Жанговар ҳаракатлар ҳудудидаги террор гуруҳлари сафига қўшилган Тожикистон фуқароларининг 85 фоиздан кўпроғи Россияда меҳнат муҳожирлигида бўлган ва “ислом мамлакатлари”га Россиядан жўнаб кетишган. Бу ҳақда Тожикистон ИИВ академияси ўқитувчилари Ҳаёт Сафарзода ва Шоҳрух Аҳёзоданинг мақоласида айтилган. Мазкур мақола Тожикистон ИИВ академиясининг “Ёшлар шўроси” (“Шӯрои ҷавонон”) гуруҳида 31 август куни чоп қилинган.
Жиноят ишларини таҳлил қилган мақола муаллифлари тожикистонлик ёшларнинг 90 фоизга яқини Россияда “имомлар тармоғи” ва экстремистик гуруҳлар таъсири остига тушиб қолган, деган хулосага келишган. Бу хулосани текшириб кўриш имкони йўқ, чунки ёшлар ҳали Россияга чиқиб кетмасидан туриб озми-кўпми диндор бўлишган ва ислом ҳақида тушунчага эга бўлишган.
Расмий маълумотларга кўра, “Ислом давлати” гуруҳи ўз сафларига одам чақира бошлаган 2014 йилдан бошлаб 2000 яқин Тожикистон фуқароси Ироқ ва Суриядаги мазкур террор ташкилоти ва бошқа экстремистик ташкилотлар сафини тўлдиришган. Уларнинг кўпчилиги жанговар ҳаракатлар чоғида ҳалок бўлишган, уларнинг хотинлари ва болалари эса Тожикистонга олиб чиқиб кетилган. Ҳозирги пайтда унча кўп бўлмаган сондаги тожикистонлик аёллар ва болалар Ироқ қамоқхоналари ва Суриядаги лагерларда тутиб турилибди.
Тожикистон президенти Эмомали Раҳмон шу йил март ойида руҳонийлар билан учрашув чоғида уч йил ичида мамлакатнинг 24 нафар фуқароси ўнта мамлакатда террор хуружи содир этгани ёки терактга ҳозирланганликда гумонланганини эътироф этган.
Мақола муаллифлари Россиядаги меҳнат муҳожирлари орасида “салафий-ваҳобий” мафкураси таъсири ошгани ва бу Тожикистон “миллий хавфсизлиги учун жиддий хавф” туғдиришини таъкидлашган.
Ҳаёт Сафарзода ва Шоҳрух Аҳёзода мигрантларнинг ота-оналарига, Россиядаги тожик диаспораларига ва Тожикистоннинг расмий ваколатхоналарига мамлакат ичи ва ташқарисида экстремизмга қарши жон-жаҳди билан курашишни тавсия қилишган. Улар мақолада Тожикистондаги диний чекловлар масаласига тўхталишган эмас.
Тожикистонлик ҳуқуқбонлар ва танқидчилар Душанбени диний эркинликларга қаттиқ чекловлар киритганликда, жумладан масжидларни ёпаётганликда, вояга етмаганларнинг масжидларга киришини тақиқлаётганликда, ўсмирларнинг диний таълим олишини ман қилаётганликда ва бошқаларда айблаб келишади.
Ҳар йили Тожикистонлик фуқаролардан 1 миллионга яқини Россияга пул ишлаш учун кетади. Мигрантлар бу мамлакатда меҳнат шароитининг оғирлиги, рейдлар кўпайгани ва куч ишлатар тузилмалар ходимлари томонидан босимга учраётганларидан мунтазам равишда шикоят қилиб келишади.