Украинада “Рута” номли янги ракета синовдан муваффақият билан ўтган. Бу ҳақда президент Владимир Зеленский Киевда Борис Патон номидаги Украина Миллий мукофотини топшириш маросимида маълум қилди.

Украина президенти ракетанинг техник хусусиятлари бўйича ҳеч қанақа тафсилот очиқлаган эмас.

“Украинская правда” нашрининг ёзишича, Зеленский 2024 йил августида жанговар шароитда илк бор қўлланилган “Паляница” узоқ манзилли ракета-дрони серияли ишлаб чиқаришга қўйилганини ҳам маълум қилган.

Зеленскийга кўра. “Пекло” номли ракета-дроннинг илк жанговар қўллануви муваффақиятли бўлган. Унинг айтишича, шу кунларда Украина мудофаа кучларига мазкур ракета-дроннинг илк партияси топширилади.

Зеленский яқин орада украиналик ҳарбийларга топшириладиган “Нептун” номли узоқ манзилли ракетани “ишғолчилар учун даҳшатли воқелик” деб атаган.

Президентга кўра, Россияга қарши урушда Украинада ишлаб чиқилган ва ҳозирланган турли дронлардан “фаол равишда фойдаланилмоқда”. Улар фронтда ҳам, “фронт ортидаги душман ҳудуди”да ҳам бирдек қўлланиляпти.

АҚШ Молия вазирлиги Украинага Россиянинг музлатилган активларидан тушган даромадлар воситасида қопланадиган 20 миллиард долларлик кредит ажратилганини маълум қилди.

Молия вазири Жанет Йеллен Киевга ажратилган маблағлар Украинани Россия тажовузидан ҳимоя қилишда муҳим дастак бўлишини урғулаган.

Мазкур кредит “Катта еттилик” мамлакатларининг июнь ойида ўтказилган саммитида мувофиқлаштирилган 50 миллиард долларлик қарзнинг бир қисми бўлади. Аввалроқ Европа кенгаши Россиянинг музлатилган активларидан тушадиган даромадлар воситасида молиялаштириладиган 35 миллиард евролик кредитни тасдиқлаган эди.

Россия томонидан Украинага қарши уруш бошлатилганидан кейин Ғарб мамлакатлари Россиянинг 300 миллиард доллардан кўпроқ бўлган суверен активларини музлатиб қўйган. Бу маблағларнинг катта қисми Европада сақланади.

Ўтган йили Россия музлатилган активларининг ЕИда жойлаштирилишидан уч миллиард доллар даромад олинган эди. Аввалроқ Европа Иттифоқи Россия активларидан фойдаланишдан тушган даромадни Украинага ўтказишни бошлаган.

Кремль матбуот котиби Дмитрий Песков бир неча бор Россия ўз активларидан Украинани молиялаштиришда фойдаланилишига қатъиян қарши эканини билдириб, Москва бу жараёнга алоқадор бўлганларга қарши даъво аризалари бериш ниятида экани ҳақида огоҳлантирган.

Исроил Ҳарбий-денгиз кучлари 10 декабрга ўтар кечаси Сурия ҳарбий флотини йўқ қилган. Бу ҳақда Исроил мудофаа вазири Исраэл Кац Ҳайфадаги Ҳарбий-денгиз кучлари базасига сафари чоғида маълум қилди, деб ёзган The Times of Israel нашри.

Кац Исроил кучлари Сурия ва Ғўлон тепаликлари ўртасидаги буфер ҳудудидаги ҳозирлигини кучайтираётганини билдириб, Исроил хавфсизлиги учун ҳар қандай таҳдидни бартараф қилиш учун Сурия жанубида исроиллик ҳарбийларнинг доимий жойлашувисиз тозаланган мудофаа ҳудудини барпо этишга чақирган.

The Times of Israel манбалари кемалар Мина ал-Байда кўрфази ва Латакия портига йўналтирилган ракета ҳужумлари натижасида йўқ қилинганини қайд этган.

Араб ОАВда ёйинланган кадрларда Латакия портида чўкиб кетган ҳарбий кемаларни кўриш мумкин. Reuters агентлиги Британиянинг денгиз хавфсизлигига ихтисослашган Ambrey ширкатидан олинган маълумотга таянган ҳолда Сурияга тегишли камида бешта ҳарбий кема йўқ қилингани ҳақида хабар қилган. Айни пайтда порт инфратузилмасининг ўзига сезиларли шикаст етказилган эмас, дейилган агентлик хабарида.

Аввалроқ Исроил армияси Ҳама, Хомс ва Латакия вилоятлари дохил Суриядаги 250 дан зиёд объектга ҳужум уюштиргани маълум бўлганди. Тартусдаги Россия кемалари Ўртаер денгизига чиқиб кетган.

Исроил армияси Жабал уш-Шайхнинг Сурия томонидаги позицияларини ҳам мустаҳкамламоқда. БМТ Исроилни Суриядаги ҳаракатларни тўхтатишга чақирган. Исроил яҳудий давлатида яшовчилар хавфсизлигини таъминлаш учун чегараларни мустаҳкамлаётганини билдирган.

Сурияда Башар Асад режими ағдарилиши ортидан Муҳаммад ал-Башир ўтиш даври ҳукуматининг муваққат бош вазирига айланган. Унинг ўзи 10 декабрь кунги телемурожаатида мазкур лавозимда 1 мартгача ишлашини айтган. Ал-Баширнинг бош вазир этиб тайинланиши мумкинлиги ҳақида аввалроқ Al Jazeera хабар қилган, дея қайд этди “Настояшчее время” телеканали.

Ноябрь ойи охиридан буён давом этаётган ва пировардида Сурияда ҳокимият алмашишига олиб келган аксиласадчи кучларнинг яшин тезлигидаги ҳужумларига қадар ал-Башир исёнчиларнинг “Сурияни қутқариш ҳукумати”ни бошқариб келган. Бу тузилма Идлиб вилояти дохил мамлакат шимолий-ғарбидаги ҳудудларни назорат қилган.

Ал-Башир АҚШ ва бошқа мамлакатларда террор ташкилоти деб тан олинган “Ҳайъат Таҳрир уш-Шом” (ҲТШ) гуруҳи лидери Абу Муҳаммад ал-Жўлонийнинг яқин сафдоши ўлароқ кўрилади. ҲТШ хабарларда Асадга қарши исёнга етакчилик қилган куч сифатида қайд этилган.

Башар Асад ҳукуматига мухолиф бўлган қуролли гуруҳлар Сурияда 27 ноябрь куни фаоллашиб қолган. Улар саноқли кунлар ичида бир неча йирик шаҳарни эгаллашган. 8 декабрга ўтар кечаси эса исёнчилар Сурия пойтахти Дамашқ уларнинг назорати остига ўтганини эълон қилишган. Сурия президенти Башар Асад мамлакатдан қочиб кетган ва Россиядан бошпана олган. Исёнчилар лидерлари янги ҳукумат сайлов йўли билан шакллантирилишини ваъда қилишмоқда.

Бразилия президенти Луис Инасиу Лула да Силва миясига қон қуйилиши туфайли Сан-Паулу шаҳридаги касалхонада амалиётни бошдан кечирди. У октябрь ойида ўз уйида йиқилгани ортидан касалхонага ётқизилган эди. Бу ҳақда Бразилия ҳукумати томонидан 10 декабрь куни ёйинланган тиббий ҳисоботда айтилган.

Қайд этилишича, жарроҳлик мудохаласи муваффақиятли кечган. 79 ёшли Лула да Силва айни пайтда ўзини яхши ҳис қиляпти ва клиника ходимлари назорати остида ётибди. Кейинроқ врачлар бошқа тафсилотларни очиқлаш учун матбуот анжумани ўтказишни режалашмоқда.

Мияга қон қуйилгани Бразилия президенти 9 декабрь куни МРТ текширувидан ўтган пайтда аниқланган. Текширув президент боши оғриётганидан шикоят қилгани ортидан тайин этилганди.

Лула ўз уйида йиқилиб тушган октябрь ойида унда озроқ қон қуйилиши ва энса шикастланиши қайд этилганди. Бир ойдан сўнг ўтказилган тиббий таҳлиллар унинг аҳволи барқарор эканини кўрсатган, деб ёзмоқда Reuters.

Октябрь ойида олган жароҳати туфайли Бразилия президенти, жумладан Россияда ўтказилган БРИКС саммитига сафарини бекор қилишга мажбур бўлганди. Дунёдаги ривожланаётган энг йирик бозорлар лидерларининг учрашуви Қозон шаҳрида бўлиб ўтган эди. Ўша пайтда врачлар Бразилия президентига узоқ масофага парвозлардан вақтинча тийилиб туришни маслаҳат беришганди.

2025 йил 1 январидан эътиборан Ўзбекистонда уй қамоғи эҳтиёт чораси қўлланган ҳамда озодликни чеклаш жазоси тайинланган шахсларнинг эҳтиёт чораси ва жазони ижро этиш жойида бўлишини реал вақт режимида масофадан туриб назорат қилиш тартиби амалиётга босқичма-босқич жорий этилади.

Вазирлар Маҳкамаси 5 декабрь куни қабул қилган қарор билан электрон браслет орқали масофадан туриб назорат қилиш тартиби тўғрисидаги низом тасдиқланди.

Ушбу ҳужжатга мувофиқ, электрон браслет уй қамоғи эҳтиёт чораси қўлланган ёки озодликни чеклаш жазоси тайинланган шахснинг оёғига тақилади. Электрон браслетни жазо тайинланган шахснинг оёғига тақиш имконияти мавжуд бўлмаган ҳолларда (суяк синиши, бошқа жароҳатлар) қўл қисмига тақилишига рухсат этилади.

Туман (шаҳар) ички ишлар органи пробация бўлинмаси бошлиғининг озодликни чеклаш жазоси тайинланган шахсни электрон браслет орқали масофадан туриб назорат қилиш тўғрисидаги қарори “Электрон браслет” ахборот тизимида расмийлаштирилади.

Электрон браслетни қуйидаги шахсларга қўллаш мумкин эмас:

• 18 ёшга тўлмаган шахслар;

• ҳомиладор аёллар;

• 3 ёшга тўлмаган болалари бор аёллар;

• I ёки II гуруҳ ногиронлиги бўлган шахслар;

• тиббий кўрсатмага кўра электрон браслетни тақиш тавсия этилмайдиган шахслар (имплант қилинган, кардиостимулятор ўрнатилган шахслар, юқумли тери касаллиги бўлган шахслар).

Тегишли жазо ўтаётган шахс электрон браслетга қасддан шикаст етказган ҳолларда моддий зарар ўша шахс томонидан қопланади.

Ҳуқуқ идораларига кўра, электрон браслетнинг визуал сигнали ишга тушган тақдирда жамоат хавфсизлиги хизмати ходими профилактика инспектори билан биргаликда уй қамоғи эҳтиёт чораси ёки озодликни чеклаш жазоси қўлланган шахснинг электрон браслетни ечишга, унга шикаст етказишга ёки қочишга бўлган уринишларини бартараф этиш, жазо ўтаётган шахс қочган тақдирда, уни ушлашга қаратилган чораларни кўради.

Ўзбекистонда пробация хизмати электрон браслет қўллаш амалиётига 2020 йилда ўтиши маълум қилинган, аммо бу муддат ортга сурилган эди.

Исроил Суриядаги 250 дан зиёд объектга зарбалар берган. Бу ҳақда ЦАХАЛга тегишли Галей радиоси хабар қилди.

Қайд этилишича, ҳужум нишони ҳарбий базалар, ўнлаб қирувчи учоқлар, ҳаво-ракета мажмуалари, ишлаб чиқариш майдонлари ва ракета омборлари бўлган.

Қароргоҳи Лондонда бўлган Сурия инсон ҳуқуқларига риоя қилиниши устидан мониторинг маркази (SOHR) ҳам ана шу рақамни келтирмоқда. Марказ маълумотига кўра, сўнгги 48 соат ичида Исроил ҳарбий-ҳаво кучлари бомбардимонлари оқибатида қулатилган Башар Асад режимининг ўта муҳим бўлган ҳарбий объектлари, жумладан Ҳам, Хомс ва Россия ҳарбий базалари жойлашган Латакиядаги базалар йўқ қилинган.

Хусусан, Исроил Латакия яқинида ҳавога қарши мудофаа объектига зарба бериб, Сурия ҳарбий-денгиз кучлари кемаларига ҳамда ҳарбий омборларга шикаст етказган. Дамашқ ва унинг атрофларида ҳарбий объектларга, тадқиқот марказларига ва радиоэлектрон кураш бошқармасига ҳам зарбалар берилган.

AFP мухбирлари 10 декабрь тонгида Дамашқда кучли портлашлар кузатилгани ҳақида хабар қилишган. Исроилнинг Суриядаги йирик ҳаво базаларига зарбалар берилгани ҳамда Сурия ҳарбий-ҳаво кучлари учоқ ва вертолётлари йўқ қилингани ҳақида Reuters ва Al Arabiya манбалари ҳам маълум қилишган.

Саккизинчи декабрь куни Исроил ҳарбийлари 1973 йилдан буён илк бор қуролсизлантирилган чегараолди ҳудудидан ўтиб, Ғўлон тепаликларидаги Исроил ва Сурия позициялари ўртасидаги буфер ҳудудига киришган ҳамда “тепаликлар яқинидаги стратегик позициялар”ни эгаллашган. Бу ҳақда Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу билдирган.

1967 йилдаги уруш чоғида ишғол этилган Ғўлон тепаликларини Исроил ўз ҳудуди деб ҳисоблайди. Дунёдаги мамлакатларнинг аксарияти ҳалигача Ғўлон тепаликларини Сурия ҳудуди деб тан олади. Исроил қўшинлари ҳозирда Исроилнинг ўзи расман Исроилники эмас деб эълон қилган ҳудудларга кириб олишган.

Al Mayadeen телеканали мухбирининг хабар қилишича, Исроил танклари Дамашқдан 55 километр нарида жойлашган Ал-Қунайтра шарҳи яқинидан ўтиб, Сурия пойтахти томони ҳаракатланмоқда. Манбаларга кўра, ҳозирда улар Дамашқдан 20 километр олисликда туришибди.

Дамашқ ва мамлакатнинг каттагина қисми устидан назоратни қўлга киритган Сурия мухолифати ичида Исроил билан курашни давом эттирмоқчи эканини билдираётган кучлар муҳим роль ўйнашади. Улар орасида АҚШда террор ташкилоти ўлароқ тан олинган “Ҳайъат Таҳрир уш-Шом” гуруҳи ҳам бор.

Ҳаитининг Ситэ-Солей шаҳрида ўтган ҳордиқ кунлари 180 киши ўлдирилган, дея билдирди 9 декабрь куни бош вазир девонхонаси.

Ҳаитидаги ҳуқуқбонлик ташкилоти одамларни ёппасига ўлдирган шахслар маҳаллий турғун бошчилигидаги жиноий тўда аъзолари бўлганини маълум қилган. Ташкилот қайдича, тўдабоши ўз юртдошларини фарзанди касал бўлишига сабаб бўлган “жодугарлик”да айблаган. Бу ҳақда Reuters агентлиги хабар қилди.

“Қизил чизиқдан ўтиб кетилди. Қирғинни уюштирган тўда лидери Монель "Микано" Феликс дохил оммавий қотилликда айбдорлар топилиб, йўқ қилинади”, дея билдирган бош вазир офиси.

Бош вазир вакилига кўра, ҳужум чоғида асосан қариялар қурбон бўлган.

Давлат институтлари фаолиятини кузатиб борувчи ва ҳуқуқий саводхонликни ошириш билан шуғулланувчи Ҳуқуқбонлик ташкилотлари миллий тармоғи 8 декабрь куни 60 ва ундан катта ёшда бўлган камида 110 киши ҳордиқ кунлари Ситэ-Солейда ўлдирилгани ҳақида маълумот тарқатган.

Кейинроқ ҳуқуқ фаоллари ўлдирилганлар сони ошиши мумкинлигини билдиришган. Уларнинг гувоҳлардан олинган маълумотларга таяниб қайд этишларича, “жароҳатлар етказилган жасадлар кўчаларда ёқиб юборилган, улар орасида қарияларга ёрдам қилишга урингани тахмин қилинаётган ёшларнинг жасадлари ҳам бўлган”.

БМТ Бош котибининг расмий вакили Стефан Дюжаррик ўтган ҳордиқ кунлари қурбон бўлганлар сони камида 184 нафар бўлгани, улардан 127 нафарини қариялар ташкил қилишини маълум қилган.

Ҳаити расмийлари 2022 йилдаёқ БМТдан хавфсизликни таъминлаш учун мамлакатга миссия йўллашни сўрашган. Миссия йўллаш қарори бир йил кейин маъқулланган, бироқ, Reuters қайдича, бугунги кунга келиб бу қарор қисман бажарилган ва Ҳаитида ҳалигача ресурс етишмаслиги ҳис этилмоқда.

Сурияда 2015 йилдан буён камида 543 нафар россиялик ҳарбий, махсус хизматлар ходими ва “Вагнер” ХҲШ ёлланмаси ҳалок бўлган. Очиқ манбалар бўйича қилинган ҳисоб-китобни Би-би-си келтирган. Бу маълумотни тўлиқ деб бўлмайди — кўп жойларда талафотлар яширилган.

Ҳалок бўлганлар орасида “Альфа” гуруҳи дохил махсус топшириқ бажарувчи сара отряд, махсус амалиёт кучлари, Разведка бош бошқармаси ва Ҳаво-десант қўшинлари бўлинмаларининг зобит ва сафдорлари бор. Бу мамлакатда камида 20 нафар ҳарбий учувчи ва штурман ўлган, мақтулларнинг 346 нафари “Вагнер”да хизмат қилган.

Россия Сурияда 116 нафар ҳарбийсининг ўлимини расман тан олган. Бунга оид сўнгги баёнот Мудофаа вазирлиги томонидан 2019 йил баҳорида берилган. Ўшандан буён ўлганлар сони ошган.

Россия манбалари сўнгги бор махсус топшириқлар бажарувчи отряд ходимларининг Суриядаги жангларда ўлгани ҳақида ноябрь ойи охирида хабар қилишган, бу аксилҳукумат кучларининг Москва томонидан дастакланган Башар Асад режими назорати остида бўлган мавқеларга шиддатли ҳужуми бошланишига тўғри келади.

Жанубий Корея президенти Юн Сок Ёлга мамлакатдан чиқиш тақиқлаб қўйилди. Бу ҳақда Yonhap агентлиги хабар қилди.

Тақиқ қарори Жанубий Корея Адлия вазирлиги томонидан қабул қилинган, вазирликка юқори лавозимли шахслар ўртасида коррупцияни тергов қилиш бўйича бошқарма раҳбари мурожаат қилган. Бошқарма бош прокурори терговчиларга Жанубий Кореяда фавқулодда ҳолат жорий қилингани туфайли исёнга оид иш тергови муносабати билан президентнинг мамлакатдан чиқишини тақиқлашга эришишни топширганини билдирган.

Бундан ташқари, Юн Сок Ёль давлатга хиёнат ва ҳокимиятни суиистеъмол қилганликда айбланмоқда. Полиция унинг сўроққа чақирилишини истисно қилмаяпти.

Юн Сок Ёль 3 декабрь куни “КХДРнинг тарафдорларига қарши кураш учун” ҳарбий ҳолат жорий этилгани ҳақида эълон қилган эди. Олти соат давомида амалда бўлган фармон билан сиёсий партиялар фаолияти, норозилик чиқишлари, иш ташлашларга тақиқ қўйиб, унда цензурани ҳамда ўлим жазоси чиқариш ҳуқуқига эга бўлган ҳарбий-дала трибуналларини жорий қилиш кўзда тутилганди.

Бу ҳолат Сеул кўчаларида ҳам, парламентда ҳам кенг кўламли норозилик чиқишларига сабаб бўлган. Депутатлар ҳарбийлар томонидан парламент биноси штурм қилинаётган пайтда президент қарори бекор қилиниши учун овоз беришган. Шундан сўнг у қонунга мувофиқ равишда фармонни бекор қилишга мажбур бўлган. Бунинг ортидан мудофаа вазири Ким Ён Хён дохил асосий мулозимлар истеъфога чиқишган.

Башар Асад режими қулагани ортидан 8 декабрь куни АҚШ ҳарбийлари Суриянинг марказий ҳудудидаги “Ислом давлати” объектларига 75 тадан зиёд ҳаво зарбаси берган.

АҚШ Марказий қўмондонлиги маълумотига кўра, мазкур ҳужумдан мақсад кўплаб мамлакатларда террор ташкилоти деб тан олинган гуруҳнинг айни дамда Суриядаги беқарор вазиятдан фойдаланиб қолишининг олдини олиш бўлган.

“Суриядаги барча ташкилотлар билишлари керакки, агар улар “Ислом давлати” билан ҳамкорлик қилсалар ёки унга қандайдир қўллов кўрсатсалар, биз уларни жавобгарликка тортамиз”, дея билдирган АҚШ Марказий қўмондонлиги раҳбари генерал Майкл Эрик Курилла.

Ҳаво амалиётида B-52 стратегик бомбардимончи учоқлари, F-15 қирувчи учоқлари ва A-10 ҳужумчи учоқларидан фойдаланилган. Хабарномада “тинч аҳоли орасида қурбонлар бўлганига доир ҳеч қанақа аломат йўқ”лиги қўшимча қилинган.

Аввалроқ АҚШ президенти Жо Байден Башар Асад режимининг қулашини “адолат тантанаси деб атагани, айни пайтда Суриядаги ҳозирги вазият беқарор ва хатарли эканини эътироф этгани ҳақида хабар қилинган эди.

Байден мазкур баёнотида ИД Суриядаги ҳокимиятнинг ҳар қандай вакуумидан фойдаланиб қолишга уриниши ҳақида огоҳлантирган. АҚШ “бундай бўлишига йўл қўймаслиги”ни таъкидлаган Байден аввалроқ Қўшма Штатлар Сурия ҳудудидаги ИД объектларига ўндан зиёд “аниқ ҳаво зарбалари” берганини қўшимча қилган.

АҚШнинг сайланган президенти Дональд Трамп Украинада зудлик билан ўт очишни тўхтатиш ва музокараларни бошлашга чақирди. Унга кўра, Украина президенти Владимир Зеленский Россия билан “битим” тузишни истайди. Трамп томонларнинг муҳтамал талафотлари юзасидан ҳам ўз баҳосини очиқлади.

Бу баёнотларни Трамп ўзининг Truth Social ижтимоий тармоғида Асад режими қулашини шарҳлаш баробарида берган.

“Асад энди йўқ. У ўз мамлакатидан қочиб кетди. Унинг ҳимоячиси бўлган Владимир Путин бошчилигидаги Россия эндиликда уни ҳимоя қилишдан манфаатдор эмас. Аслида Россиянинг у ерда бўлишидан наф ҳам йўқ эди”, дейилган Трамп баёнотида.

Трамп қайдича, Москва Украинадаги уруш туфайли Сурияга нисбатан “бутун қизиқишини йўқотган”. Унга кўра, Украинада 600 мингга яқин россиялик аскар яраланган ёки ўлдирилган.

Трамп Украина президенти Владимир Зеленский “бу телбаликни бас қилиш” учун Россия билан “битим” тузишни истаётганини иддао қилган. АҚШнинг сайланган президенти Украина томони кўрган талафотни “400 минг аскар” ўлароқ баҳолаган.

“Зудлик билан ўт очишни тўхтатиш ва музокараларни бошлаш зарур. Шунингсиз ҳам жуда кўп одамнинг умри зое кетди, жуда кўп оила бузилди. Агар шу тахлитда давом этса, бу янада каттароқ ва янада ёмонроқ фожиага айланиб кетиши кетиши мумкин. Мен Владимирни яхши танийман. Ҳозир у томонидан қадам қўйилиши керак. Хитой ёрдам бериши мумкин. Дунё шуни кутяпти!” деб ёзган Трамп.

Мазкур баёнотдан бир кун аввал Трамп Парижда Франция президенти Эммануэль Макрон ва Украина президенти Владимир Зеленский билан учрашганди. Улар орасидаги суҳбат 35 дақиқа давом этган. Суҳбат ортидан матбуот анжумани берилмаган. Президентлар қайта тикланган Париждаги Биби Марям ибодатхонасининг очилиш маросимига йўл олишган.

АҚШ президенти Жо Байден Сурия президенти Башар Асад режимининг қулашини “адолат тантанаси” деб атаган. Айни пайтда у Суриядаги ҳозирги вазият беқарор ва хатарли эканини эътироф этиб, ўтиш даврида Сурияга ва минтақа мамлакатларига ёрдам беришни ваъда қилган.

Байден Суриядаги қуролли мухолифат отрядлари Дамашқни эгаллаб олгани, Сурияни 24 йил давомида бошқарган Башар Асад эса мамлакатни тарк этгани маълум бўлганидан кейин 8 декабрь оқшомида Оқ уйда чиқиш қилган.

АҚШ президенти унда Асаднинг қаерда эканига оид аниқ маълумот йўқлиги, бироқ Асаднинг Москвада экани ҳақида хабарлар келаётганини қайд этган. Суриянинг собиқ лидерига Россиядан бошпана берилгани хусусида аввалроқ ТАСС агентлиги Кремлдаги манбадан олинган маълумотга таянган ҳолда хабар қилганди.

Ўз чиқишида Байден Асаднинг иттифоқчилари – Россия, Эрон ва Ливандаги “Ҳизбуллоҳ” радикал ҳаракати (АҚШда террор ташкилоти деб тан олинган) Сурияда фуқаролар уруши бошланганидан буён илк бор унга ёрдам беролмаганини таъкидлаган. Унинг иддаосича, бунга Қўшма Штатлар ва иттифоқчиларининг сиёсати Москва ва Теҳрон кучсизланишига олиб келгани ҳам сабаб бўлган.

Байден шу кунда Сурия халқи олдида “тарихий имконият” пайдо бўлаётганини қайд этган. Айни пайтда у ҳозирда ҳокимият тепасига келган қатор мухолифатчи кучлар ўтмишда террор фаолиятига ва инсон ҳуқуқлари бузилишига дахлдор бўлганини ҳам урғулаган. Хусусан, мухолифатнинг сўнгги ҳужумида асосий ролни ўйнаган “Ҳайъат Таҳрир уш-Шом” гуруҳи АҚШ расмийлари томонидан ҳалигача террор ташкилоти ўлароқ эътироф этилади. Байден Вашингтон мухолифат лидерларини қилаётган ишларига қараб баҳо бериши ҳамда АҚШ ўтиш даврида Сурияга ёрдам беришга тайёр эканини қайд этган.

Сурияда дунёнинг кўплаб мамлакатларида террор ташкилоти деб тан олинган “Ислом давлати” гуруҳига қарши курашни мақсад қилган АҚШ контингенти мавжуд. Америкалик ҳарбийлар жойлашган ҳудуд Сурия демократик кучлари деб аталган гуруҳи назорати остида бўлиб, мазкур гуруҳда асосий ролни курдлар ўйнайди. Дамашқни ишғол қилган кучлар мухолифатнинг бошқа қанотига мансуб бўлиб, уларнинг кўпи Сурия демократик кучларига душманона кайфиятда бўлган Туркия томонидан дастакланади. Исроил ҳам Асад режими қулашини олқишлаётган бўлса-да, Суриядаги вазият юзасидан хавотир изҳор қилмоқда. Байден Исроил АҚШни исроиллик ҳарбийлар Ғўлон тепалигидаги буфер ҳудудини эгаллаши ҳақида огоҳлантирганини билдирган.

Қўшма Штатлар 2011 йили Сурияда фуқаролар уруши бошланганидан кейин Башар Асаднинг ҳокимият тепасидан кетиши ва Сурияда кенг кўламли мулоқот асосида янги ҳокимият шакллантирилишини талаб қилган. АҚШ ва иттифоқчилари Асадни тинч норозилик чиқишларини бостирганлик ва инсон ҳуқуқларини бузганликда ҳамда кимёвий қурол қўллаганликда айблашган. Бироқ АҚШ Сурия мухолифатига Асадга қарши курашда қурол-аслаҳа билан дастак беришдан бош тортиб, Дамашққа қарши санкциялар жорий қилиш, кимёвий қурол қўлланилганига жавобан бир неча зарба бериш ҳамда “Ислом давлати”га қарши амалиётлар билан чекланган.

Россиянинг ТАСС ва “Интерфакс” агентликлари манбалари Суриянинг қулатилган президенти Башар Асад оиласи билан Москвага келгани, Россия расмийлари “инсонпарварлик нуқтаи назаридан келиб чиққан ҳолда” уларга бошпана берганини иддао қилишмоқда. Бунга оид бошқа тафсилотлар келтирилган эмас.

ТАСС хабарида Башар Асад “собиқ” президент деб аталган, ваҳоланки, ҳали у ваколатларини топширганини расман эълон қилгани йўқ.

Агентликлар манбаси Сурия мухолифати лидерлари Россияга тегишли ҳарбий базалар ва дипломатик муассасалари хавфсизлигини кафолатлашганини қўшимча қилган.

Аввалроқ Россия ТИВ Асад Сурия президенти лавозимидан кетиб, мамлакатни тарк этгани, мамлакатдан кетар экан, “ҳокимиятни тинч йўл билан топширишни буюрган”и ҳақида маълум қилган эди.

Саккизинчи декабрь тонгида исёнчилар Дамашққа киришиб, Сурия пойтахти озод этилганини эълон қилишган. Айни пайтда кун бўйи тахтдан қулатилган Башар Асад ва унинг яқинлари қаерда экани айтилган эмас. Улар мамлакатдан Ил-76 юк учоғида учиб кетишганига оид тахминлар айтилганди. Бу орада айрим нашрларда мазкур учоқ гўё қулаганига оид хабарлар ҳам пайдо бўлган.

Асаднинг айнан қай йўл билан Москвага келиб қолгани ҳозирча номаълум. У Асад оиласи Москвада экани эълон қилинишидан бир неча соат олдин Россиянинг Хмеймим ҳаво базасидан парвоз қилган Ил-76 учоғидан фойдаланган бўлиши мумкин.