Линклар

Шошилинч хабар
29 январ 2025, Тошкент вақти: 04:22

Халқаро хабарлар

НАТО бош котиби: “Янги реалликка мослашишимиз лозим”

НАТО бош котиби Марк Рютте
НАТО бош котиби Марк Рютте

НАТО бош котиби Марк Рютте Шимолий Атлантика иттифоқи ҳозирги пайтда Россиянинг ҳарбий таҳдидларига жавоб беришга тайёр эмаслигини билдирди. У альянсдаги иттифоқчиларни “уруш даври тафаккури” билан фикрлаш ва мудофаа харажатларини кўпайтиришга чақирди.

Рютте НАТО бош котиби лавозимини эгаллаган 2024 йил октябрь ойидан буён сўзлаган илк катта нутқида “урушнинг олдини олиш учун биз унга тайёр бўлишимиз керак”, дея баёнот берди.

НАТО раҳбарига кўра, таҳдидларга нисбатан муносабатларни қайта кўриб чиқиш мудофаа салоҳиятини кучайтириш ва қурол-аслаҳа сифатини оширишни англатади.

Рютте Москва Украина ва НАТО билан “узоқ муддатли конфронтация”га ҳозирланаётганини урғулади. У хавфсизлик соҳасидаги ҳозирги вазиятни ўз ҳаётидаги “энг хатарли” ҳолат деб атади ва иттифоқчиларни “янги реалликка мослашиш”га чақирди, дея хабар қилди “Евроньюс” телеканали.

Кун янгиликлари

Сурияда йил бошидан буён 92 та қотиллик ҳодисаси қайд этилди

Сурияда жорий йил бошидан бери мамлакат собиқ президенти Башар Асад режими тарафдорларидан ўч олиш кампанияси доирасида 91 та қотиллик ҳодисаси қайд этилган. Бу ҳақда қароргоҳи Лондонда жойлашган Сурия инсон ҳуқуқлари кенгаши (SOHR) маълумот тарқатди.

Ҳуқуқбонларга кўра, Асад режими қулаганидан кейин унинг жами 190 нафар тарафдори ўлдирилган, уларнинг беш нафари аёллардир. Асад тарафдорлари энг кўп Хомс, Хама ва Латакия вилоятларида ўлдирилган.

SOHR маълумотларига кўра, ҳужумчиларнинг айримлари Асад режимини қулатган Ҳарбий амалиётлар бошқармасига алоқадорлигини айтишган. Жиноятлар сиёсий ва диний сабабларга кўра содир этилмоқда, бу эса хавфсизлик талаблари ўта бузилаётганидан дарак беради. Шунингдек, SOHR вакиллари мазкур қотилликлар “сурияликлар ўртасидаги ихтилофларни кучайтираётгани” ва айбдорларга нисбатан кескин чоралар кўрилиши зарурлигини кўрсатаётгани урғулашган.

AFP агентлигининг аниқлик киритишича, ўлдирилганларнинг аксарияти Асад ҳукуматининг собиқ мулозимларидир.

Сурияда фуқаролар уруши 2011 йилдан буён давом этиб келмоқда. Президент Асадга мухолиф бўлган гуруҳларнинг кутилмаган ҳужуми 2024 йил ноябрида бошланган. Орасида радикал исломчилар ҳам, мўътадил мусулмонлар ҳам бўлган бу гуруҳлар Ҳалаб, Хама ва Хомсни қарийб жангсиз эгаллашган.

Саккизинчи декабрга ўтар кечаси Сурия мухолифати вакиллари Дамашққа кириб, Асад режими қулатилганини эълон қилишган. Асаднинг ўзи ҳозир Москвада – Россия президенти Владимир Путин унга ва оиласига бошпана берган.

Польшада Освенцим қурбонларини хотирлаш маросими ўтказилди

Освенцим озод қилинган куннинг 80 йиллигига бағишланган маросимдан лавҳа, Польша 2025 йил 27 январи
Освенцим озод қилинган куннинг 80 йиллигига бағишланган маросимдан лавҳа, Польша 2025 йил 27 январи

Польшада бир миллиондан зиёд одам ўлдирилган Освенцим нацистлар лагери озод қилинганининг 80 йиллигига бағишланган маросим бўлиб ўтди. Қурбонларнинг аксарияти яҳудийлар бўлган бу лагерь 1945 йил 27 январида Қизил армия томонидан озод қилинган эди.

Маросимда 50 дан зиёд давлат раҳбарлари ва юқори лавозимли мулозимлар иштирок этишган. Улар орасида Польша президенти Анжей Дуда, Германия президенти Франц-Вальтер Штайнмайер, ГФР канцлери Олаф Шольц, Франция президенти Эммануэль Макрон, Буюк Британия қироли Карл III, Испания қироли Филипп VI, Нидерландия қироли Виллем-Александр, Украина президенти Владимир Зеленскийлар бор.

Украинага нисбатан давом этаётган босқинчилик уруши туфайли Россия вакиллари маросимга таклиф қилинмаган. Россия президенти Владимир Путин йиғилганларга телеграмма йўллаб, унда совет аскарлари қаҳрамонлиги тўғрисидаги тарихий хотира сақланиши муҳимлигини урғулаган. Путинга кўра, Россия “одамларнинг этник, лисоний, маънавий ўзига хослиги ҳуқуқини ҳимоя қилиш, антисемитизм, русофобия ва бошқа ирқий мафкуралар ёйилишига йўл қўймаслик учун қўлидан келган барча ишни қилади”.

Польшадаги маросим меҳмонлари орасида лагернинг 50 дан зиёд собиқ тутқуни ҳам иштирок этган.

Лагерь Польшанинг ишғол этилган қисмида Германия томонидан 1940 йилда қурилган бўлиб, у ерда асир поляклар сайланган. Орадан икки йил ўтгач, унинг ёнида яҳудийлар учун концлагерь ташкил этилган. Польша ва дунёнинг кўплаб мамлакатларида немислар қўйган Аушвиц номи билан аталадиган Освенцимда яҳудийлар, совет асирлари, поляклар, лўлилар ва бошқа миллат вакиллари ўлдирилган.

PAP агентлиги лагердаги газ камерасидан сўнгги бор 1944 йилнинг ноябрь ойида фойдаланилганини эслатган. Совет қўшинлари ҳужуми кучайгани ортидан Германия лагер тутқунларини Рейх ҳудуди ичига кўчира бошлаган. 1944 йил охирига бориб, немислар ҳужжатларни ёқиб, содир этилган жиноятлар далилларини йўқ қилишга уринишган. Совет қўшинлари кириб келган пайтда лагерда 500 бола дохил етти минг киши сақланаётган бўлган.

ЕИнинг айрим мамлакатларида Coca-Cola ичимлигида хлорат моддаси аниқланди

АҚШнинг Жоржия штати маркази Атланта шаҳридаги Coca-Cola ширкатининг музейи
АҚШнинг Жоржия штати маркази Атланта шаҳридаги Coca-Cola ширкатининг музейи

Coca-Cola ширкати Европанинг айрим мамлакатларида таркибида ортиқча хлорат кимёвий моддаси аниқланган ўз ичимликлари савдо тармоқларидан қайтариб олинишини эълон қилди. Бу ҳақда Би-би-сининг рус хизмати хабар қилди.

Ширкат Бельгия, Люксембург ва Ҳолландиядаги пештахталардан ўз маҳсулотини қайтариб олади. Британияга ўтган йил охирида бу партиядан беш номдаги маҳсулот етказиб берилган эди. Ишлаб чиқарувчи ширкат барча маҳсулотлар сотиб битирилганини билдирган.

Хлорат, жумладан сувни қайта ишлаш учун хлор асосидаги дезинфекция воситаларидан фойдаланилганда юзага келиши мумкин. Coca-Cola ширкати вакили Би-би-сига берган интервьюсида мустақил таҳлилга таянган ҳолда “истеъмолчилар учун хатар жуда кам”лигини қайд этган.

Coca-Cola Буюк Британиядаги истеъмолчилардан ҳеч қанақа шикоят келиб тушмаганини ва бу борада мамлакат расмийлари билан ҳамкорлик қилишни давом эттиришини маълум қилди, дейилган Би-би-си мақоласида.

AFP агентлиги Coca-Cola ширкатининг исми ошкор қилинмаган вакили сўзларига таянган ҳолда хлорат даражасини ошиб кетгани ширкатнинг Гент шаҳридаги (Бельгия) корхонасида текширув ўтказилган пайтда аниқлангани ҳақида ёзган. Бу ерда ҳали сотилмаган маҳсулотлар пештахталардан олиб қўйилган.

ЕИ ТИВ раҳбарлари Сурия учун санкцияларни юмшатиш режасини мувофиқлаштиришди

Кая Каллас Сурия бўйича Риёдда ўтказилган конференцияда, 2025 йил 12 январи
Кая Каллас Сурия бўйича Риёдда ўтказилган конференцияда, 2025 йил 12 январи

Европа Иттифоқига кирувчи мамлакатлар ташқи ишлар вазирлари 2012 йилда Сурияга қарши киритилган санкцияларни юмшатиш режаси бўйича ўзаро келишувга эришишган.

“ЕИ ташқи ишлар вазирлари ҳозиргина Сурияга нисбатан Европа Иттифоқи санкцияларини юмшатиш бўйича йўл харитасини мувофиқлаштиришди”, деб ёзган ЕИ ташқи ишлар мутасаддиси Кая Каллас X ижтимоий тармоғида.

Калласга кўра, агар Суриянинг янги ҳокимияти “нотўғри қадамлар” қўядиган бўлса, қарор қайта кўриб чиқилиши мумкин.

Аввалроқ ОАВ мазкур режа Syrian Arab Airlines дохил авиаширкатларга нисбатан чекловларни бекор қилиш ва нефть-газ технологиялари экспортга тақиқни қайта кўриб чиқишни кўзда тутиши ҳақида хабар қилишган.

Сурияда ҳокимият алмашгани муносабати билан чекловларни қисман бекор қилиш ғояси Германия, Франция, Испания, Ҳолландия, Дания ва Финляндия каби мамлакатлар томонидан дастакланган. Санкцияларни бекор қилиш қарори мамлакатда ҳокимият алмашгани билан боғлиқ, бироқ собиқ президент Башар Асад ва унинг тарафдорларига нисбатан санкциялар сақлаб қолинади. Сурияда феълан ҳокимият тепасига келгани айтилаётган “Ҳайъат Таҳрир аш-Шом” гуруҳини террор ташкилотлари рўйхатидан чиқариш масаласи БМТ Хавфсизлик кенгашида ҳал бўлади.

ЕИ 2012 йилда Сурияга қарши иқтисодий санкциялар жорий этган бўлиб, улар асосан ҳукумат ва ҳарбий тузилмаларга қарши қаратилган эди. Улар нефть эмбаргоси, инвестицияларга чекловлар, Сурия Марказий банкининг Европадаги активларини музлатиш ҳамда қатағон учун ишлатилиши мумкин бўлган жиҳоз ва технологиялар экспортига тақиқ кабиларни ўз ичига олганди.

WP: АҚШ Сурияга ИД таҳдидига оид разведка маълумотларини тақдим этди

АҚШ Суриянинг янги ҳокимияти вакиллари бўлмиш “Ҳайъат Таҳрир аш-Шом” (ҲТШ - бу тузилманинг ўзи дунёдаги кўплаб мамлакатлар томонидан террор ташкилоти деб ҳисобланади - таҳр.) гуруҳи аъзоларига “Ислом давлати” террор гуруҳи томонидан бўлажак таҳдидлар тўғрисидаги махфий разведка маълумотларини топширди. Бу ҳақда The Washington Post нашри америкалик мулозимлардан олинган маълумотларга таянган ҳолда хабар қилди. Вашингтон ИДни ҳам, ҲТШни ҳам террор ташкилоти деб билади.

Нашр манбаларига кўра, ҲТШ вакиллари билан алоқалар ўтган йилнинг декабрь ойида Сурия президенти Башар Асад режими қулатилганидан икки ҳафта ўтиб бошланган. Ўша пайтда “Ҳайъат Таҳрир аш-Шом” бошчилигидаги аксилҳукумат гуруҳлари Дамашқни эгаллаб олган, Асад эса Россияга қочган эди.

ҲТШга маълумотлар воситачиларсиз тақдим этилган, дейилган The Washington Post мақоласида. Иддаога кўра, бу маълумотлардан бири ҲТШга январь ойида Дамашқ яқинидаги шиа қадамжоларидан бирига ҳужумнинг олдини олишга ёрдам берган.

Разведка маълумотларини алмашиш “Ислом давлати”ни тийиб туриш бўйича муштарак манфаатлар билан боғлиқ бўлиб, бу АҚШ томонидан “Ҳайъат Таҳрир аш-Шом” тан олинганини англатмайди. Америкалик собиқ мулозимларга кўра, бу ҳолат, агар разведка манбаларини хатар остига қўймайдиган бўлса, хорижий давлатлар дохил тайёргарлик кўрилаётган таҳдидлар ҳақида огоҳлантириш бўйича АҚШ сиёсатига мувофиқ келади.

Марказий разведка бошқармаси бу борада изоҳ беришдан бош тортган, бироқ собиқ мулозимлардан бири маълумотлар тақдим этилиши ўринли бўлганини айтиб, алоҳида таҳдидлар туғилган тақдирда бу каби маълумот алмашувлар жумладан Россия ва Эрон билан ҳам амалга оширилиши мумкинлигини таъкидлаган.

Беларусь МСК Лукашенкони президент сайлови ғолиби деб эълон қилди

Александр Лукашенко овоз бериш участкасида, Минск, 2025 йил 26 январи
Александр Лукашенко овоз бериш участкасида, Минск, 2025 йил 26 январи

Беларусь Марказий сайлов комиссияси президент сайловининг дастлабки натижаларини эълон қилди. Иддаога кўра, сайловда сайловчиларнинг 86,82 фоизи Александр Лукашенко учун овоз берган.

Овоз бериш бюллетенига яна тўрт нафар номзоднинг исм-фамилияси киритилган эди. Маълумотларга кўра, Беларусь Коммунистик партияси Марказий қўмитаси биринчи котиби Сергей Сиранков 3,21 фоиз, Беларусь Либерал-демократик партияси раиси Олег Гайдукевич 2,02 фоиз, парламент собиқ депутати Анна Канопацкая 1,86 фоиз, Беларусь Меҳнат ва адолат партияси раиси Александр Хижняк эса 1,74 фоиз овоз йиғишга муваффақ бўлган. Сайловчиларнинг 3,6 фоизи номзодларнинг ҳаммасига қарши овоз берган.

Президент сайловининг якуний натижаси 3 февраль куни очиқланади.

Беларусь МСК иддаосича, сайловда давомат 85,7 фоизни ташкил этган.

Бу галги сайловда хорижда сайлов участкалари очилмаган. Сайловда ЕХҲТдан ва ғарб мамлакатларидан расман кузатувчи қатнашмаган. Лукашенко мамлакат расмийлари ЕХҲТ кузатувчиларини таклиф қилишгани, бироқ улар келишдан бош тортишганини билдирган. ЕХҲТ вакиллари таклифнома овоз беришга 10 кун қолганда етиб келгани ва ўша пайтга келиб кузатувчиликни уюштириш имконсиз бўлиб қолганини маълум қилишган.

Айни пайтда Беларусь МСК масъуллари президент сайловини 52 та мамлакатдан келган 486 нафар кузатувчи ва 44 минг 361 нафар маҳаллий кузатувчи кузатиб борганини иддао қилган.

Беларусь ИИВ раҳбари Иван Кубраков “сайлов кампанияси ўтказилган жойларда жамоат тартиби бузилиши ҳолатлари қайд этилмаган”ини билдирган.

Беларуснинг 70 ёшли авторитар раҳбари Александр Лукашенко президентликка еттинча марта қайта сайланмоқда. У 1994 йилдан буён мамлакатни бошқариб келади.

Ўзбекистон президенти матбуот хизмати маълумотига кўра, Шавкат Мирзиёев 27 январь куни Александр Лукашенко билан бўлиб ўтган телефон орқали мулоқотда якшанба куни ўтказилган "президент сайловидаги ишончли ғалабаси билан" табриклаган.

Европа Иттифоқи ва кўплаб ғарб мамлакатлари расмийлари фикрича, Лукашенко 2020 йилда оммавий сохталаштиришлар ва мухолифат норозилигининг аёвсиз бостирилиши кузатилган сайловдан кейин легитимлилигини йўқотган.

Европа дипломатияси раҳбари Кая Каллас 26 январь кунги баёнотида Беларусдаги сайлов натижаларига ишонч йўқлигини қайд этган, сайловнинг ўзини эса у “сохта, эркин бўлмаган ва адолатсиз” деб атаган. Баёнотда ЕИ Беларусь расмийларига қарши санкциялар жорий этишда давом этиши, айни пайтда Беларусдаги фуқаролик жамияти ва қувғиндаги демократик кучларни дастаклашни тўхтатмаслиги таъкидланган.

Александр Лукашенко хорижий ўлкаларга чиқиб кетишга мажбур бўлган мухолифлари ва Беларусь диаспораси 26 январь куни Варшава, Вильнюс, Прага, Стокҳолм ва бошқа шаҳарларда акциялар ташкил этишган. Польша пойтахти Варшавада мухолифат лидери Светлана Тихановская иштирокида “Белоруслар бундан яхшироғига муносиб” деб номланган форум бўлиб ўтган. Киевда эса ўнлаб одам Украина учун ҳалок бўлган белоруслар хотирасига уюштирилган юришда иштирок этишган.

Жанубий Корея президентига расман айблов билдирилди

Юн Сок Ёль Сеулдаги суд залида, 2025 йил 23 январи
Юн Сок Ёль Сеулдаги суд залида, 2025 йил 23 январи

Жанубий Корея прокуратураси Юн Сок Ёлга исён уюштирганлик бўйича айблов эълон қилди, дея хабар қилди Yonhap агентлиги.

Юн мамлакат конституциясига ва қонунларига зид равишда ҳарбий ҳолат эълон қилиш йўли билан одамларни исёнга туртиш мақсадида собиқ мудофаа вазири Ким Ён Хён ва бошқалар билан тил бириктирганлик айблови қўйилмоқда.

Лавозимидан вақтинча четлатилган президенти Юн Сок Ёль 15 январь куни сўроққа келган пайтда ҳибсга олинган. Уни ҳибсга олиш учун икки марта ордер берилган. Илк марта ордер берилган пайтда аксилкоррупция агентлиги терговчилари ва полициячилардан иборат 150 чоғли киши президентнинг тарафдорлари ва қўриқчилик хизмати қаршилиги туфайли Юн Сок Ёлни ҳибсга ололмаганди.

Юн Сок Ёль 2024 йилнинг 3 декабрида “КХДРнинг тарафдорларига қарши кураш учун” ҳарбий ҳолат жорий этилганини эълон қилган. Олти соат давомида амалда бўлган фармон сиёсий партиялар фаолияти, норозилик чиқишлари, иш ташлашларга тақиқ қўйиб, унда цензурани ҳамда ўлим жазоси чиқариш ҳуқуқига эга бўлган ҳарбий-дала трибуналларини жорий қилиш кўзда тутилганди.

Бу ҳолат Сеул кўчаларида ҳам, парламентда ҳам кенг кўламли норозилик чиқишларига сабаб бўлган. Депутатлар ҳарбийлар томонидан парламент биноси штурм қилинаётган пайтда президент қарори бекор қилиниши учун овоз беришган. Шундан сўнг у қонунга мувофиқ равишда фармонни бекор қилишга мажбур бўлган. 7 декабрь куни президенти телевидение орқали қилган чиқишида ўз хатти-ҳаракатлари учун узр сўраган. Бироқ 14 декабрь куни Жанубий Корея парламенти овоз бериш натижасида Юнга нисбатан импичмент эълон қилиш қарорини дастаклаган.

Трамп араб давлатларига Ғазодаги фаластинликларни олиб кетишни таклиф қилди

Ғазо секторидаги вайрон бўлган бинолар
Ғазо секторидаги вайрон бўлган бинолар

АҚШ президенти Дональд Трамп Иордания, Миср лидерлари билан музокаралар олиб бориб, уларни Ғазо секторидаги фаластинликларни ўз мамлакатларига олиб кетишга кўндиришга уринаётгани айтди, дея хабар қилди Reuters агентлиги.

АҚШнинг янги ҳукумати тикланиш ишлари олиб борилаётган пайтда бир ярим миллионга яқин фаластинликни кўчиришни таклиф қилмоқда. Бироқ, Трампга кўра, Ғазодагилар вақтинчаликка кўчирилиши ҳам мумкин, узоқроқ муддатга ҳам.

Трамп уруш Ғазони вайрон қилгани ва ҳозирда у ерда яшаш шунчаки имконсиз ҳолга келганини урғулади.

Аввалроқ Трампнинг Яқин Шарқ минтақасидаги вакиши Стив Виткофф ҳам фаластинликларни Ғазодан Индонезия дохил бошқа мамлакатларга кўчириш имконияти кўриб чиқилаётганини айтган эди.

Жакарта Оқ уй режасидан мутлақо бехабарлигини билдирган. Индонезия ТИВ мамлакат секторни урушдан кейинги тиклаш ишларида ёрдам беришга тайёрлигини маълум қилган.

Шунингдек, Трамп Исроилга оғирлиги 2000 фунт (тақрибан 900 килограмм) бўлган авиабомбаларни етказиб бериш бўйича салафи Жо Байден томонидан жорий этилган тақиқ бекор қилинганини эълон қилди.

Axios нашрининг ёзишича, ўтган йилнинг май ойида киритилган тақиқ 2023 йил 7 октябридан кейин АҚШ ва Исроил муносабатларидаги энг жиддий инқирозлардан бирига сабаб бўлган. Ўша пайтда АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб тан олинган ҲАМАС гуруҳи Исроил жанубига ҳужум уюштирганди. Ҳужум чоғида мингдан зиёд одам ўлган, 250 чоғли одам гаровга олиниб, Ғазо секторига олиб чиқиб кетилган эди.

Қирғизистонда ширкат номларида ишлатиш тақиқланган атамалар рўйхати эълон қилинди

Иллюстратив сурат
Иллюстратив сурат

Қирғизистон ҳукумати юридик шахслар номларида ишлатиш тақиқланган диний атамалар рўйхатини тасдиқлаган. Бу ҳақда Озодликнинг қирғиз хизмати хабар қилди.

Вазирлар Маҳкамаси раҳбари Адилбек Қасималиев томонидан имзоланган рўйхатда қатор диний калима ва атамалар дохил 120 га яқин сўз келтирилган. Улар орасида, масалан, “Абу Ҳанифа”, “вақф”, “жиҳод”, “ихлос”, “эҳсон”, “маҳр”, “муборак”, “муслим”, “сажда”, “ирфон” ва бошқа сўзлар бўлиб, уларни бундан буён ширкат номларида ишлатишга йўл қўйилмайди.

Рўйхатга бошқа динлар билан боғлиқ атамалар ҳам киритилган. “Ахриман”, “Библия”, “Будда”, “Иегова”, “миллениум”, “монах” (“роҳиб”), “Тора” (“Таврот”) кабилар шулар жумласидандир.

Ўз номларида мазкур рўйхатга киритилган сўзлардан фойдаланганларга нисбатан қандай чора кўрилишига ҳозирча аниқлик киритилган эмас.

Қирғизистон президенти Садир Жапаров 2024 йил 24 июлида корхона ва фирмалар номларида диний характердаги сўз, атама ва иборалар қўлланишини тақиқловчи қонунни имзолаган эди.

Қонун лойиҳаси ташаббуси билан чиққан депутат Марлен Маматалиев бу масалани асосан молия ташкилотлари ва тураржой-қурилиш кооперативларига нисбатан кўтарган. У “тураржой кооперативлари жамоатчилик ишончини қозониш учун диний номларидан фойдаланаётгани”, “бу фаолиятда диний арбоблар ҳам иштирок этаётгани” ҳақида билдирган эди.

Нетаняху танқидга учраган Илон Маскни дастаклаб чиқди

Илон Маск ва Бинямин Нетаняху ҲАМАС (АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб тан олинган) жангарилари ҳужумига учраган Кфар-Азада, 2023 йил 27 ноябри
Илон Маск ва Бинямин Нетаняху ҲАМАС (АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб тан олинган) жангарилари ҳужумига учраган Кфар-Азада, 2023 йил 27 ноябри

Исроил бош вазири Бинямин Нетаняху Х ижтимоий тармоғи эгаси, нацистик саломлашувни эслатувчи ҳаракат учун танқид қилинаётган Илон Маскка қўллов кўрсатди.

Нетаняху ўз постида Маскка қарши айбловларни уйдирма деб атаб, унинг Исроил олдидаги хизматларига урғу берди.

Илон Исроилнинг азим дўстидир. У ҲАМАС террорчилари Холокост давридан буён яҳудий халқига қарши энг шафқатсиз жиноятни содир этган 7 октябрь қирғинидан кейин мамлакатимизга келган”, деб ёзган Исроил бош вазири X ижтимоий тармоғида.

Нетаняху Маск Исроилнинг террорчилардан ҳамда ягона яҳудий давлати мавжудиятига таҳдид солувчи режимлардан ўзини ўзи ҳимоя қилиш ҳуқуқини бир неча бор дастаклаганини қайд этган.

Бунинг учун мен ундан миннатдорман”, дея қўшимча қилган Исроил бош вазири. Маск Нетаняхунинг хабарини репост қилиб, унга ташаккур изҳор қилган.

Илон Маск 20 январь куни АҚШ президенти Дональд Трампнинг инаугурация маросимидан кейин нутқ сўзлаб, сайловдаги ғалаба учун тарафдорларга миннатдорлик билдирган эди. Шундан сўнг тадбиркор ўнг қўлини юраги устига қўйиб, кейин уни кескин ҳаракат билан юқорига кўтарган. У залнинг бошқа қисмига ўгириларкан, ушбу ҳаракатни такрорлаган ва “Қалбим сизлар билан” деган.

Бу ҳаракатнинг нацистик саломлашув билан қиёсланишини Маск "жирканч найранглар", деб атаган.

ХЖС прокурори “Толибон” лидерларини ҳибсга олиш учун ордер сўради

"Толибон" ҳаракати лидери Охундзода портрети (архив сурати)
"Толибон" ҳаракати лидери Охундзода портрети (архив сурати)

Ҳаагадаги Халқаро жиноят суди прокурори Карим Хон жинсий мансубият асосида одамлар таъқиб этилаётгани муносабати билан инсонийликка қарши жиноятлар содир қилганлик гумони билан Афғонистонда ҳукмронлик қилаётган “Толибон” радикал ҳаракати лидерларини ҳибсга олиш учун ордер бериш илтимоси билан судга мурожаат қилди.

Карим Хоннинг суд сайтида ёйинланган баёнотида айтилишича, прокурор суддан “Толибон” олий раҳбари Ҳайбатуллоҳ Охундзода ҳамда толиблар томонидан Олий суд раиси этиб тайинланган Абдул Ҳаким Ҳаққонийни ҳибсга олиш учун ордер беришни сўрамоқда. Уларга нисбатан аёл-қизларни, уларнинг тарафини олаётганларни ҳамда гендер ўзига хослик ва унинг ифодаси соҳасида толиблар истагига мувофиқ келмайдиган шахсларни таъқиб қилганлик бўйича айблов илгари сурилган.

Бу ерда гап Афғонистонда аёллар ҳуқуқларининг кўплаб марта бузилгани ҳамда қотиллик, қийноқ, қамаш ва жинсий зўравонлик дохил бунга алоқадор қатағонлар ҳақида кетмоқда.

Ҳибсга олиш-олмасликка оид қарор Халқаро жиноят суди томонидан қабул қилиниши лозим.

Афғонистонда 2021 йили ҳокимият тепасига қайтган “Толибон” ҳаракати шариат талабларини бажараётганини иддао қилиб, аёллар ҳақ-ҳуқуқларни кескин чеклаб қўйган.

Афғонистон Рим статути иштирокчиси бўлиб ҳисобланади, яъни у ХЖС юрисдикциясига бўйсуниши керак. Бироқ Халқаро суд ишида толиблар томонидан қулатилган ва ҳозирда амалда бўлмаган аввалги ҳукумат иштирок этган. Толиблар Карим Хон баёноти юзасидан ҳали изоҳ берганларича йўқ.

Халқаро жиноят суди прокурор таклифига кўра аввалроқ бошқа давлат раҳбарлари, жумладан Россия президенти Владимир Путин ва Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳуни ҳибсга олишга ҳам ордер берган. Суд ишида дунёдаги мамлакатларнинг аксарияти иштирок этади, бироқ анчагина мамлакат унинг юрисдикциясини тан олмай, суд ишини танқид қилиб келади. Бу танқидчи давлатлар орасида Қўшма Штатлар, Россия, Хитой, Исроил кабилар бор.

Сайёҳдан пул олган ИИБ ходимлари ишдан бўшатилди

Самарқанддаги Регистон майдони (иллюстратив сурат)
Самарқанддаги Регистон майдони (иллюстратив сурат)

Кореялик сайёҳдан тарихий объектга кириш учун ноқонуний равишда пул талаб қилган ички ишлар органларининг икки нафар ходими ишдан бўшатилди.

Мазкур ҳолат юзасидан хизмат текшируви ўтказилиб, патрул-пост хизмати батальонининг икки нафар ходими ички ишлар органи ходимининг шаънига путур етказувчи хатти-ҳаракатлар содир этгани учун хизматдан бўшатилган”, дея иқтибос келтирган Kun.uz нашри Самарқанд вилояти ИИБ матбуот хизмати раҳбаридан .

Хабарда ходимлар шунчаки бўшатилганми ёки уларга нисбатан иш қўзғатилганми деган масалага ойдинлик киритилмаган.

Сўнгги кунларда ижтимоий тармоқларда ички ишлар ходимларининг кореялик сайёҳдан тамагирлик билан пул ундиргани акс этган видеолавҳа танқидий муҳокама қилинмоқда.

Парк Жун Ҳеи исмли сайёҳ YouTube платформасидаги “Deno trip” каналига Самарқандга сафари ҳақида видео жойлаган.

Унда Регистонда хизмат олиб бораётган икки нафар ички ишлар ходими тарихий объектга кириш учун чипта қидириб юрган сайёҳдан 50 минг сўм ундирганини кўриш мумкин. Ходимлар ўз хавфсизлиги важидан бўлса керак, пулни четдаги чиқинди қутисига қўйиб кетишни тайинлайди. Муаллиф корейс тилида ички ишлар ходимлари пора олганини қайд этади.

2024 йилнинг 14 сентябрида жойланган видеолавҳа тўрт ой ўтиб ўзбек жамоатчилиги эътиборига тушган.

Озодлик аввал хабар қилганидек, 2024 йил ноябрь ойида Тошкент шаҳри Шайхонтоҳур туманидаги 4-сонли ИИБ бошлиғи ўринбосари фоҳишахона ташкил қилган аёлдан пора олгани ортидан икки йилга қамалганди.

2024 йил октябрь ойида эса “муҳтожлик важидан” пора олган Cамарқанд вилояти Пахтачи тумани ИИБ Жиноят қидирув бўлими тезкор вакилига ҳукм ўқилганди.

Ҳусийлар 2023 йилда эгаллаб олинган кема командасини озод қилишди

Ҳусийлар томонидан 2023 йилда эгаллаб олинган "Гэлэкси Лидер" кемаси
Ҳусийлар томонидан 2023 йилда эгаллаб олинган "Гэлэкси Лидер" кемаси

Яман ҳудудининг бир қисмини назорат қилувчи “Ансоруллоҳ” (ҳусийлар) эронпараст гуруҳи 2023 ноябрида эгаллаб олинган “Гэлэкси Лидер” кемасида ишлаган денгизчилар озод қилинганини билдирди. Гуруҳ баёнотига мувофиқ, кема командасининг 25 нафар аъзоси Уммон воситачилигида озод қилинган. Улар орасида Украина, Филиппин, Болгария, Руминия ва Мексика фуқаролари бор.

Ҳусийлар Ғазо секторида ҲАМАС гуруҳига (АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб тан олинган) қарши амалиёт олиб бораётган Исроил билан курашиш мақсадида Исроилга алоқадор бўлган ёки бу мамлакатга кетаётган кемаларни эгаллаб олиши ёки чўктириши ҳақида эълон қилганларидан кейин кўп ўтмай Қизил денгизда “Гэлэкси Лидер” юк ташувчи кемасини эгаллаб олишган эди. Улар Багама ороллари байроғи остида сузиб юрувчи мазкур кема исроиллик миллиардер Абрахам Унгарга алоқадорлигини иддао қилишган. Кема вертолёт билан десант туширилганидан кейин ҳусийлар томонидан эгаллаб олинган ва ўшандан буён тутиб турилибди.

Ўшандан буён Яман соҳилларида жами юзга яқин тижорат кемаси ҳусийлар ҳужумига учраган. Шу туфайли дунёдаги йирик савдо ширкатлари ўз кемаларининг ҳаракат йўналишини ўзгартиришга мажбур бўлишган. 20 январь куни ҳусийлар Ғазо секторида ўт очиш тўхтатилгани муносабати билан бундан буён фақат Исроил кемаларини ҳадаф олиб, қолган кемаларга ҳужумни чеклашлари мумкинлигини билдиришган.

Қозоғистон банклари яшаш учун рухсатномаси бўлмаган россияликларга ҳисобрақам очишдан бош торта бошлади

Қозоғистондаги банклардан бири (иллюстратив сурат)
Қозоғистондаги банклардан бири (иллюстратив сурат)

Қозоғистоннинг камида икки банки — Home Credit Bank ва Kaspi Bank — мамлакатда яшаш учун рухсатномаси бўлмаган россияликларга дебет карталарни чиқаришни тўхтатиб қўйган. Бу ҳақда РБК нашри хабар қилди.

Kaspi Bank йўқ деганда 3 февралгача банк карталарини беришни тўхтатган. Мазкур санадан кейин карта бериш қайта тикланиши ваъда қилинган. Янги тартиб-қоидаларга кўра, улар фақат бир йил муддатга берилади. Home Credit Bank эса карта беришни номаълум муддатга тўхтатиб қўйган. Банкларнинг бу қарори аввалроқ Қозоғистон молия бозорини бошқариш ва ривожлантириш агентлиги яшаш рухсатномаси бўлмаган хорижликларга бир йилдан кўп муддатга карта очишни тақиқлаб қўйгани билан боғлиқ. Мазкур чора, иддаога кўра, “наркотиклар ва рақамли активлар ноқонуний айланмаси соҳасида банк хизматларидан фойдаланиш хатарини камайтириш” учун қабул қилинган.

Украинада уруш бошланганидан кейин россияликлар Қозоғистон банкларида тез-тез ҳисобрақам очишни бошлашган. Бунга россияликларнинг Қозоғистонга оммавий равишда кўчгани ҳамда Россияга қарши жорий этилган санкциялар сабаб бўлган.

Чекловлар туфайли россияликлар эндиликда фақат банк картасини очиш учунгина Қозоғистонга келолмайди: ҳисобрақам очиш учун улар мамлакатнинг солиқ резидентига айланиб, солиқ тўлашлари лозим бўлади (Қозоғистонда яшаш учун рухсатнома олган хорижликлар автоматик равишда солиқ резидентига айланади).

Россия томонидан Украинага қарши кенг кўламли босқин бошлангани ва Путин томонидан қисман сафарбарлик эълон қилинганидан кейин Қозоғистон ўз мамлакатини тарк этишга қарор қилган россияликлар энг кўп келган мамлакатлардан бири бўлиб ҳисобланади.

Қозоғистон ҳукумати маълумотига кўра, 2022 йилдан 2024 йилгача маҳаллий банклар томонидан Россия фуқароларига қарийб 695 мингта карта чиқариб берилган. Қозоғистон ИИВ маълумотларига кўра эса 2024 йилда 233 минг нафар россиялик Қозоғистонда шахсий индентификация рақамига эга бўлган. Айни пайтда Қозоғистонда қанча россиялик ҳақиқатдан ҳам яшаётгани ҳақида аниқ маълумот йўқ.

Чехияда Россия паспортидан воз кечмаганларга фуқаролик бериш тақиқланади

Чехия Сенати
Чехия Сенати

Россия Федерацияси паспортидан воз кечмаган россияликларга Чехия фуқаролигини бериш тақиқланиши кутиляпти. Мазкур тақиқ Чехия Сенати томонидан куни кеча маъқулланган Lex Ukrajinа қонунида кўзда тутилган. Мазкур ҳужжат учун палата мажлисида иштирок этаётган 73 нафар депутатдан 21 нафари овоз берган ва расмиятчилик нуқтаи назаридан у қабул қилинган эмас. Бироқ у имзо учун президентга йўлланади.

Қонун муаллифлари ва тарафдорлари россияликларга ЕИга аъзо мамлакат паспортини олиш жараёнини қийинлаштириш ҳозирги шароитда ўзини оқлайди. Биринчидан, Россия қарийб уч йилдан буён Украинага қарши уруш олиб бормоқда, иккинчидан, Чехиядаги рус диаспораси ичида Кремль тарафдорлари ва Россия махсус хизматлари билан боғлиқ одамлар кўп.

Lex Ukrajinа қонунининг амал қилиш муддати тугагунича 15 ёшдан катта бўлган россияликлардан Чехия фуқаролигини олиш бўйича барча аризаларни кўриб чиқиш тўхтатилади – янги қонунда эса унинг амал қилиш муддати белгиланган эмас. Қонунга киритилаётган тузатишлар фақат озчилик одамлар учун дахлдор бўлмайди. Улар орасида қочқинлар, ёши 15 дан кичик бўлган болалар ҳамда Чехия иқтисодиёти ва маданиятига алоҳида ҳисса қўшган кишиларни санаш мумкин.

Қонун лойиҳаси Россия фуқароларидан Чехия паспортини олишдан аввал Россия паспортидан воз кечишни талаб қилади. Бироқ шундай бўлган ҳолда ҳам аризалар фақат Украинага қарши уруш тугаганидан кейингина кўриб чиқилади.

Чехияда яшовчи россияликлар ва айрим депутатлар қабул қилинган қонунни дискриминацион ҳужжат, деб ҳисоблашмоқда. Чехия омбудсмени аввалроқ мамлакат ички ишлар вазири Вит Ракушанга хат йўллаган эди. Қонунчиликка тузатиш киритиш ташаббуси айнан Ракушан партиясидан чиққан. Омбудсмен қонун лойиҳасини танқид қилиб, у дискриминация соҳасида кўплаб саволлларни юзага чиқараётганини билдирган.

Чехиядаги россияликларнинг ташаббускор гуруҳи қонун устидан судга мурожаат қилишини билдирган.

Аввалроқ мамлакат президенти Петр Павел қонунга эътирози йўқлигини ва уни имзолашни режалаётганини маълум қилгган.

Давомини ўқинг

XS
SM
MD
LG