Qirg‘iziston mustaqilligining 21 yilligi nishonlangan kunda Ozodlik muxbiri bilan suhbatlashgan mamlakatning ilk prezidenti Asqar Aqayev¸ 14 yillik hokimiyati davrida yo‘l qo‘ygan xatolari uchun qirg‘izistonliklardan uzr so‘radi.
Mustaqil Qirg‘iziston Respublikasining birinchi prezidenti¸ fizik olim Asqar Aqayev 2005 yilda “Lolaqizg‘aldoq inqilobi” deb nom olgan xalq isyoni natijasida hokimiyatdan ag‘darilgan edi. Olomon Bishkekdagi hukumat uyini ishg‘ol qilib turgan bir paytda¸ uni kuch bilan tarqatish taklifini rad etib¸ mamlakatdan chiqib ketishga qaror qilgan Aqayev o‘shandan beri Moskvada yashaydi.
Qirg‘iziston mustaqil davlat deb e‘lon qilinganiga 21 yil to‘lgan 31 avgust kuni Ozodlik muxbiri 67 yashar Asqar Aqayev bilan suhbatlashdi.
- Men sizning ishonchingiz bilan 14 yil prezident bo‘lib ishladim¸ yumshoqlik bilan¸ yaxshi niyat bilan davlat idorasini boshqardim. To‘g‘ri¸ bu yillar davomida¸ muvaffaqiyatsizliklar bo‘ldi¸ katta xatolarga yo‘l qo‘yildi. Shuning uchun men bugungi fursatdan foydalanib¸ agar qilgan xatolarim Qirg‘izistonning o‘shandagi va hozirgi vaziyatiga salbiy ta‘sir qilgan bo‘lsa¸ butun qirg‘iz xalqidan kechirim so‘rayman¸ dedi Aqayev.
Prezident sifatida yo‘l qo‘ygan kamchiliklariga to‘xtalgan Asqar Aqayev¸ Qurmanbek Bakiyevni kichik zavod direktorligidan viloyat gubernatorligi¸ so‘ngra esa¸ Bosh vazir vazifasiga ko‘targanini eng katta xatolik deb baholadi:
- Men yangi davrda¸ yangi davlatga boshchilik qildim. Shu bois¸ hamma sohada¸ iqtisod¸ siyosat va kadrlar tanlashda ko‘p xatolarga yo‘l qo‘ydim. Buni sanab o‘tishning o‘zi qiyin. Ammo kichkinigina bir zavod direktorini ikki oblastga gubernator qilib¸ so‘ngra uni Bosh vazir etib tayinlashni prezidentlik davrimda yo‘l qo‘ygan eng katta xatolarimdan biri deb bilaman¸ dedi Qirg‘izistonning ilk prezidenti.
Bakiyevni mustaqil Qirg‘iziston va uning xalqiga eng katta ziyon yetkizgan shaxs sifatida ta‘riflagan Aqayev¸ uni hokimiyat tepasiga olib kelgan o‘zi bo‘lgani bois¸ bu ziyonning bir chekkasiga o‘zi ham mas‘ul ekanini tan oldi.
Aqayev tomonidan hokimiyatga keltirilgan Bakiyev¸ 2005 yil mart oyida Aqayevning o‘zini haydab yubordi. 2010 yilda esa¸ Bakiyevning o‘zi ayni shunday xalq isyoni vositasida Qirg‘izistondan haydalib¸ Belarusdan boshpana topdi.
Ozodlik muxbiri bilan suhbat davomida Asqar Aqayev Qirg‘iziston siyosiy sahnasiga yangi avlod siyosatchilari kelib¸ mamlakatning bir paytlardagi “Markaziy Osiyodagi demokratiya orolchasi” degan obro‘sini qayta tiklashiga umid bildirdi.
- Ammo yangi siyosiy kuchlar tug‘ilishi uchun sharoit bo‘lishi kerak. Kadrlar osmondan tushmaydi¸ ularni o‘stirish kerak. Hozir tashqaridan turib Qirg‘izistonda bunday shart-sharoit borligi haqida gapirmagan bo‘lardim. Ammo qirg‘iz xalqi har doim kuchli liderlarni¸ Chingiz og‘amiz kabi shaxslarni yaratib kelgan. Agar mamlakatda birlik bo‘lsa¸ hozirgi qiyinchiliklarning barini hal qilib¸ Qirg‘izistonni demokratik kuchli davlatga aylantira olishimizga men qattiq ishonaman¸ dedi Asqar Aqayev.
Qirg‘iziston mustaqil davlat deb e‘lon qilinganiga 21 yil to‘lgan 31 avgust kuni Ozodlik muxbiri 67 yashar Asqar Aqayev bilan suhbatlashdi.
- Men sizning ishonchingiz bilan 14 yil prezident bo‘lib ishladim¸ yumshoqlik bilan¸ yaxshi niyat bilan davlat idorasini boshqardim. To‘g‘ri¸ bu yillar davomida¸ muvaffaqiyatsizliklar bo‘ldi¸ katta xatolarga yo‘l qo‘yildi. Shuning uchun men bugungi fursatdan foydalanib¸ agar qilgan xatolarim Qirg‘izistonning o‘shandagi va hozirgi vaziyatiga salbiy ta‘sir qilgan bo‘lsa¸ butun qirg‘iz xalqidan kechirim so‘rayman¸ dedi Aqayev.
Prezident sifatida yo‘l qo‘ygan kamchiliklariga to‘xtalgan Asqar Aqayev¸ Qurmanbek Bakiyevni kichik zavod direktorligidan viloyat gubernatorligi¸ so‘ngra esa¸ Bosh vazir vazifasiga ko‘targanini eng katta xatolik deb baholadi:
- Men yangi davrda¸ yangi davlatga boshchilik qildim. Shu bois¸ hamma sohada¸ iqtisod¸ siyosat va kadrlar tanlashda ko‘p xatolarga yo‘l qo‘ydim. Buni sanab o‘tishning o‘zi qiyin. Ammo kichkinigina bir zavod direktorini ikki oblastga gubernator qilib¸ so‘ngra uni Bosh vazir etib tayinlashni prezidentlik davrimda yo‘l qo‘ygan eng katta xatolarimdan biri deb bilaman¸ dedi Qirg‘izistonning ilk prezidenti.
Bakiyevni mustaqil Qirg‘iziston va uning xalqiga eng katta ziyon yetkizgan shaxs sifatida ta‘riflagan Aqayev¸ uni hokimiyat tepasiga olib kelgan o‘zi bo‘lgani bois¸ bu ziyonning bir chekkasiga o‘zi ham mas‘ul ekanini tan oldi.
Aqayev tomonidan hokimiyatga keltirilgan Bakiyev¸ 2005 yil mart oyida Aqayevning o‘zini haydab yubordi. 2010 yilda esa¸ Bakiyevning o‘zi ayni shunday xalq isyoni vositasida Qirg‘izistondan haydalib¸ Belarusdan boshpana topdi.
Ozodlik muxbiri bilan suhbat davomida Asqar Aqayev Qirg‘iziston siyosiy sahnasiga yangi avlod siyosatchilari kelib¸ mamlakatning bir paytlardagi “Markaziy Osiyodagi demokratiya orolchasi” degan obro‘sini qayta tiklashiga umid bildirdi.
- Ammo yangi siyosiy kuchlar tug‘ilishi uchun sharoit bo‘lishi kerak. Kadrlar osmondan tushmaydi¸ ularni o‘stirish kerak. Hozir tashqaridan turib Qirg‘izistonda bunday shart-sharoit borligi haqida gapirmagan bo‘lardim. Ammo qirg‘iz xalqi har doim kuchli liderlarni¸ Chingiz og‘amiz kabi shaxslarni yaratib kelgan. Agar mamlakatda birlik bo‘lsa¸ hozirgi qiyinchiliklarning barini hal qilib¸ Qirg‘izistonni demokratik kuchli davlatga aylantira olishimizga men qattiq ishonaman¸ dedi Asqar Aqayev.