Европа Иттифоқидаги қатор мамлакатлар ва институтлар лидерлари ҳамда НАТО бош котиби 17 февраль куни Россиянинг Украинага қарши урушига якун ясаши мумкин бўлган тинчлик музокараларида Европа мамлакатларининг муҳтамал иштироки масаласини муҳокама қилишган. Аввалроқ АҚШ ЕИ мамлакатларидан уларнинг ҳар бири бунга айнан қандай ҳисса қўшиши мумкинлиги ҳақида маълумот беришни сўраган эди.
Париждаги учрашув Дональд Трамп маъмуриятининг сўнгги баёнотлари ва хатти-ҳаракатлари манзарасида Франция президенти Эммануэль Макрон томонидан чақирилган. Оқ уйнинг мазкур баёнотлари ЕИдаги қатор мамлакатларда АҚШнинг янги маъмурияти Европа манфаатлари билан ҳисоблашадими ёки Вашингтон Москва билан Украина ва ЕИ учун манфаатли бўлмаган келишувга эришадими, деган хавотирларга сабаб бўлган.
Учрашувда Франция, Германия, Италия, Испания, Буюк Британия, Польша, Дания ва Нидерландия лидерлари ҳамда Европа Комиссияси, Европа кенгаши раҳбарлари ва НАТО бош котиби Марк Рютте иштирок этишган. Учрашув бошланишидан аввал Эммануэль Макрон АҚШ президенти Дональд Трамп билан телефон орқали сўзлашган, мазкур суҳбат тафсилотлари очиқланмаган.
Париждаги учрашув бир неча соат давом этган. У ерда бирор-бир қарор олингани ҳақида ҳозирча маълумот йўқ. Дания бош вазири Метте Фредериксен журналистларга учрашув норасмий фикр алмашуви бўлгани, у ерда лидерлар бирор масала бўйича келишувга эришиши кўзда тутилмаганини айтган.
Лидерларнинг ҳаммаси Украинага Россия агрессиясига қарши туришда дастак беришда давом этиш зарурлигини айтишган. Германия канцлери Олаф Шольц журналистлар билан суҳбатда АҚШ ва ЕИ ҳамда НАТОга аъзо барча мамлакатлар Украина учун хавфсизлик ва кафолатлар масаласида биргаликда ҳаракатланишлари лозимлигини билдирган. Айни пайтда у Украинада бирор-бир тинчликпарварлик миссияси ва унда Германиянинг иштирок этиши ҳақида гапиришга ҳозирча эрта эканини қайд этган. Аввалроқ Париждаги учрашувда Украинадаги тинчликпарварлик миссияси масаласи ҳам муҳокама қилиниши мумкинлиги ҳақида хабар қилинган эди. Шольц сўзларидан Париждаги саммитда бундай миссия ҳақида ҳеч қанақа қарор қабул қилинмагани келиб чиқади. Канцлер ҳозирча Украинадаги урушнинг охири кўринмаётгани учун тинчликпарварлик миссиясига оид гап-сўзлар уни асабийлаштираётганини, у ёққа тинчликпарвар кучларни йўллаш имконияти ҳақида ҳали гап ҳам йўқлигини билдирган.
Шольц учрашувнинг барча аъзолари ўзаро ҳамфикр бўлган бир неча бандга эътибор қаратган. Бу Украина учун ЕИга кириш йўлини давом эттиришга, ўз суверенитети ва демократияни ҳимоя қилишга, кучли армияга эга бўлишга имконият берилишидир. Шольцга кўра, бу тамойиллар музокара предмети бўлмаслиги керак. Айни пайтда Шольц Украина чегараларининг бузилмаслиги ҳақида оғиз очган эмас.
Европа комиссияси раҳбари Урсула фон дер Ляйен учрашув иштирокчилари фотосуратини ёйинлаб, улар “Украина куч орқали тинчликка эришишга, мустаҳкам хавфсизлик кафолатлари билан унинг мустақиллиги, суверенитети, ҳудудий яхлитлигини ҳурмат қилувчи тинчликка лойиқлиги тасдиқлашди”, деб ёзди. Мулозима Европада мудофаани мустаҳкамлаш зарурлигини ҳам урғулаган.
АҚШ ва ЕИ бир бўлиши лозимлиги ҳақида учрашувдан сўнг Польша бош вазири Дональд Туск ҳам гапирган. Унга кўра, муҳокама қилинган мавзулар орасида ЕИ мамлакатларида мудофаа харажатларини ошириш ва шу билан боғлиқ равишда бюджет қоидаларига ўзгартиш киритиш масалалари ҳам бўлган. Туск ҳам Украина тақдирига оид қарорлар Украина иштирокисиз қабул қилинмаслиги лозим, деган тамойилга содиқ эканини тасдиқлаган.
Британия бош вазири Кир Стармер ва Дания бош вазири Фредериксен ҳам мудофаа харажатлари оширилишига оид фикрни маъқуллашган. Стармер, тинчлик келишувига эришилган тақдирда, Британия Украинага ўз ҳарбийларини йўллаши мумкинлигини тасдиқлаган. Бироқ, унга кўра, фақат Қўшма Штатлар кафолатигина келажакда Россиянинг Украинага янгитдан ҳужум қилишининг олдини олиши мумкин. Ўз навбатида, Дания бош вазири Россия Европанинг бошқа мамлакатлари учун ҳам хавф туғдириши мумкинлигини қайд этган.
18 февраль куни Саудия Арабистонида АҚШ ва Россия вакиллари ўртасида музокаралар бўлиб ўтади, бу музокараларни иккала томон ҳам Украинадаги муҳтамал тинчлик музокаралари учун илк қадам эканини айтишган. Музокараларга Украина ҳам, ЕИ ҳам таклиф қилинган эмас. АҚШ президентининг махсус вакили Кит Келлог 17 февраль куни Украина қандай шартлар асосида тинчлик битимини тузиши ҳақида, шубҳасиз, мустақил равишда қарор қабул қилиши, бу ишни Украина учун АҚШ қилмаслигини билдирган.