Rossiya valyuta bozorida dollar savdosida vositachilik qiluvchi Moskva birjasi, Milliy kliring markazi va Milliy hisob-kitob depozitariysi 33 kishi va 300 kompaniyani o‘z ichiga olgan AQSHning yangi sanksiyalar ro‘yxatiga kiritildi. Rossiya moliya institutlaridan tashqari, ro‘yxatga rossiyalik ishlab chiqaruvchi uchun oltin yuvuvchi, dron ishlab chiqarishga yordam beruvchi, Rossiyaning kimyoviy va biologik qurollar dasturi uchun nozik va muhim materiallar sotib oladigan transmilliy tarmoqlar ham kiritilgan.
Ilgari Moskva birjasi eksport va import bilan shug‘ullanuvchi banklar va kompaniyalar uchun valyuta sotib-sotadigan asosiy platformalardan biri edi. Ular birjaga dollar yoki yevro sotib olish yoki sotish bo‘yicha elektron buyurtmalar berardi.
Moskva birjasidagi valyuta savdolari Rossiya Markaziy banki uchun valyuta kurslarini rublga nisbatan aniqlash uchun ko‘rsatkich bo‘lardi. Hozir Moskva birjasi va Milliy kliring markazi valyutani sotib olish yoki sotishda vositachi sifatida ishlay olmaydi. Ammo Rossiya Markaziy banki allaqachon birjadan tashqari bozorda dollar va yevroda operatsiyalarni amalga oshirishda davom etishini aytgan.
Moskva birjasiga qarshi sanksiyalar Rossiya uchun nimani anglatadi? Ushbu hodisalar inflyatsiyaga qanday ta’sir qiladi? Endi Rossiyada valyutani qanday sotib olish va sotish mumkin? Savollarga Yevropa siyosati tahlil markazining mehmon eksperti Aleksandr Kolyandr Nastoyashcheye Vremya efirida javob berdi.
Uning ishonishicha, umuman olganda, Rossiya iqtisodiyoti uchun hech qanday dahshatli narsa sodir bo‘lmaydi. Ammo, uning so‘zlariga ko‘ra, yevro va dollar savdosi to‘xtashi Rossiyada eksportyorlar, import qiluvchilar va oddiy fuqarolar uchun muammo tug‘dirishi aniq.
“Menimcha, spred oshadi, ya’ni sotib olish va sotish kurslari o‘rtasidagi farq kattayadi. Bozorda kursni belgilaydigan banklar kamroq bo‘ladi va buning natijasida valyuta kursi hozirgidan ko‘ra beqarorlashadi, ya’ni dollarni sotishdan ham, sotib olishdan ham foyda kamayadi», deya tushuntiradi tahlilchi.
"Bu eksportchilar uchun muammolarni keltirib chiqaradi, ular uchun valyutani sotish noqulaylashadi va importchilar uchun sotib olish qimmatlashadi", deb tushuntiradi u.
Aleksandr Kolyandr, sodir bo‘layotgan hamma narsa inflyatsiyaga ta’sir qilishiga ishonadi, chunki valyuta kursining noaniqligi va sotib olish va sotish o‘rtasidagi farq kengayishi sababli Rossiyada import qilinadigan tovarlar qimmatlashishi mumkin.
Biroq, uning prognoziga ko‘ra, rubl kursi bilan bog‘liq uzoq muddatli va jiddiy muammolar darhol boshlanmaydi, balki eksportdan chet el valyutasi oqimi kamayganida yoki import o‘zgarganda yuzaga keladi.
Mutaxassis, shuningdek, jahonda valyuta bozoridagi operatsiyalarning aksariyati birjadan tashqaridagi bozorda amalga oshirilishini ta’kidlaydi.
"Rossiya, qaysidir ma’noda, juda omadli edi, Moskva birjasi hamma uchun yaxshi va qulay ishlardi", deydi u.
Tahlilchining tushuntirishicha, endi Rossiyada dollarga ega neft eksportchilari valyutani import qiluvchilarga to‘g‘ridan to‘g‘ri sotadi va shu bilan valyuta kursini aniqlaydi.
"AQSH g‘aznachiligining ushbu cheklovchi choralaridan maqsad har bir rossiyalikning hayotini qiyinlashtirish emas, balki Rossiyaning urush harakatlarini davom ettirishi uchun zarur bo‘lgan hamma narsani, jumladan, import qilishni qiyinlashtirish va neft eksportidan tushadigan daromadlarni kamaytirishdir", deydi u.
