан мақсад террор ташкилотининг ҳарбий инфратузилмасини йўқ қилиш ва Исроил шимолидаги уйларини ташлаб кетган исроилликларни ортга қайтариш учун шарт-шароит яратиш экани айтилган.