Toshkent viloyatining Qibray tumanida shu yil avgustida tantanali ochilgan “Yangi O‘zbekiston” bog‘idagi Mustaqillik monumenti qurib bitkazilganidan ikki oy o‘tib, qayta rekonstruksiya qilinmoqda.
Ozodlikka yuborilgan suratlarda monumentning ba’zi qismlari kranlar yordamida demontaj qilinganini ko‘rish mumkin.
60 metr balandlikdagi yodgorlik “Outdoor factory - Acik Hava fabrikasi” turk shirkati tomonidan turk dizayneri Sinan Turaman loyihasi bo‘yicha ishlangan edi.
Yodgorlik muallifi Sinan Turaman 9 - noyabr kuni Ozodlik bilan suhbatda monument “shosha-pisha qilingani”ni va hozirda rekonstruksiya ishlari olib borilayotganini tasdiqladi.
“Tuzatishlar qilyapman. Ba’zi toshlarini almashtiryapmiz. Chunki shosha-pisha qilingan ish. Rekonstruksiya lozim”, - dedi Turaman.
Muallifga ko‘ra, rekonstruksiya oldindan rejalangan va bu “qo‘shimcha mablag‘ talab qilmaydi”.
“Bu ishlar rejada bo‘lgan, Mustaqillik bayrami tugaganidan so‘ng rekonstruksiya ishlari rejada bor edi”, - deya qo‘shimcha qildi Sinan Turaman.”
Mustaqillik monumentini o‘z ichiga olgan “Yangi O‘zbekiston” bog‘i O‘zbekiston mustaqilligining 30 yilligi arafasida prezident Shavkat Mirziyoyev tomonidan tantanali ochilgan edi.
Yodgorlik davlat g‘aznasiga qanchaga tushganini uni qurgan “Outdoor factory - Acik Hava fabrikasi” turk shirkati ham, monument buyurtmachisi bo‘lgan Toshkent shahar hokimligi ham ochiqlamayapti.
63 kunda qurilgan monument
Ozodlikning O‘zbekiston hukumatiga yaqin manbalari yodgorlik uchun davlat byudjetidan logistika xarajatlaridan tashqari, 6 million AQSh dollariga yaqin mablag‘ sarflanganini aytishgan.
Ularga ko‘ra, stellaning temir konstruksiyasidan tortib dov-daraxt va yashil bezaklarigacha o‘nlab fura va uchoqlarda Turkiyadan olib kelingan.
Balandligi 60 metrlik monumentning 300 tonnalik po‘lat va mis konstruksiyasi Turkiyada tayyorlanib, O‘zbekistonga 85ta fura va 16 ta uchoqda yetkazilgan.
Ozodlikning O‘zbekiston hukumatiga yaqin manbasi “Yangi O‘zbekiston” bog‘ida tiklangan monumentni besh yil avval Mustaqillikning 25 yilligiga o‘rnatish rejalangani, mamlakatning avvalgi prezidenti Islom Karimov vafoti ortidan reja amalga oshmay qolganini aytgan edi.
Mulozimning iddaosicha, loyiha Toshkent hokimi Jahongir Ortiqxo‘jayevga aloqador shirkatlar vositachiligida amalga oshirilgan.
Ammo Ozodlik bilan suhbatda Turkiyadagi “Outdoor factory - Acik Hava fabrikasi” shirkati vakili Daryo Balji halol tenderda yutib chiqqanliklarini aytgan.
“Lego o‘ynab katta bo‘lganlar endi stella quryapti”
Mustaqillik monument qurilganidan ikki oy o‘tib, uning atrofida yana kranlar paydo bo‘lgani ijtimoiy tarmoqlarda hajv qilinmoqda.
“Kichikligida lego o‘ynab katta bo‘lganlar katta bo‘lganda stello qurib o‘ynar emish. Haligi ming janjallar bilan qurilgan stello endi buzilmoqda, nima emish O‘zbekiston mahsulotidan foydalanib qo‘yishgan ekan, endi Turkiyadan qurilish mahsulotlari olib kelib boshqattan qurishar ekan”, - deb yozdi Telegramdagi TentakMinds guruhi foydalanuvchilaridan biri.
“Mustaqillik monumenti yonida o‘zi kranlar yetishmay turuvdi. Axir bu yodgorlik 30 yillik tarximizni aks ettiradiku. Endi kranlar bilan to‘liq aks ettiryapti. Qurib buzishlar yoki buzib qurishlar tariximizning ajralmas qismi”, - deb yozdi o‘zbekistonlik bloger DioRa Feysbukda.
O‘zbekistonlik rassom Shirin Tosheva Mustaqillik kuniga hisobot berish uchun shosha-pisha bitkazilayotgan qurilishlar hozir ham davom etayotganidan taassuf bildiradi.
“Qibraydagi Mustaqillik monumentini oldiniga shosha-pisha o‘rnatishdi, endi shosha-pisha demontaj qilishyapti. Boshidan bu yodgorlik tashqi kompozitsion jihatdan puxta ishlab chiqilishi va puxta o‘rnatilishi kerak edi. Yoki aytilishi kerak edi, to‘liq qurilgani yo‘q, chalasi bor, deb. Yaxshiyam shamol yoki chang bo‘roni uchirib ketmabdi (kuladi). Bu yerda kulishni ham, yig‘lashni ham bilmaysan odam”, - deydi Tosheva.
Toshkentdagi Mustaqillik monumenti o‘zbek soliq to‘lovchilari puliga chet davlatlarda tayyorlanib, olib kelingan ikkinchi yodgorlikdir.
Shu yil boshida Jaloliddin Manguberdining 50 tonnalik haykali Rossiyada tayyorlanib, Urganch shahriga olib kelingandi. KIRITISh (EMBE
Manguberdining 25 metrlik haykali va uning ostidan o‘tuvchi yarim kilometrlik yer osti yo‘lining qurilishi aprel oyida boshlangan va uni O‘zbekiston Mustaqilligining 30 yillik sanasiga bitkazish mo‘ljallangan edi.
Ammo, suv sizib chiqishi bois, qurilish ishlari cho‘zilgan.
“Uchinchi Renessans” haykallari
Ayni paytda Toshkent viloyatining Nurafshon shahrida davlat byudjetidan milliardlab mablag‘ sarflab yana bir haykal o‘rnatilishi tarmoqlarda tanqidlarga sabab bo‘ldi.
Toshkent viloyati hokimining farmoyishiga ko‘ra, Nurafshon shahrida Zulfiya Zokirova nomiga haykal majmuasini qurish va atrofini obodonlashtirish ishlari uchun 28,4 milliard so‘m ajratilgan.
“Bu borishda hamma viloyatlarni Zulfiya Zokirova haykali bosib ketsa ajab emas. Umuman olganda, haykallarimiz yanada avangard, shakl va ma’no jihatdan erkinroq ko‘rinishini istardim. Shoshilinch ravishda yaratilgan bunday ibtidoiy asar urush yoki ekspluatatsiya mavzularini hatto kompozitsiyalarda inson figuralaridan foydalanmasdan ham majoziy tarzda tasvirlash mumkin. Shu haqda o‘ylash kerak, axir hovlimizda "uchinchi renesans" boshlandiku”, - deydi rassom Shirin Tosheva.
Zulfiya Zokirova Ikkinchi Jahon urushida beshta o‘g‘lini yo‘qotgan ona hisoblanadi. Zulfiya Zokirova taqdiri aks etgan “Ilhaq” filmi suratga olingan. Toshkentdagi g‘alaba bog‘ida ilk haykali o‘rnatilgandi.
Shu yil boshida Toshkent shahar hokimiyati mustaqillikning 30 yilligi munosabati bilan Toshkent markazidagi "Moviy gumbazlar" xiyoboni va shu nomdagi tarixiy kafe binosi buzilib, o‘rnida "Istiqlol" majmuasi barpo etilishini e’lon qilgan edi.
Toshkent hoimligining qarori faollar noroziligiga uchradi. Oqibatda hokimlik stellani shahar tashqarisiga ko‘chirishga majbur bo‘ldi.
