Қозоғистон бош вазирининг ўринбосари, савдо ва интеграция вазири Серик Жумангарин Қозоғистондан Россияга қўш мақсадда фойдаланиш мумкин бўлган товарлар етказиб берилганини тан олди. Бу ҳақда Озодликнинг қозоқ хизмати хабар қилди.
Жумангаринга кўра, Россияга қарши санкция жорий қилганидан бери ЕИ ва АҚШнинг санкциялар бажарилаётгани устидан назорат учун масъул вакиллари Қозоғистон расмийларига чеклов киритилган етти минг номдаги товарлар рўйхатини беришган. Бу эса, вазир қайдича, Россия билан бўлган бутун товар айланмасини ташкил этади.
Ўз навбатида, Қозоғистон расмийлари мамлакат Россияга сотаётган ва санкция остига тушган товарлар рўйхатини қисқартиришни сўрашган. Натижада янгиланган реестрга қўш мақсадда фойдаланиш мумкин бўлган товарлар киритилган, улар эса Украинада ишдан чиқарилган Россия ҳарбий техникасидан топилган.
“Ҳозирги пайтда 38 та код, бошқача айтганда, 104 турдаги товар қолган. Биз бунинг устида ишлаяпмиз”, деган Жумангарин микросхема каби ашёларни ташиётган ширкатлар устидан назорат кучайтирилганини урғулаган. Вазирга кўра, бундан ширкатлар учун махсус электрон ҳисобварақ-фактуралар ва логистик назорат жорий этилган. Мулозим бундай ширкатлар сони “юздан зиёд” эканини айтиб, уларни номма-ном санашдан бош тортган. Жумангарин ЕИнинг 11-санкция пакетидаги иккиламчи санкцияларнинг Қозоғистонга нисбатан киритилиш хавфи йўқлигини билдирган.
Аввалроқ Озодлик радиоси Қирғизистон ва Қозоғистон ширкатлари, Ғарб қаршилигига қарамай, Кремлга алоқадор Россия фирмаларига қўш мақсадда фойдаланиш мумкин бўлган технологияларни етказиб бераётганини аниқлаган эди.
АҚШ ва Европа Иттифоқи 2022 йил февралида Россия қўшинлари Украинага бостириб киришига жавобан Россияга нафақат фуқаровий мақсадларда, балки ҳарбий мақсадларда ҳам фойдаланилиши мумкин бўлган технологияларнинг Россияга экспорт қилиниши устидан назоратни кучайтирган эди.
Бироқ Россия Ғарб технологияларини Қозоғистон ва Қирғизистон дохил санкция чекловига дуч келмаган давлатлар орқали сотиб олиш схемаларидан фойдаланмоқда. Бу икки мамлакат Москва шафеълиги остида бўлган Евросиё иқтисодий иттифоқи аъзоси бўлиб ҳисобланишади.
Уруш бошланганидан кейин Қозоғистондан ва Қирғизистондан қўш мақсадда фойдаланиш мумкин бўлган товарларнинг Россияга экспорти кескин ошиб кетган. Бу ерда гап жумладан Texas Instruments ва Analog Devices каби АҚШдаги йирик ширкатлар ишлаб чиқарган электрон ашёлар ҳақида бормоқда. Бу ширкатлар ишлаб чиқарган компонентлар Украинада фойдаланилаётган Россия аслаҳалари ичидан топилган.
Бу Марказий Осиёдаги иккала давлатга нисбатан иккиламчи санкциялар жорий этилишига олиб келиши мумкин. АҚШ ва ЕИнинг санкцияларга риоя қилиниши учун масъул бўлган мулозимлари бу масалани сўнгги ойларда Қирғизистон ва Қозоғистонга амалга оширган расмий ташрифлари чоғида кўтаришган.