Ўзбекистонда 1990 йил 20 июнида Мустақиллик декларацияси қабул қилинишига энг кўп қарши чиққан шахс ўша пайтда Ўзбекистон ССР Компартияси Марказий қўмитасининг биринчи котиби, Ўзбекистон ССР президенти Ислом Каримов бўлган. Бу ҳақда тарих фанлари доктори, профессор Қаҳрамон Ражабов “Дарё” нашрига берган видеоинтервьюсида билдирди.

Ўзбекистонда “Мустақиллик меъмори” ўлароқ эътироф этиладиган президент Каримов, профессор Ражабовга кўра, аслида Мустақиллик декларациясининг қабул қилинишига “тиш-тирноғи билан қарши” бўлган.

“У чет эллик бир меҳмон билан водийга (Фарғона водийси − таҳр.) жўнаб кетган куни Ўзбекистон Олий кенгашидаги халқ депутатлари 20 июнь куни Мустақиллик декларациясини қабул қилди. Ислом Каримов у ёқдан (сафардан - таҳр.) қайтиб келганидан кейин: “Бу бир парча қоғозинг ҳатто туалетда ишлатишга ярамайди”, деган фикрни айтди. “СССРда туғилдикми − СССРда ўламиз. Москва бутун халқингнинг ҳаммасини қириб ташлайди. Ҳеч қачон мустақиллик берилмайди”, деган фикрлар ўша пайтда халқ депутатларига 1990 йил июнида айтилган”, деди тарих фанлари доктори Қаҳрамон Ражабов.

Тарихчи олим фикрича, Мустақиллик декларация илк бор қабул қилинган кун аслида ўзбек халқининг байрами бўлиши керак, бироқ ўша куни буни на телевидение ва на радиода айтилган.

“Икки кундан кейин декларация матни ўзгартирилган ҳолда, яна айтаман - Москванинг тасдиғидан ўтказилган ҳолда матбуотда эълон қилинди. Энг қизиғи, агар биз 1990 йил июнь ойидаги газеталарни кўрсак − декларация қонун бу − турли газеталарда турлича шаклда чиққанлигининг гувоҳи бўламиз. Ҳолбуки, бу қонун битта ҳарфи ҳам ўзгартирилмасдан чоп этилиши керак эди”, дея эътироф этди профессор Қаҳрамон Ражабов.

Ўзбекистонда Мустақиллик декларацияси илк бор 1990 йилнинг 20 июнида қабул қилингани ҳақида Озодлик авваллари кўп маротаба ёзган. Бу борада одатда мухолифатчилар ва мустақил журналистлар гапириб келишган. Бироқ бу тарихий фактнинг Ўзбекистон ичида илмий тадқиқотлар билан шуғулланиб келаётган профессор томонидан эътироф этилиши илк бор кузатилмоқда.

Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев жорий йилнинг 4-5 февраль кунлари расмий ташриф билан Малайзияда бўлади. Президент матбуот хизмати маълумотига кўра, мазкур ташриф Малайзия бош вазири Анвар Иброҳим таклифига биноан амалга оширилади.

“Ташриф доирасида Куала-Лумпур шаҳрида бош вазир Анвар Иброҳим билан икки томонлама музокаралар, Малайзиянинг етакчи компаниялари раҳбарлари билан учрашувлар, қўшма бизнес форуми ва бошқа тадбирларда кўзда тутилган”, дейилган хабарномада.

Шунингдек, ташриф чоғида Ўзбекистон-Малайзия дўстлик муносабатларини янада ривожлантириш ҳамда амалий ҳамкорликни, шу жумладан, савдо, инвестициялар, инновациялар, технологик кооперация, нефть-кимё, электроника, “яшил” энергетика, “ақлли” қишлоқ хўжалиги, туризм ва бошқа кўплаб устувор йўналишларда кенгайтириш масалалари муҳокама этилиши, маданий-гуманитар алмашинувни фаоллаштиришга алоҳида эътибор қаратилиши урғуланган.

Ўзбекистон президенти Малайзия бош вазири билан халқаро сиёсат ва минтақавий ҳамкорликнинг долзарб жиҳатларини ҳам кўриб чиқиши қайд этилган.

Мирзиёев Анвар Иброҳим билан олий даражадаги учрашуви якунида икки давлат ўртасидаги кенг кўламли шерикликни янада ривожлантиришга қаратилган Қўшма баёнот ва салмоқли битимлар тўплами қабул қилиниши режаланган.

Бўлажак ташрифни Ўзбекистон президентининг Малайзияга жавоб ташрифи деб аташ мумкин. Ўтган йилнинг май ойида Малайзия бош вазири Анвар Иброҳим уч кунлик сафар билан Ўзбекистонга келган, Тошкент, Самарқанд ва Бухоро шаҳарларида бўлиб, қатор тадбирларда иштирок этган эди.

Ўзбекистон билан Қозоғистон ўртасидаги “Ғишткўприк” божхона пости жорий йил 5 февралидан эътиборан 4 ойга ёпилади. Бу ҳақда Ўзбекистон Давлат божхона қўмитаси маълумот тарқатди.

Хабарномада божхона масканининг вақтинча ёпилиши у ердаги “қурилиш ва реконструкция ишларини мантиқий ниҳоясига етказиш мақсадида” амалга оширилаётгани айтилган, бироқ "Ғишткўприк"нинг қайси санагача ёпиқ туришига аниқлик киритилган эмас.

Қўмита қайдича, “Ғишткўприк” чегара пости орқали ҳаракатланаётган фуқаролар ва транспорт воситаларининг ҳаракати чоршанбадан бошлаб “Навоий” чегара-божхона масканига йўналтирилади. Тошкент туманидаги “Навоий” маскани “Ғишткўприк”ка яқин ерда жойлашган.

“Жисмоний шахслар, енгил автомобиллар ва автобуслар ҳаракати учун қулай бўлишини таъминлаш мақсадида “Навоий” чегара божхона постида юк автотранспорт воситалари ҳаракати чекланади”, дейилган божхона қўмитаси хабарномасида.

Аввалроқ Озодлик февраль ойи бошидан ўзбек-қозоқ чегарасидаги “Довут ота” (“Тажен”) божхона маскани 3 ой муддатга ёпилиши ҳақида хабар қилган эди.

Қирғизистон ва Ўзбекистон бир-бирига судланган фуқароларни топширади. Бу ҳақда хабар қилган 24.kg нашри бунга оид қонун лойиҳаси Қирғизистон парламенти томонидан учинчи ўқишда қабул қилинганини қайд этди.

Хабарда айтилишича, Қирғизистон бош прокурорининг ўринбосари Умуткан Конкубаева парламент депутатларига Ўзбекистонда қирғизистонлик 42 нафар фуқаро, Қирғизистонда эса ўзбекистонлик 97 нафар фуқаро жазо ўтаётганини билдирган.

Эндиликда бу фуқаролар қамоқ жазосини ўз ватанларида ўташади.

Маълумотларга кўра, икки мамлакат ўртасида маҳкумларни топширишга оид келишувга 2024 йил 18 июлида Тошкентда эришилган.

Туркий давлатлар ташкилотларига аъзо бўлган Қирғизистон Ўзбекистон билан маҳкум алмашишга оид шартнома тузган илк мамлакат эмас. Озодлик 2023 йилда Ўзбекистон ТДТга аъзо Туркия ва Қозоғистон билан ўзаро маҳкумларни топшириш бўйича келишув имзолагани ҳақида хабар қилган эди.

Туркия ҳудудида сохта спиртли ичимликдан заҳарланиш натижасида ҳаётдан кўз юмган ўзбекистонлик фуқаролар сони жорий йилнинг 30 январь ҳолатига кўра 23 нафарга етган. Бу ҳақда маълумот тарқатган Ўзбекистоннинг Истанбулдаги бош консулхонаси қурбонларнинг икки нафари аёл эканига эътибор қаратди.

“Вафот этган барча фуқароларнинг жасадларини Ўзбекистонга олиб кетиш бўйича Ташқи ишлар вазирлиги ва Миграция агентлиги томонидан тегишли консуллик, ҳуқуқий ва ташкилий ёрдам кўрсатилди”, дейилган хабарномада.

Дипломатик идора қўлбола ичкиликдан заҳарланган ўзбекистонликларнинг айримлари даволаниш курсини якунлаб, шифохонадан чиққанлари, баъзилари эса тиббий муолажаларини давом эттираётганини қўшимча қилган.

Ўзбекистоннинг Истанбулдаги бош консулхонаси шу йилнинг 17 январида ароқдан заҳарланиш натижасида вафот этган ўзбекистонликлар сони 17 нафарга чиққани ҳақида маълум қилган эди.

Турк матбуотининг ёзишича, сохта алкоголдан заҳарланганларнинг аксарияти Ўзбекистон ва Туркманистон фуқароларидир. Аввалроқ бош консулхона вакиллари қалбаки спиртли ичимлик тайёрлашга алоқадорликда айбланиб, 2 нафар туркманистонлик қўлга олингани, ароқдан заҳарланиш ҳодисаси ортидан маҳаллий полиция кенг қамровли тергов ишларини бошлаб юборгани ҳақида маълум қилишганди.

Жиноят ишлари бўйича Тошкент шаҳри Шайхонтоҳур туман суди кўп сонли фуқароларни чув туширган автосалончиларга ҳукм ўқиди.

Kun.uz нашрининг суд ҳукмига таянган ҳолда ёзишича, жиноий гуруҳ жозибали рекламалар орқали ишсиз, тайинли даромади йўқ фуқароларни биргаликда даромад олишга қизиқтирган.

Шу тариқа 100-500 доллар эвазига жами 203 киши номига банкдан автомобиль учун 200-300 миллион сўмдан кредит олинган. Кредит маблағларини эса схема тепасида турган шахслар ўзлаштирган.

Одамлар икки ой ичида Хитойдан автомашина олиб келиниб, қайта сотилиши ва тушган маблағ ҳисобига кредит тўлиқ ёпилишига ишонтирилган. Етказилган умумий зарар миқдори 62 миллиард сўмни ташкил этган.

Суд ҳукми билан судланувчилар Зоҳид Тоғаев ва Дилшод Эшонқулов 9 йил, Обидхон Тўраев ва Ваҳобжон Муҳарамхўжаев 8,5 йил, Нозимжон Аслонов 8 йил 1 ой, Шербек Озодбеков 2 йил муддатга давлат идораларида мансабдорлик ва моддий жавобгарлик билан боғлиқ лавозимларда ишлаш ҳуқуқидан маҳрум этган ҳолда 4 йил 2 ой муддатга қамалган. Улар Жиноят кодексининг 168-моддаси 4-қисми а, в бандлари (жуда кўп миқдорда, уюшган гуруҳ томонидан ёки унинг манфаатларини кўзлаб фирибгарлик содир этиш), 228-моддаси 2-қисми а, б бандлари (такроран ёки хавфли рецидивист томонидан, бир гуруҳ шахслар томонидан олдиндан тил бириктириб ҳужжатлар, штамплар, муҳрлар, бланкалар тайёрлаш, уларни қалбакилаштириш, сотиш ёки улардан фойдаланиш) билан айбдор деб топилган.

Етказилган зарар судланувчилардан солидар тартибда ундирилиши белгиланган.

Ўзбекистонда одамларнинг автомобиль олиб бериш ваъдасига ишониб, миллионлаб сўм маблағидан ажралиб қолиши илк бор кузатилаётгани йўқ.

Озодлик жорий йил январь ойида Тошкент шаҳри Янгиҳаёт тумани ИИБ “Umid avto companies” МЧЖ мансабдорларига нисбатан ЖКнинг 168-моддаси (фирибгарлик) билан жиноят иши қўзғатгани ҳақида хабар қилган эди.

2024 йил декабрь ойида эса Шайхонтоҳур туманида давлат рўйхатидан ўтган “Halal Auto Leasing kompany” МЧЖ мансабдорларига ҳам худди шундай айблов илгари сурилганди.

АҚШда яшаб келаётган 975 нафар ўзбекистонлик ноқонуний мигрант сифатида депортация қилиниши мумкин. Fox News чоп этган статистик таҳлиллар ана шундан далолат беради.

Мингга яқин ўзбекистонликка АҚШ Иммиграция ва божхона хизмати (ICE) томонидан депортация тўғрисида якуний қарор юборилган, аммо улар ҳали ҳибсга олинмаган.

Гап шундаки, муҳожирларнинг апелляция ёки бошпана аризаси билан мурожаат қилиши сабаб ICE уларни зудлик билан мамлакатдан чиқариб юбора олмаётир.

Хитой, Россия, Эрон, Куба каби давлатлар эса ўз фуқароларини қабул қилишдан бош тортмоқда.

Агар ваколатли идора депортация қарори устидан ариза билан мурожаат қилган норезидентга ҳимоя ёки енгиллик берса, Иммиграция ва божхона назорати идораси уни бадарға қила олмайди.

Шунга кўра, назарий жиҳатдан ўзбекистонлик ноқонуний мигрантлар ҳам депортациядан қутулиб қолиш имконига эга.

Иммиграция ва божхона назорати идораси жами 1 миллион 445 минг кишини депортация ҳақида огоҳлантирган. “Қора рўйхат”да Гондурас (261651 киши), Гватемала (253 минг 413 киши), Мексика (252 минг 44 киши), Сальвадор (203 минг 822 киши), Никарагуа (45 минг 995) каби давлатлар фуқаролари кўп эканини кўриш мумкин.

Озодлик аввал хабар қилганидек, АҚШ Иммиграция ва божхона хизмати 2023 йил сентябрдан 2024 йил сентябригача Ўзбекистонга 572 кишини депортация қилган.

2023 йилда эса 88 нафар ўзбекистонлик Қўшма Штатлардан мажбуран ватанига қайтарилган.

Озодлик радиоси 2023 йил август ойида “Ўзбекларнинг Америкага хатарли йўли” деб номланган суриштирувни эълон қилган эди. Унда ўзбекистонликларнинг “орзулар ўлкаси”га Лотин Америкаси давлатлари ва Мексика орқали ноқонуний ўтишга уриниши хусусида сўз борган.

Ўзбекистонда 1300 га яқин дорихона нархни асоссиз оширгани аниқланди. Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитасининг маълум қилишича, бу ҳолатлар FAIR TECH ягона ахборот тизими орқали ўтказилган мониторингда юзага чиққан.

Жумладан, Тошкент шаҳри (228 та), Самарқанд вилояти (182 та), Тошкент вилояти (134 та), Наманган вилояти (119 та), Навоий вилояти (118 та) ҳамда Жиззах вилояти (106 та) дорихоналарида энг кўп қонунбузарликлар қайд этилган.

Рақобат қўмитасига кўра, ўрганишлар якунида 270 мингта ҳолатда жами 11,6 миллиард сўм миқдорида асоссиз даромад олингани аниқланган ва ортиқча олинган пул маблағлари истеъмолчиларга қайтарилган.

Қўмита дорихоналарни нархни асоссиз оширмаслик ва истеъмолчилардан ортиқча маблағни олмасликка чақирган.

Рақобат қўмитаси дори-дармон баҳоси ўзбошимчалик билан оширилиши ҳолатлари ҳақида бот-бот ҳисобот бериб туради. Масалан, ўтган йили дори бизнеси эгалари 49455 та ҳолатда 5,4 миллиард сўмга яқин асоссиз даромад олгани аниқланган.

Ўзбекистон дунёда аҳоли сонига нисбатан энг кўп дорихонага эга мамлакатлардан бири ҳисобланади. Озодлик аввалроқ мамлакатдаги фармацевтика тижорати вакиллари дуч келаётган муаммоларга эътибор қаратганди.

Туркиянинг TUSAŞ (Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ) давлат аэрокоинот ширкати тез орада Ўзбекистонга ANKA дронларини етказиб беришни бошлайди.

Мудофаа саноати янгиликларига ихтисослашган SavunmaSanayiST нашрининг хабар қилишича, бир двигателли ANKA дрони 30 соатгача учиш ва 350 килограмм фойдали юк кўтариш қувватига эга.

Ўзбекистон Мудофаа вазирлиги турк ширкати билан дрон олди-бердиси юзасидан расмий маълумот бермаган.

Таҳлилчилар Туркиянинг жаҳон мудофаа саноати, жумладан, ҳарбий учувчисиз қурилмалар бозоридаги ўрни ошиб бораётганини айтишади. Хусусан, Ўзбекистон харид қилаётган ANKA дронларидан Жазоир, Қозоғистон, Тунис, Малайзия, Индонезия ва Чад армияси ҳам фойдаланади.

Ўзбекистон Туркиядан аввал ҳам учувчисиз учиш аппаратлари сотиб олгани маълум. 2023 йил ноябрь ойида президент Шавкат Мирзиёевнинг Сурхондарё вилоятидаги ҳарбий қисмга ташрифи вақти унга Bayraktar TB2 дрони парвози намойиш этилган эди.

Аввалроқ Озодлик суҳбатлашган экспертлар Туркиянинг Марказий Осиё давлатлари билан ҳамкорлигида ҳарбий саноат маҳсулотлари, жумладан, дрон савдоси муҳим ўрин тутишини таъкидлашганди.

Ўзбекистон мудофаа вазири, генерал-майор Шуҳрат Холмуҳамедов 2024 йил декабрь ойида парламентдаги чиқишида миллий армия машғулотларда асосий эътибор замонавий учувчисиз учиш аппаратларини қўллашга қаратилганини айтиб ўтганди.

2022 йилда Ўзбекистон замонавий технологиялар асосида учувчисиз учиш аппаратлари ишлаб чиқаришни йўлга қўйгани эълон қилинган эди.

Тошкент–Андижон пулли автомобиль йўлини давлат-хусусий шериклик асосида лойиҳалаштириш, қуриш, молиялаштириш, бошқариш ва техник хизмат кўрсатиш бўйича тендер эълон қилинди.

Иқтисодиёт ва молия вазирлиги матбуот хизмати қайдича, лойиҳанинг биринчи босқичи умумий узунлиги 171 километрни ташкил этиб, Тошкентдан Ангренгача бўлган автомобиль йўли ва Қамчиқ довонини лойиҳалаштириш, қуриш, молиялаштириш, бошқариш ва техник хизмат кўрсатишни ўз ичига олади. Лойиҳа концепцияси Вазирлар Маҳкамаси томонидан жорий йил 21 январида тасдиқланган.

Лойиҳа Иқтисодиёт ва молия вазирлиги, Транспорт вазирлиги ва Автомобиль йўллари қўмитаси орқали амалга оширилиши режалаштирилган.

Расмий Тошкент Жаҳон банки кўмагида хусусий шерикни танлашга ёрдам бериш учун лойиҳага маслаҳатчиси сифатида Буюк Британиянинг “Arup and Partner’s”, “PWC” ва “CMS Cameron” консультантлар консорциумини жалб қилган.

Вазирликка кўра, тендер икки босқичда ўтказилади. Илк босқичда хусусий компаниялар дастлабки малакалашдан ўтиш учун ҳужжат топширади. Иккинчи босқичда дастлабки саралашдан ўтган ширкатлар лойиҳа бўйича техник ва молиявий таклифларини тақдим этади.

ДХШ лойиҳаларида тажрибага эга бўлган барча қизиқувчиларга 2025 йил 21 апрель куни Тошкент вақти билан соат 18:00 гача ҳужжат топшириш таклиф қилинган.

Озодлик аввал хабар қилганидек, Ўзбекистон транспорт вазири ўринбосари Жасурбек Чориев Тошкент–Андижон пулли автомобиль йўли қурилиши лойиҳаси қиймати 4,28 миллиард долларни, қурилиш муддати эса 6 йил 3 ойни ташкил этишини билдирганди.

Жаҳон банки билан ҳамкорликда ишлаб чиқилган лойиҳага асосан йўлнинг 64 фоизи янгидан қурилиши, 36 фоизи эса реконструкция қилиниши кутилмоқда. Пулли йўл қурилиши Тошкентдан Андижонга сафар қилиш вақтини ҳозиргидан 2 соат 14 дақиқага камайтириши айтиляпти.

Ўзбекистон президенти томонидан 2024 йилнинг 30 августида имзоланган қарорда Тошкент–Андижон пулли автойўлни қуриш 2026 йилда бошланиши белгиланган. Йўл 2032 йилда фойдаланишга топширилиши керак.

Binance криптобиржаси Ўзбекистонда маҳаллий CoinPay платформаси орқали иш бошлади.

“Барча интеграция босқичлари якунлангани ва Ўзбекистондаги фойдаланувчилар энди Binance криптобиржаси томонидан ишлаб чиқилган ечимдан coinpay.uz/binance қўшма платформаси орқали расман фойдаланиши мумкинлигини мамнуният билан эълон қиламиз”, дейилган платформа ахборотида.

Қайд этилишича, энди фойдаланувчилар ўз маблағларини банк карталари ва миллий тўлов тизимлари орқали миллий валютада киритиш ва ечиб олиш имкониятига эга бўлади.

Kun.uz нашрининг эслатишича, 2024 йилнинг январь ойида Истиқболли лойиҳалар миллий агентлиги Ўзбекистон қонунчилиги талабларини бузгани учун Binance криптобиржасига нисбатан жарима қўллаш ҳақидаги қарор қабул қилган ва тегишли даъво аризаси Тошкент шаҳри иқтисодиёт судига юборилган эди.

Суд агентлик даъвосини тўлиқ қондириш ҳамда криптобиржадан 300 базавий ҳисоблаш миқдорига тенг бўлган жаримани Ўзбекистон бюджетига ундириш ҳақида қарор чиқарган. Белгиланган жарима тўланган.

Binance рақамли валюта айирбошлаш бўйича онлайн хизматларни ўз ичига олувчи блокчейн компаниясидир.

Озодлик аввал хабар қилганидек, Ўзбекистон криптоактивларни қабул қилиш бўйича глобал индексда Марказий Осиё ва Кавказда биринчи, дунёда эса ўттиз учинчи ўринни эгаллаган эди.

Ҳисоботга кўра, 2023 йилда мамлакатда 512,3 минг фуқаро (умумий аҳолининг 1,46 фоизи) криптоактивларга эгалик қилган.

Ўзбекистон резидентлари криптоактивларга фақат мамлакатда лицензияланган провайдерлар орқали эгалик қилиши мумкин. Криптоактивларнинг ноқонуний айланмаси учун эса жавобгарлик жорий этилган. Ушбу ҳуқуқбузарлик учун жаримадан тортиб 5 йилгача қамоқ жазоси кўзда тутилган.

Мамлакатда бир неча киши ноқонуний криптовалюта олди-сотдисида айбланиб, маҳкамага тортилгани маълум.

Ўзбекистонда икки йил ичида 3 мингга яқин кичик гидроэлектростанция қуриш, аҳоли ва хўжалик субъектларининг камида 50 фоиз томларини қуёш панели билан қоплаш режалаштирилмоқда.

Энергетика вазири Жўрабек Мирзамаҳмудов “Ўзбекистон 24” телеканалига интервьюда маълум қилишича, президент Шавкат Мирзиёев томонидан “Атроф-муҳитни асраш ва яшил иқтисодиёт йили”нинг давлат дастури лойиҳаси юзасидан йиғилишда ана шундай топшириқ берилган.

Вазирга кўра, 3,5 минг мегаватт янги генерация қувватларига қўшимча равишда 1 минг мегаватт энергетика қувватларини яратиш, истеъмол қилинаётган электр энергияси, табиий газ ва бошқа иссиқлик манбаларини тежаш ҳам буюрилган.

“Селектор мажлисида 2025 йил давомида давлат дастури доирасида бажариладиган ишлар бўйича аниқ вазифалар белгиланди. Жумладан, яшил энергия улушини ошириш, яшил энергияни барча тармоқларда, барча соҳаларда хонадонларгача жорий қилиш, буни максимал равишда қўллаб қувватлаш, тармоққа улаш ва аҳоли томонидан ортиқча ишлаб чиқарилган энергияни сотиб олиш уқтирилди”, деган Жўрабек Мирзамаҳмудов.

Ҳукумат мулозими қуёш панеллари ўрнатиш дастурининг молиялаштириш манбаларига аниқлик киритмаган.

Ушбу хабар ортидан ижтимоий тармоқларда аҳоли ва тадбиркорларни яна қуёш панели ўрнатишга мажбурлаш кампанияси бошланиши ҳақида хавотирли фикрлар тарқалди.

Маҳаллий матбуот 2025 йилнинг биринчи куниданоқ қуёш панеллари импортига тақиқ кучга киргани ҳақида хабар берганди. Иқтисодий таҳлилчи Отабек Бакиров буни мамлакат иқтисодиёти учун “яшиллик ва самарадорлик принципларидан олигархик тўдаларнинг тор манфаатлари устун қўйилган”ига йўйган.

2024 йилнинг куз ойларида ҳам Ўзбекистонда тадбиркорлар қуёш панели ўрнатишга мажбурланаётгани хусусидаги хабар тарқалган, Энергетика вазирлиги эса уни рад этиб чиққан эди.

Ўзбекистонликлар қуёш панеллари ўрнатишга мажбурланаётгани мавзуси аввалроқ Озодликда бир неча бор ёритилган.

Қуёш панелларининг тендер савдосида бир қатор шубҳали ҳолатлар ҳам аниқланган.

Uzbekistan Airways авиаширкати 20 январдан бошлаб Европа мамлакатларига парвоз йўналишларини ўзгартирган.

Компания бошқаруви раиси Шуҳрат Худойқуловнинг 28 январь кунги матбуот анжуманида маълум қилишича, эндиликда Европа мамлакатларига парвозлар Россия ва Беларусь ҳудудини айланиб ўтган ҳолда, Озарбайжон ва Туркия орқали амалга оширилмоқда.

“Табиийки, бу рейсни бир томонга 30-40 дақиқага узайтиради ва компания учун қўшимча харажатларни келтириб чиқаради. Шунга қарамай, биз тарифларни оширмадик, чунки бу форс-мажор ҳолати ва йўловчи бунинг учун жавобгар бўлмаслиги керак”, дея иқтибос келтирган Uzbekistan Airways раҳбари сўзларидан Gazeta.uz нашри.

Мулозимга кўра, қарор Европа авиация хавфсизлиги агентлигининг (EASA) Россиянинг Европа ҳудуди устидаги парвозларнинг хавфсиз эмаслиги тўғрисидаги ҳисоботи асосида қабул қилинган.

Авиаширкатнинг парвозларни бошқариш маркази доимий равишда ҳаво бўшлиғидаги вазиятни таҳлил қиляпти.

Uzbekistan Airways раҳбари таъкидича, ҳозирда Украина ҳудуди ва Россиянинг Европа қисми, Осиё йўналишида эса айрим тоғли ҳудудлар, шу жумладан, об-ҳаво шароити туфайли хавфли ҳудудлар ҳисобланмоқда.

“Авиакомпаниянинг барча йўналишларида, барча ташувчилардаги каби муқобил ёки захира йўналишлар мавжуд”, деган ширкати раҳбари.

Uzbekistan Airways авиаширкатининг Россия ва Беларусь ҳудудини айланиб ўтишга доир қарори Azerbaijan Airlines учоғи Қозоғистонда ҳалокатга учрагани ортидан хорижий авиаширкатлар хавфсизлик чораларини кучайтираётган паллага тўғри келди.

Бокудаги манбалар самолёт Россия ҳаводан мудофаа тизими фаолияти оқибатида қулаганини маълум қилишган эди.

Аввалроқ Ўзбекистоннинг Qanot Sharq авиаширкати жорий йил 20 январидан 6 мартигача бўлган муддатда А320 самолётларида амалга ошириладиган бир қатор рейсларни бекор қилганди. Техник кўрик сабаб бекор қилингани айтилган парвозлар рўйхатида Россиянинг Москва, Санкт-Петербург шаҳарларига рейсларни ҳам кўриш мумкин.

2024 йилда мансаб суиистеъмоллиги оқибатида давлат ва жамият манфаатларига етказилган зарар 3,61 триллион сўмга етди.

Бош прокуратура матбуот хизмати эълон қилган рақамларга кўра, мансабдорлар томонидан етказилган зарар миқдори 2023 йилга (1,55 триллион сўм) нисбатан бир йилда 2,3 баробар ортган.

Дастлабки тергов давомида 2 триллион 343 миллиард сўм (2023 йилда 1,31 триллион сўм) ундирилган. 2024 йилда қопланган зарар улуши (65 фоиз) 2023 йилга (84,7 фоиз) қараганда камроқ.

Ўтган йил мобайнида мамлакат бўйича 4906 нафар мансабдор шахс жиноий жавобгарликка тортилган. Шу тариқа жиноятга қўл урган амалдорлар 37,2 фоиз кўпайган.

Жавобгарликка тортилган мансабдорларнинг 71 нафари вазирлик, идоралар ва ташкилотларнинг республика бошқармалари, 410 нафари вилоят ва 4425 нафари туман-шаҳар идоралари вакилларидир.

Мансабдорлар ўзлаштириш ва растрата йўли билан талон-торож қилиш (2929 та), пора олиш, пора бериш, пора олиш-беришда воситачилик қилиш (353), фирибгарлик (447), мансаб ваколатини суиистеъмол қилиш (226), мансаб сохтакорлиги (13), мансабга совуққонлик билан қараш (40), мансаб ваколати доирасидан четга чиқиш (13) каби жиноятлар учун жавобгарликка тортилган.

Бир муддат олдин Коррупция қарши курашиш агентлиги мамлакатда 2024 йилда жами 6898 нафар шахс томонидан 5716 та коррупцияга оид жиноят содир этилганини билдирганди.

“Ўзбекистон Республикасида коррупцияга қарши курашиш тўғрисида миллий маъруза”да аввал қайд этилганидек, 2023 йилда республика бўйича 6535 нафар шахс коррупцияга оид жиноятлар учун жавобгарликка тортилган эди. Ушбу ҳуқуқбузарликлар оқибатида давлат манфаатларига 1,4 триллион сўм миқдорида зарар етказилган.

Тошкент шаҳри жорий йилнинг 28 январь куни ҳаво ифлосланиши даражаси бўйича дунёдаги йирик шаҳарлар орасида яна биринчи ўринга чиқди.

Маҳаллий нашрларнинг IQAir портали таҳлилларига таянган ҳолда хабар қилишларича, cоат 14:23 ҳолатига кўра, Тошкент ҳавосида майда PM2,5 дисперс зарраларининг концентрацияси 206 мкг/м³ ни ташкил этган. Бу ЖССТ томонидан тавсия этилган ўртача ҳаво сифати кўрсаткичидан 41,2 бараварга кўп.

Бундай об-ҳаво шароитида аҳолидан зарурат бўлмаса кўчага чиқмаслик, сурункали нафас олиш йўллари касалликларига чалинган фуқаролар тиббий ниқоблардан фойдаланиши тавсия қилинади.

IQAir кўрсаткичи 100 дан юқори бўлса, саломатлик учун зарарли, 200 дан юқори бўлса, жуда зарарли деб баҳоланади.

Ўзбекистон пойтахтида ҳаво ифлосланиши даражаси бўйича аксилрекорд бир йил аввал ҳам қайд этилганди.

IQAir порталига кўра, 2024 йилнинг 21 февраль куни Тошкент ҳавосида PM2,5 дисперс зарраларининг концентрацияси 171 мкг/м3 ни ташкил этган. Жаҳон банки ҳисоботига мувофиқ, Тошкентда PM2,5 майда заррали чанглар таъсири оқибатида йилига ўртача 3042 киши бевақт вафот этади.

Аввалроқ Ўзбекистон Экологик партияси Бош прокуратурадан Тошкентда атмосфера ҳавоси ифлосланиши юзасидан тезкор чора кўришни сўраганди. БП ушбу сўровга жавобан қандай чора кўргани маълум эмас.