Qurshovdagi qishloq. Arben Xoti

Albaniya shimoli-sharqidagi Kosovo chegarasidan uncha uzoq bo‘lmagan Boryo qishlog‘iga borishga bo‘lgan birinchi urinish muvaffaqiyatsiz tugadi: chegarachilar bizni qaytarishdi. Bir kundan keyin safarga ruxsat olib qaytib keldik va chegarani kesib o‘tishga ruxsat berishdi.

Boryadagi uchrashuvdan so‘ng biz qishda Albaniyaning qolgan qismidan o‘tib bo‘lmaydigan yo‘llar tufayli ajralib qolgan qishloqning 900 nafar keksa aholisi duch kelayotgan qiyinchiliklar haqida so‘zlab berishga qaror qildik. Ular oziq-ovqat va tibbiy yordam uchun chegaradan o‘tib, Kosovoning Dragash shahriga borishadi.

Mahalliy ayol Shato Palinchining aql bovar qilmas matonatini ko‘rdik: tongda u 12 yoshli o‘g‘lini tibbiy ko‘rikka olib bordi va bir necha soatdan so‘ng oilasi uchun oziq-ovqat bilan qaytib keldi. U o‘z xonadonini asosan o‘zi boshqaradi.

Bu suratda Palinchi o‘z xachiriga minib, uni sug‘orish uchun Boryodagi soyga ketyapti. Men uchun bu fotosurat shunday yakkalanib yashayotganlarning kundalik qiyinchiliklari va kuch-qudratini ko‘rsatadi.

Frontdagi ukrain harbiylari. Sergey Nujnenko

Biz kunni 25-havo-desant brigadasi pozitsiyalarida o‘tkazdik va qo‘shinlar front chizig‘ida o‘rin almashayotgan paytda qosh qorayganda jo‘nab ketdik. Bir necha askar Rossiyaning FPV-dronlarini urib tushirishga tayyorlanib, osmonni kuzatishdi.

Dronlar bu urushning borishini tubdan o‘zgartirdi. Agar ilgari oldingi marradagi pozitsiyalarga nisbatan osonlik bilan yetib borish mumkin bo‘lgan bo‘lsa, hozir bu favqulodda xavfli. Razvedkachi dronlar hatto front chizig‘idan 10-15 kilometr uzoqlikda ham harakatni kuzatishi mumkin. Optik tolali kabellar orqali boshqariladigan kvadrokopterlar hatto aloqani o‘chirish qurilmalari mavjud bo‘lganda ham ucha oladi.

Uch jurnalist harbiylarga xalaqit bermaslik uchun iloji boricha kamroq joyni egallashga harakat qilib, pikapning kuzoviga tiqilishdi. Men bir kilometr uzoqlikdagi Rossiya pozitsiyalari va ularning dron operatorlari bizni kuzatyaptimi yoki yo‘qligi haqida o‘ylamaslikka harakat qilardim.

Mening vazifam suratga olish edi, ammo xira yorug‘lik, chang va yo‘ldagi notekisliklar sababli fokusga olish qiyin edi.

Mashina dalalarda tebranayotgan, hosilini hech qachon yig‘ib olmaydigan kungaboqarlar yonidan soatiga 120 kilometr tezlikda uchib o‘tdi.

Gruziya parlamenti oldidagi namoyishlar. Mzia Saganelidze

Gruziya bosh vaziri Irakliy Koboxidzening hukumati Yevropa Ittifoqiga a’zo bo‘lish bo‘yicha muzokaralarni 2028-yil oxirigacha to‘xtatishi haqidagi bayonotidan so‘ng, parlament oldidagi ko‘cha namoyishchilar bilan to‘ldi.

Namoyishlarning birinchi kechasida, 28-noyabrda, politsiya namoyishchilarni tarqatib yubordi. Ammo tarqatib yuborish fuqarolarning g‘azabini qo‘zg‘atdi, xolos. Ertasi kuni ko‘chaga yana ham ko‘p odam chiqdi.

Namoyishni bostirish xavfsizlik kuchlari tomonidan zo‘ravonlik va noqonuniy harakatlar bilan birga kechdi: politsiya maxsus kuchlari radiokarnaydan foydalandi, namoyishchilar sha’niga haqoratlar eshitildi.

Mamlakatda o‘zlarini mutlaqo jazosiz his qilayotgan bir guruh odamlar borligini tasavvur qilish men uchun aqlga sig‘mas edi.

Men bu suratni maxsus kuchlar joylashgan parlamentning orqa eshigida oldim. U yerda to‘plangan olomon, asosan yoshlar, o‘tgan tunda sodir etilgan zo‘ravonlik uchun javob talab qilib va politsiyani haqorat qilib, ularga turli narsalarni otishgan.

Litvaga ko‘chib kelgan belaruslar. Violetta Savchis

O‘sha oqshom Vilnyusdagi injilchi-islohotchilar cherkovi Belarusdan ko‘chib kelgan odamlar bilan to‘lib ketdi. Avvalroq ular Litva poytaxti ko‘chalaridan marsh bilan o‘tishgan. Bu fotosurat xor tomonidan mashhur Belarus madhiyasi "Magutnı Bojnya" (Vsemogushiy Bog) ijrosida olingan. Bu qo‘shiq 2020-yilda Belarusdagi hukumatga qarshi noroziliklar ramziga aylandi.

Nutq paytida men odamlarning ko‘z yoshlarigacha ta’sirlanganini ko‘rdim. Ayol menga o‘girilib: "Etim jimirlab ketdi. Bu musiqa xotiramni yangiladi – va umidni."

Belarusdan ketishdan oldin xor 2020-yilgi bahsli prezidentlik saylovlaridan keyin boshlangan hukumatga qarshi norozilik namoyishlari qatnashchilarini qo‘llab-quvvatlash va Belarusda o‘zgacha fikrlarning shafqatsiz bostirilishiga qarshi chiqdi. Xorning ko‘plab ishtirokchilari bir necha bor hibsga olingan. Bugun ular Yevropa poytaxtlarida Lukashenko rejimi davrida yashayotgan belaruslarning og‘ir ahvoli haqida xabardorlikni oshirib chiqishmoqda.

Lipovanlar Ruminiyada. Eymos Chappl

Ruminiyadagi Lipovanlar – 17-asrda diniy ta’qiblardan qochib, sobiq Rossiya imperiyasi chekkalariga qochgan etnik ruslarning avlodlari. Pasxa dam olish kunlari cherkovlarida Lipovan qishloqlari qo‘ng‘iroqxonalarini qo‘ng‘iroq chalishni istagan barcha uchun ochadilar.

Qo‘ng‘iroq jarangi Pasxaga joziba qo‘shadi. An’anaviy libosdagi Lipovanlar bir-birlarini "Iso tirildi" iborasi bilan tabriklashadi va javoban "Haqiqatan ham tirildi" eshitishadi.

Qo‘ng‘iroqxona ichida ovoz juda baland. Qo‘ng‘iroqxonaga ko‘tarilganimda, mahalliy erkaklar va bolalar kuyni ijro etish uchun navbatma-navbat o‘zlarini qo‘ng‘iroqlarga bog‘lashayotganini ko‘rdim.

Qo‘ng‘iroq ovozi juda baland edi, lekin bu suratdagi kadrning shundoq orqasida qo‘ng‘iroqchilarni kuzatayotgan bir necha qishloq erkaklari o‘tirganiga aql bovar qilmasdi. Men esa bu cherkovga borganimdan keyin chap qulog‘im eshitmay qoldi.

Sofiyadagi spektakl. Veselin Borishev

7-noyabr – 19-asr Serbiya-Bolgariya urushining muhim jangi. Bolgariyalik millatchilar "Qurol va odam" pyesasining shu kunga premerasi tayinlanganini haqorat deb bildilar. Asar ushbu mojaro haqida hikoya qiladi, ba’zilar pyesa bolgar askarlarini masxara qiladi deb hisoblashadi.

Bolgariya pravoslav cherkovining bir necha ruhoniylari teatr oldida norozilik namoyishiga chiqib, halok bo‘lgan askarlarning arvohlari uchun ibodat qilishdi. U yerda an’anaviy xalq kiyimlarini kiygan bolalar ham bor edi. Hech qanday qurshov yo‘q, politsiyachilar nariroqda shunchaki chekib turishardi.

Namoyishchilar tobora ko‘payib bordi, keyin keksalardan biri, shahardagi norozilik namoyishlarini o‘tkazib yubormaydigan 84 yoshli millatchi Yolo Denev mushtini ko‘tarib: "Hujumga!" deb qichqirdi. Olomon to‘ppa-to‘g‘ri men turgan teatr tomon yugurdi.

Olomon: "Sharmandalik! Malkovich, uyingga bor!" Nihoyat, politsiya aralashdi va namoyishchilarni to‘xtatishga urindi, ammo kech edi. Teatr direktori binodan chiqib, namoyishchilar bilan gaplashmoqchi bo‘ldi, lekin unga hujum qilishdi. Uni turtishdi, tepishdi, tupurishdi, ko‘ylagi va galstugidan tortqilashdi. Suratning pastki qismida uning boshini ko‘rishingiz mumkin. Politsiya uni qandaydir yo‘l bilan teatrga qaytarishga muvaffaq bo‘ldi.

Tomoshabinlarni teatrga kiritmadilar va spektaklni o‘sha oqshom faqat bir guruh jurnalistlarga ko‘rsatdilar.

Xo‘jand bozori. Pyotr Trotsenko

Yozda men Sirdaryo daryosi loyihasi doirasida juda go‘zal Xo‘jand shahrida bo‘ldim. Kelgan kunim tojikistonlik hamkasbim Farzon Masharipov meni ushbu shaharning asosiy diqqatga sazovor joyi – Panjashanbe bozoriga olib bordi.

Markaziy Osiyo bozorlari suratkash uchun haqiqiy baxt. Ular doim yorqin, shovqinli va qiziqarli va odamlar odatda ularni suratga olishlariga qarshi emas. Lekin u yerda mahalliy odam hamrohligida yurish juda yaxshi – odamlar mening josus emas, suratkash ekanimni bilishlari uchun!

Men deyarli hech kim sezmagan ixcham kameradan foydalandim. O‘sha kuni men juda ko‘p suratlar oldim, lekin eng qiziqarli kadr, odatda, baxtli tasodif tufaylidir.

Bozordagi go‘sht do‘koniga duch keldim, u qizil chiroq bilan yoritilgani e’tiborimni tortdi. Yorqin yorug‘lik go‘shtga tushib, mahsulotni xaridorlar uchun yanada jozibali qilardi. Peshtaxta oldida bir ayol turardi, men sotuvchini suratga olish uchun uning ketishini kutdim. Kadrni to‘g‘rilash uchun menda bir necha soniya bor edi (bu suratkash uchun juda ko‘p, menga ishoning), ayol chiqib ketishi bilan men bir nechta suratlarni oldim. Qassob uni yechib olishimdan oldin meni ko‘rib qoldi, bir lahzadan so‘ng esa peshtaxta orqasiga yashirindi. Men faqat shu suratni olishga ulgurdim.

Xarkov yaqinidagi ukrain qo‘shinlari. Maryan Kushnir

Bu bo‘linma o‘rmonda, Rossiya pozitsiyasidan bir necha yuz metr narida edi. Rossiyaliklar Ukraina mudofaa chiziqlarini yorib o‘tishga urindi. Boshpana qumli tuproqda bir metr chuqurlikdagi o‘radan iborat edi. Shift daraxt shoxlari va brezentdan iborat.

Askarlar bu istehkomni "Quyon ini" deb ataydilar. Unda olti kishi bor edi, normal uyqu uchun joy yetishmasdi. Ba’zi jangchilar pana joyni yashash uchun qulayroq qilishga harakat qilishdi, boshqalari bir necha daqiqa dam olishga urinardi. Har 15 daqiqada Rossiya armiyasi pozitsiyani og‘ir artilleriya bilan o‘qqa tutdi. Ba’zi paytlarda askarlar qanday stressni boshdan kechirayotganini ko‘rish mumkin edi. O‘sha kecha harorat noldan past edi va pana joydagi yagona issiqlik manbai okopdagi sham edi. Issiqlikni oshirishi mumkin bo‘lgan hamma narsa pozitsiyani dushmanning issiqlik sezuvchi kameralariga ko‘rinadigan qilishi mumkin edi.

Doimo o‘qqa tutilgan o‘rmonga kunduzi chiqishning deyarli iloji yo‘q edi. Askarlar uni Birinchi jahon urushi xotirasiga Verden o‘rmoni deb atashgan. Artilleriya snaryadlarining qizigan parchalari daraxtlardan faqat to‘nkalar qoldirardi.

Oradan deyarli bir yil o‘tib, Rossiya armiyasi Xarkov yaqinidagi Ukraina mudofaa chiziqlarini yorib o‘tib, ushbu pozitsiyani egallab oldi.