Жорий йил кузида иккинчи муддатга қайта сайланиши кутилаётган амалдаги президент Шавкат Мирзиëев “ислоҳотлари”ни тараннум қилишга давлатнинг миллиардлаб пули сарфланмоқда.
Бу жараëн Бош вазир ўринбосари¸ Мирзиëев ҳукуматининг олди тарғиботчисига айланган Азиз Абдуҳакимовнинг вазирлик ва давлат ташкилотлари¸ қолаверса¸ тижорат банкларига берган мажбурий топшириғи асосида бормоқда.
Озодликка нусхаси юборилган келишувлар давлат ташкилотлари зиммасига маҳаллий журналистлар русча НАЭСМИ номи билан атайдиган Ўзбекистон электрон оммавий ахборот воситалари миллий ассоциацияси (ЭОАВМА) га “амалга оширилаëтган ислоҳотлар” ҳақида тезкор маълумот тарқатиш учун миллиардлаб сўм пул ўтказиш мажбурияти юклатилганини кўрсатади.
Ушбу ассоциация раиси бир пайтнинг ўзида ҳам “Ўзбеккино” раҳбари¸ ҳам қатор хусусий телеканал ва ахборот сайтлари эгаси, медиа-магнат Фирдавс Абдухолиқовдир.
Абдухолиқов Ислом Каримов даврида унинг тўнғич қизи Гулнора Каримова тадбирларининг етакчи ташкилотчиси ва тарғиботчиларидан бири сифатида танилган.
Каримова қамалиши билан ундан расман юз ўгирган ва ўзига қарашли матбуотда "Гулноранинг кирдикорлари"ни фош қилган Абдухолиқов¸ бир муддат танаффусдан сўнг Шавкат Мирзиëев ислоҳотларининг бош пропагандачисига айланди.
ЭОАВМАга пул ўтказган вазирликлардан бирининг мулозими¸ Абдухолиқов давлат идораларига мажбуран сотаëтган «Янги Ўзбекистон, Янги нигоҳ» миллий медиа дастури доирасида очиқчасига манфаатлар тўқнашуви¸ қолаверса¸ давлат маблағларининг ўзлаштирилаëтганини иддао қилди.
Озодлик бу иддаоларга Фирдавс Абдухолиқовнинг бевосита ўзидан изоҳ ололмади. ЭОАВМАнинг мазкур медиа дастур учун масъули, Озодлик билан суҳбатда ўзини ЭОАВМА бош директори ўринбосари деб таништирган Ражаббой Ражабов бундай иддаоларни рад қилди.
“Янги Ўзбекистон¸ Янги нигоҳ” медиа дастурининг бутун мамлакат бўйлаб давлат ва нодавлат ташкилотларига таклиф қилинганини айтган Ражабовга кўра¸бу жараëнда “мутлақ мажбурийлик йўқ”.
“Жаннатдан дараклар”: 2-сезон¸ янги эпизодлар…
Озодликка шахси сир қолиш шарти билан гапирган Ўзбекистондаги йирик вазирлик ва тижорат банки мулозимлари бош ташаббусчиси Фирдавс Абдухолиқов бўлган «Янги Ўзбекистон, Янги нигоҳ» миллий медиа дастурини шундай номлади.
“Абдухолиқов февраль ойида Бош вазир Арипов раислик қилган Кабмин мажлисида Мустақилликнинг 30 йиллиги баҳонасида Мирзиëев ислоҳотларини кенг тарғиб қилиш ғояси билан чиқди. Бундай пропаганда тадбирлари учун катта пул сўради. Унинг ташаббуси Вазирлар Маҳкамасининг ХДФУ (хизмат доирасида фойдаланиш учун) деб таснифланган протоколига киритилди¸ лекин ҳеч ким бунақа сафсатабозликка пул ажратишга унамади”¸ - дейди жараëн тафсилотларидан бевосита хабардор мулозим.
Бу протокол бажарилмаганидан кейин Озодлик гаплашган Тошкент мулозимларига кўра¸ ўтган ой Бош вазир ўринбосари Азиз Абдуҳакимов “вазирлик ва қўмиталар, ташкилотлар раҳбарлари ўринбосарлари ва матбуот котибларини йиғиб, алоҳида мажлис ўтказган.
“Ана шу мажлисда ҳеч кимга билдирмаслик шарти билан Абдухолиқов уюшмасига пул ўтказишни мажбурий қилиб қўйди. Бу гап “четга чиқиб кетмасин тағин”, деб йиғилганлардан илтимос ҳам қилди”. Қайси вазирлик ва ташкилотнинг бу пропаганда тадбирларига қанча пул ўтказиши уларнинг молиясига қараб белгиланди. Кимгадир бир миллиард¸ тижорат банкларига 2 миллиард¸ яна қайсидир давлат ташкилотларига 5 миллиард сўмгача мажбурий ўлпон солинди. Ҳамма дод деяпти”¸- дейди Озодликка мажбурий тўлов шартномаси тузган давлат тизими расмийси.
Озодлик суҳбатдошлари Ўзбекистон мустақиллигининг 30 йиллиги баҳонасида ЭОАВМА дастурига киритилган кампанияларни “бир пулга қиммат тадбирлар”¸ “мустақиллик ва сайлов баҳонасида пул йиғиш амалиëти” деб баҳолади.
Ҳужжатлар нима дейди?
Озодликка Бош вазир ўринбосари босими остида ЭОАВМА билан шартнома тузишга мажбур бўлган давлат ташкилотларидан бири¸ қолаверса¸ тижорат банки мулозими ўз идораси раҳбари номига ëзилган хат ва унга илова қилинган келишув нусхасини тақдим қилди.
ЭОАВМА бошқаруви раиси ўринбосари¸ бош директор Ж. Сафоев имзоси билан юборилган хат ҳам¸ унга илова қилинган келишув матни ҳам айни. Тафовут¸ фақат вазирлик ва идора раҳбарлари номи¸ ҳамда улардан сўралаëтган маблағ миқдорида.
Хусусан¸ Озодлик кўрган келишувлардан бирида 1 миллиард сўралган бўлса¸ бошқасида 2 миллиард сўралган.
Келишув шартларида ҳам жузъий фарқ кузатилади – бир идорадан хизмат ҳақининг 30 фоизини беш иш куни ичида тўлаш сўралса¸ бошқасида 40 фоизини олдиндан тўлаб қўйиш сўралади.
Сафоевнинг вазирлик¸ қолаверса¸ тижорат банклари раҳбарларига юборган хатида “Янги Ўзбекистон. Янги нигоҳ” медиа дастурида доирасида ишлаб чиқилган 60 дан ошиқ лойиҳани кўриб чиқиб¸ агар қизиқиш бўлса¸ уларни харид қилиш сўралмайди.
Аксинча¸ раҳбарлардан бу хизматлар учун шартнома имзолаш ва фалон пулни тўлаб қўйишда “амалий ëрдам кўрсатиш” сўралади.
Озодлик манбалари ЭОАВМА давлат ташкилотлари раҳбарларидан тузишни сўраëтган шартнома доирасида таклиф қилинган хизматлар рўйхатини ҳам тақдим қилди.
Улар орасида ЭОАВМАга аъзо телеканаллар ахборот дастурларида пул тўлаган вазирлик фаолиятини ҳафтада камида икки маротаба ëритиш¸ бу хабарларни ижтимоий тармоқларда ҳам тарқатиш¸ Миллий матбуот марказида брифинглар уюштириш¸ мастер класс¸ турли семинарлар ташкил қилиш¸ ҳар бир вазирлик ходимларини ëппасига Телеграм ва Фейсбук саҳифаларига аъзо қилиш¸”амалга оширилаëтган ишлар ва ислоҳотлар борасида тезкор маълумот алмашиш”ни йўлга қўйиш¸ҳар бир вазирлик фаолиятига оид иккитадан реклама ролиги тайëрлаб¸ уни 20 та телеканалда 2000 марта эфирга узатиш бор.
“Бу хизматлар рўйхатига эътибор беринг – давлатнинг юзлаб миллиард пулини Фирдавс Абдухолиқовнинг уюшмаси оляпти-да¸ хизматни хусусий телеканаллар қиляпти. Бу ерда коррупцион схема бор. Иккинчиси¸ матбуот эркинлигини қўллаяпман¸ деб халқаро донорлардан пул олиб келаëтган нодавлат уюшмаси хусусий телеканаллар фаолиятига бевосита дахл қиляпти – уларни давлат пропаганда машинасига айлантиряпти”¸- дейди Озодлик гаплашган вазирликлардан бирининг матбуот хизмати ходими.
ЭОАВМА нима дейди?
Озодлик 14 июнь куни Ўзбекистон электрон оммавий ахборот воситалари миллий ассоциациясининг «Янги Ўзбекистон. Янги нигоҳ» медиа дастури ижросига бевосита алоқадор расмийлари билан гаплашди.
Хусусан¸ ўзини ассоциация бош директори ўринбосари¸ мазкур уюшма аъзоси бўлган NTT телеканали бош директори деб таништирган Ражаббой Ражабов Озодлик саволларига жавоб берди.
ЭОАВМА номидан гапирган Ражабов¸ «Янги Ўзбекистон. Янги нигоҳ» медиа дастури ҳақида «айрим калтафаҳм хоинлар» одамларда нотўғри тушунча ҳосил қилишга уринаëтганини таъкидлади.
“Бу жараëнда ҳеч қандай мажбурлаш йўқ¸ мажбурий пул ўтказиш йўқ. Биз 50 дан ошиқ платформада 60 та лойиҳани амалга ошириш бўйича таклиф бердик. Бу келишувларга ҳукумат аралашмаяпти”¸ деди Ражабов.
Айни пайтда ЭОАВМА расмийси ўтган ой Бош вазир ўринбосари Азиз Абдуҳакимов ўтказган йиғилишда “Янги Ўзбекистон. Янги нигоҳ” медиа дастури билан таништирув бўлганини тасдиқлади. У шунингдек¸ мазкур медиа дастур ижросини қўллаб-қувватлашни сўраб¸ Вазирлар Маҳкамасига медиа ҳолл тузиб беришни сўраб махсус хат билан мурожаат қилинганини ҳам билдирди.
Ўзбекистон Электрон оммавий ахборот воситалари миллий ассоциацияси ўзини мамлакатдаги сўр эркинлиги ва демократия тарғиботчиси сифатида тақдим этади ва бунинг учун ЕХХТ¸ ЮНЕСКО каби халқаро ташкилотлар¸ АҚШ¸ Британия¸ Германия каби Ғарб ҳукуматларидан грант олади¸ Deutsche Welle¸ BBC, Америка овози билан ҳамкорлик қилиб келади.
Ассоциация “нодавлат телестанциялар эфири контентининг хилма-хиллигини таъминлаш¸ телерадиоузатувчиларнинг фуқаролик жамиятини қуришдаги фаоллигини ошириш”ни ўз устувор вазифаси қилиб белгилаган.
Бундай иддао билан ишлаëтган нодавлат уюшмаси нега марказлашган ҳукумат пропагандаси билан билан шуғулланмоқда¸ деган саволга Ражабов¸ бундай амалиëтнинг янги эмаслигини билдирди.
“Олдинги йилларда ҳам бизга сўз эркинлигини қўллаш учун ҳукумат буюртмалари берилган. Ҳар йили медиа форумларни давлатдан пул олиб, қилиб, уюштириб берганмиз. Демократик дебатлар ўтказганмиз. Бу таклифни мажбурий деб қабул қилганлар фитначи¸ калтафаҳм матбуот котиблари. Иғвогарларнинг иши бу”¸- деди Ражабов
Озодлик билан суҳбат давомида Ражабов ўзи раҳбарлик қилаëтган уюшма билан “Янги Ўзбекистон. Янги нигоҳ” медиа дастури доирасида келишув тузишга мажбурланаëтган давлат ва тижорий ташкилотларни бевосита ўзига мурожаат қилишга чақирди.
“Мажбурий деб ўйлаëтганлар бевосита манга чиқсин¸ ҳамма саволларига жавоб беришга тайëрман. Биз уларга 10 миллиардлик хизматни 1 миллиардга таклиф қилиб¸ муттаҳамга чиқяпмиз”¸ деди Ражабов жумладан.
Гулноранинг ташкилотчисидан Мирзиёев тарғиботчисига
Ўзбекистон электрон оммавий ахборот воситалари миллий ассоциацияси 2003 йилда самарқандлик Фирдавс Абдухолиқов томонидан тузилган ва ҳозиргача унинг бошқарувида қолмоқда.
Фирдавс Абдухолиқов 10 йилдан кўпроқ вақт давомида Гулнора Каримова тадбирлари пропогандаси билан шуғулланган.
Абдухолиқов марҳум президент Ислом Каримовнинг тўнғич қизи Гулнора Каримова билан 10 йил жуда яқин ҳамкорлик қилган ва шунинг ортидан "Ўзбекистондаги энг йирик медиамагнатга" айланган.
Абдухолиқов ЭОАВМА бошқаруви раиси¸ “Ўзбеккино” раҳбари бўлиш баробарида айни пайтда Ўзбекистондаги машҳур Sevimli ва MY5 телеканаллари¸ шунингдек¸ Darakchi нашри эгаси ҳамдир.
Абдухолиқов Ислом Каримов ўлимидан кўп ўтмай¸ 2017 йил августида унинг қизи¸ собиқ раҳнамоси Гулнора Каримовага қарши мақола ëзиб¸ уни ўзининг “Даракчи” газетасида чоп эттирган эди.
Мавзуга алоқадор Гулнора Каримовадан унинг тарғиботчиси Фирдавс Абдуҳолиқов юз ўгирдиБундай фош қилувчи мақола билан бир пайтда Абдухолиқов Шавкат Мирзиëев бошлаган “ислоҳотлар”ни мақташга киришган ва бундан сўнг "коррупция ва жиноятчиликка асосланган “салтанат” яратишга ҳожат қолмаганини иддао қилганди.