АҚШ собиқ президенти Дональд Трамп Россия президенти Владимир Путин билан Москва Украинада ишғол қилган ҳудудлардан қайси қисмини сақлаб қолиши мумкинлигини муҳокама қилган. Бу ҳақда Politico нашри Трамп атрофидаги ўз манбалари сўзларига таянган ҳолда хабар қилди.

Нашр бу музокаралар қайси форматда ўтказилаётгани, ҳозир қайси босқичда экани ва гап қайси ҳудудлар ҳақида кетаётганига оид тафсилотларни очиқлаган эмас. Айни пайтда Politico ўзаро музокараларда Украина ва Грузиянинг НАТОга кириш имконияти ҳам кўриб чиқилаётгани хусусида ёзган.

Кремль президент матбуот котиби Дмитрий Песков тили билан бундай музокара бўлиб ўтганини рад этган. “Бундай бўлган эмас”, деган Песков журналистларга.

Украина президенти офиси раҳбари Андрей Ермак Вашингтонга сафари чоғида Трампнинг режалари юзасидан изоҳ бера туриб, Украина Россия билан муросага боришга ва урушни тўхтатиш учун ўз ҳудудининг бирор-бир қисмини беришга тайёр эмаслигини билдирган.

Доғистон муфтияти фатво бўлими қарори асосида республика ҳудудида ниқобни вақтинча тақиқлаган. Бу ҳақда республика муфтияти телеграм-каналида айтилган.

Аввалроқ фатво бўлими ниқобни ёппасига тақиқлаш учун етарли асос йўқлиги, бироқ бундай тақиқ хавфсизлик мулоҳазасидан келиб чиққан ҳолда муайян маскан учун жорий этилиши мумкинлигини билдирган эди. “Аниқланган хавф-хатар бартараф қилиниб”, янги фатво чиқарилгунига қадар ниқобга вақтинча тақиқ киритилишига Доғистон миллий сиёсат ва дин ишлари бўйича вазирлигининг мурожаати асос бўлган.

Аввалроқ Доғистон муфтийси Аҳмад Абдуллаев “минтақада тўла тинчлик ва осойишталик” ўрнатилгунига қадар ниқобга тақиқ вақтинча чора бўлиши мумкинлиги ҳақида гапирган эди. Муфтий бу чорани коронавирус эпидемияси чоғида киритилган чекловлар билан қиёслаган. Шу тариқа, фатво бўлимининг нуқтаи назари муфтийнинг айтганлари билан кўп жиҳатдан ўхшаш.

Озодликнинг “Кавказ. Реалии” лойиҳаси хабарига кўра, Аҳмад Абдуллаев ниқоб тақиқига оид фатво чиқиши мумкинлиги ҳақида республика раҳбари Сергей Меликовнинг фуқаролик жамияти вакиллари билан учрашуви чоғида билдирганди. Мазкур учрашув 23 июнь оқшомида Маҳачқалъа, Дарбанд ва Москвада черков ва синагогага ҳужумлар ортидан ўтказилган. Бу ҳужумларда иштирок этган шахслар эркак кишилар бўлиб, улар орасида ҳеч ким ниқоб тақмаган эди.

Ниқобга қарши даставвал Доғистон раҳбари Сергей Меликов чиқиш қилган эди. Мулозим бу каби кийим-бош “эркакларга рўмол остига яшириниш, аёлларга эса кенг-мўл рўдапо остида тақиқланган буюмларни ташиш имконини беради”, дея иддао қилган. Шунга ўхшаш фикрни Россия Тергов қўмитаси раҳбари Александр Бастрикин ҳам билдирган.

Бастрикиннинг бу гапига жавобан Чеченистон раҳбари Рамзан Қодиров бу каби баёнотларни беришда “ўта эҳтиёткор бўлиш”га чақирган. Москва жомеъ масжиди бош имоми Илдар Аляутдинов эса ниқобни тақиқлаш Россия жамиятида тарангликка олиб келиши мумкинлигини билдирган.

Санкт-Петербургнинг Октябрь тумани суди журналист Александр Невзоров ва унинг рафиқаси Лидия Невзоровани экстремистик бирлашма деб топиб, Россия ҳудудида уларнинг фаолиятини тақиқлаш ҳақида қарор чиқарди. Шунингдек, суд қарорига мувофиқ, эр-хотиннинг бутун мол-мулки давлат фойдасига мусодара этилади.

Бу ҳақда ўз телеграм-каналида ёзган ҳуқуқшунос Алексей Прянишниковга кўра, суд қарорида Невзоровларга қарашли ер участкалари, тураржой, автомобиль ва бир корхонадаги улуш давлат фойдасига олиб қўйилиши қайд этилган.

Қарор Санкт-Петербург шаҳар прокурорининг даъво аризаси бўйича қабул қилинган. Мазкур даъво аризаси судга топширилгани ҳақида май ойининг иккинчи ярмида хабар қилинган эди. Ўша пайтда адвокатлар прокурорнинг бу аризаси Россияда ўзгача фикрловчилар мол-мулкини тортиб олиш бўйича янги универсал схеманинг синовдан ўтказилиши бўлиши мумкинлигини айтишганди. Адвокат Прянишников Россия суд амалиётида бу каби ҳолатлар бўлмаганини қайд этган.

Тергов идоралари изоҳида эр-хотин Невзоровлар “2022 йилнинг март ойидан ҳозирги пайтгача интернетдаги шахсий саҳифаларида махсус ҳарбий амалиёт (Россия расмийлари Украинадаги урушни шундай деб атайди – таҳр.) ўтказилиши ҳақида нотўғри маълумотлар жойлаштириб, вояга етмаганлар дохил чекланмаган миқдордаги шахсларга экстремистик мафкурани ёйиб келишмоқда”, дейилган.

Александр Невзоров Россия қўшинлари Украинага кенг кўламли босқин бошлаган 2022 йил февралидан кейин Россиядан чиқиб кетган. Уруш бошлаган россиялик расмийлар хатти-ҳаракатини қоралаган журналист рафиқаси билан биргаликда Украина фуқаролигини олган.

Прокурорнинг даъво аризасига оид янгиликни ижтимоий тармоқлар орқали шарҳлаган Невзоров уни Россия билан боғлаб турувчи ҳеч нарса бўлмаслигини исташини ҳамда мол-мулкка алоқадор бирор масала уни қизиқтирмаслигини урғулаган.

Журналист Россияда мамлакат армияси тўғрисида “фейк” тарқатганликка оид иш бўйича сиртдан 8 йиллик қамоққан ҳукм қилинган. Суд Невзоровнинг Мариуполь ва Бучадаги ҳарбий жиноятларга оид хабарларини нотўғри ахборот, деган хулосага келган.

Шариатга оид матнларни диққат билан таҳлил қилиш ортидан Доғистон фатволар бўлими ниқобга ёппасига тақиқ жорий этиш учун етарли асос топа олмаган. Бу ҳақда Доғистон муфтиятининг телеграм-канали орқали маълум қилинди.

“Қайд этиш жоизки, муайян вазиятларда хавфсизлик мулоҳазасидан келиб чиққан ҳолда маълум жойда ниқоб учун тақиқ жорий этилиши мумкин, чунки Исломда жамият хавфсизлиги биринчи ўринга қўйилади. Бироқ мазкур тақиқ фақатгина ташқи омиллар туфайли киритилиши ва вақтинча характерга эга бўлиши лозим”, дейилган хабарномада.

Аввалроқ Россия Тергов қўмитаси раҳбари Александр Бастрикин Россияда ниқобни “зудлик билан” тақиқлаш зарурлигини билдириб, бунга асос ўлароқ яқинда Доғистондаги черков ва синагогага қилинган ҳужумларни ҳамда Ростов-Дондаги тергов ҳибсхонасида маҳбуслар одамларни гаровга олганини эслатган.

Бунга жавобан Доғистон муфтийси Аҳмад Афанди Абдуллаев тез орада республика муфтияти ниқобни тақиқлаш ҳақида фатво чиқаришини эълон қилган эди.

Грузиянинг Болниси муниципалитетига қарашди Дисвели қишлоғида Су-25 ҳарбий учоғи қулаши натижасида унинг учувчиси ҳалок бўлди. Бу ҳақда Озодликнинг “Эхо Кавказа” лойиҳаси хабар қилди.

Болниси муниципалитети мэри Дмитрий Модебадзега кўра, учувчи Кахабер Зурабашвили учоқдан чиқишга муваффақ бўлолмаган.

Кейинроқ Грузия Мудофаа вазирлиги бу маълумотни тасдиқлаган. Вазирлик қайдича, учоқ режадаги ҳарбий машқлар чоғида қулаб тушган.

“Мазкур нохуш ҳодиса сабабларини аниқлаш мақсадида Мудофаа вазирлигининг тегишли хизматлари томонидан тафсилотли текширув ўтказилмоқда”, дейилган вазирлик хабарномасида.

Россия пойтахтида Украина герби тасвири туширилган футболка кийган ва урушни танқид қилган ўзбекистонлик жаримага тортилган.

“Осторожно, Москва” лойиҳаси қайдича, 25 июнь оқшомида Москвадаги “Киевская” метросида полиция ходимлари 39 ёшли Хурсандбек Аҳмедовни қўлга олишган.

Хабарда унинг футболкасида Украина герби акс этгани, бундан ташқари, йўловчи Россиянинг Украинадаги ҳарбий ҳаракатларига танқидий қарашини тан олгани айтилган.

“Унинг кийими ва айтган сўзларида ҳуқуқ-тартиботчилар Россия Федерацияси Қуролли кучларини обрўсизлантириш унсурларини кўрганлар. Иш судга оширилган. Эркак айбини тан олган”, дейилган хабарда.

Маълумотларга кўра, 27 июнь куни Москванинг Дорогомиловский туман суди “РФ Қуролли кучларини обрўсизлантирганлик” моддаси бўйича Аҳмедовга 50 минг рубль миқдорида жарима тайин қилган. “Осторожно, Москва” лойиҳаси келтирган суд қароридан Ўзбекистонда туғилган Хурсандбек Аҳмедовнинг Россия фуқаролигини олгани англашилади.

Хитой Халқ Республикаси раиси Си Цзиньпин 2 июль куни Қозоғистон пойтахтига етиб борган.

Оқўрда матбуот хизмати маълумотига кўра, ХХР раисини Остона аэропортида Қозоғистон президенти Қасим-Жомарт Тоқаев кутиб олган.

“Ташриф дастурида олий даражадаги икки томонлама музокаралар ўтказилиши ва қатор муҳим ҳужжатлар имзоланиши кўзда тутилган”, дейилган Оқўрда хабарномасида.

Хитойнинг “Синьхуа” давлат агентлиги томонидан 1 июль куни чоп қилинган интервьюсида Тоқаев Остона ўз олдига Хитой билан алоқаларни янада теранлаштириш режасини қўяётганини билдирган.

Якшанба куни Оқўрда 2-4 июль кунлари президент Тоқаев таклифига биноан Хитой раиси Қозоғистонга давлат ташрифини амалга оширишини маълум қилган.

Тоқаев ва Си Цзиньпин 3-4 июль кунлари Остонада бўлиб ўтадиган Шанхай Ҳамкорлик Ташкилоти саммитида иштирок этишади.

Пекин яқин кунлар ичида ХХР раисининг Тожикистонга ҳам сафар қилиши режаланаётгани ҳақида маълум қилган.

Янги қонун бўйича шартли равишда муддатидан озод қилинган 3 мингдан зиёд маҳкум Украина Қуролли кучлари сафига кирган. Бу ҳақда Украина адлия вазирининг ўринбосари Елена Висоцкая Associated Press агентлигига маълум қилган.

Вазирлик қайдича, шу тариқа судлар 27 мингга яқин маҳкумни жазодан озод қилиши мумкин.

Висоцкаянинг айтишича, қамоқдан озод бўлганлар азму қарорли бўлиб, “уйга қаҳрамон сифатида қайтишни исташмоқда”.

Айрим тоифадаги маҳкумларни урушга жалб қилишга қонун Украина президенти Владимир Зеленский томонидан шу йилнинг 17 майида имзоланган эди.

Мазкур қонунга мувофиқ, суд тиббий комиссия, ҳарбий қисм командири ва маҳкумнинг ўзи розилиги асосида унинг кейинчалик урушга сафарбар қилиниши учун шартли равишда қамоқдан озод қилиш ҳақида қарор чиқаради. Бу йўлдан фойдаланмоқчи бўлган маҳкумларнинг биринчилари май ойи охиридан қамоқдан озод қилина бошлаган.

Киевда ўзига қарши уюштирилган суиқасддан икки ҳафта ўтиб қозоқ мухолифати фаоли ва журналист, “Бәсе” YouTube-канали асосчиси Айдос Садиқов оламдан ўтди. Бу ҳақда унинг рафиқаси Наталья Садиқова маълум қилди.

Аёлга кўра, мухолифатчининг жони Киев вақти билан соат 3 да (Тошкент вақти билан тонгги соат 5 да) узилган.

“Менинг севикли эрим, уч фарзандимизнинг отаси, қозоқ халқининг буюк ўғли Айдос Қозоғистон учун жонини берди, қотиллар дастидан шаҳид бўлди. Айдос жонлантириш бўлимида ўн уч кун давомида ҳаёт учун курашди, бироқ мўъжиза рўй бергани йўқ. Унинг ўлими учун масъулият [Қозоғистон президенти Қасим-Жомарт] Тоқаевнинг бўйнида”, деб ёзган Садиқова Facebook ижтимоий тармоғидаги ўз саҳифасида.

Айдос Садиқов 18 июнь куни Киевдаги ҳовлиларнинг бири олдида отиб кетилган эди. Аввалроқ Наталья Садиқова ўқ Айдоснинг чаккасига теккани, бош мияси жароҳатлангани ҳақида билдирган. Наталья суиқасдда Қозоғистон расмийларини айблаган ва президент Қасим-Жомарт Тоқаевни “жиноятдан манфаат кўрувчи киши” деб атаган эди.

Айдос ва Наталья 2014 йилда Ақтўбедан Киевга кўчиб ўтишган. Улар Украинада қочқин мақомини олишган. Айдос Садиқов ватанида, ўз иддаосига кўра, сиёсий сабабларга кўра таъқиб қилиб келинган. Ўтган йил кузида эр-хотин Садиқовлар Қозоғистон расмийлари томонидан низо қўзғатганлик айблови билан қидирувга берилган. Садиқовнинг ўзи ўша пайтда Озодликнинг қозоқ хизматига берган изоҳида жиноят иши сиёсий сабабга кўра қўзғатилганини айтган.

Садиқовлар томонидан юритиб келинган “Бәсе” youtube-канали ва телеграм-каналида Қозоғистон расмийлари танқид қилинган видеороликлар чоп этилиб келади. Айдос Садиқов яқиндаги видеолардан бирида Қозоғистон президенти Қасим-Жомарт Тоқаевни россияпарастликда айблаган эди.

Украина Миллий полицияси 18 июнь куни Киевдаги Ярмола кўчасида номаълум шахс хотини билан машинада ўтирган бир эркакни ўққа тутиб, воқеа жойидан қочиб кетгани ҳақида маълумот тарқатган. Кейинроқ РБК-Украина сайти суиқасд уюштирилган кишининг 2014 йилдан буён Киевда яшаб келаётган қозоғистонлик журналист Айдос Садиқов экани ҳақида хабар қилган.

Украина прокуратураси Садиқов тирик экани, бироқ унинг аҳволи оғир дея баҳоланаётганини, унинг хотини жароҳат олмаганини маълум қилган. Украина Бош прокуратураси суиқасд бўйича қозоғистонлик икки фуқаро — Мейрам Қаратаев ва Алтай Жақанбаевга айблов эълон қилган.

Терговчилар маълумотига кўра, уларнинг иккаласи ҳам Садиқовга суиқасд ортидан Украина ҳудудини тарк этишган.

22 июнь куни Қозоғистон Бош прокуратураси Алтай Жақанбаев қўлга олингани ҳақида маълум қилган. Қозоғистон прокуратураси қайдича, унинг ўзи ички ишлар идораларига мурожаат қилган. Қозоғистон парламенти сенати раиси Маулен Ашимбаев Остона қўлга олинган қозоғистонликни Украинага топширмоқчи эмаслигини билдирган. Шунингдек, у Қозоғистон расмийлари мухолифат фаолига суиқасддан манфаатдор бўлмаганини урғулаб, Остонанинг манфаатдорлигига оид ҳар қандай баёнотни “провокация ва уйдирма” деб билишини айтган.

Садиқовга суиқасддан кейин президент Қасим-Жомарт Тоқаев Қозоғистондаги давлат идоралари “ҳақиқатни аниқлашга кўмаклашиш” учун терговга бош қўшишга тайёр эканини билдирган. У Қозоғистон “қонун устуворлигини мустаҳкамлаш йўлидан бораётгани” ва “жамиятдаги барча коллизиялар, қарама-қаршиликларни фақатгина ҳуқуқий асосда ҳал қилиш лозим”лигини таъкидлаган.

Доғистон муфтийси Аҳмад Афанди Абдуллаев тез орада республика муфтияти ниқобни тақиқлаш тўғрисида фатво чиқаришини маълум қилди.

“Россия бўйлаб диндор одамларнинг барчаси бу саволга жавоб беришга андиша қилиб туришибди, аммо мен жавоб бераман. Биз ниқобни тақиқлаш тўғрисида фатво чиқарамиз. Ҳақиқат битта бўлади. Қуръонда “ҳақиқат битта, қолгани залолат” дейилган”, дея иқтибос келтирган муфтий сўзларидан Доғистон раҳбари маъмурияти.

Жорий йилнинг 29 июнь куни Россия Тергов қўмитаси раҳбари Александр Бастрикин Санкт-Петербургдаги Халқаро ёшлар юридик форумида чиқиш қила туриб, мамлакат ҳудудида ниқобни “зудлик билан” тақиқлашга чақирган эди. Шундан сўнг у яқинда Доғистонда черков ва синагогага ҳамда Ростов-Дондаги тергов ҳибсхонасига ҳужумни эслаб, уларни “исломчилар, террорчилар” содир этганини айтган.

Бастрикиннинг бу фикрига Чеченистон раҳбари Рамзан Қодиров даррор муносабат билдириб, унга Ислом динини террор билан солиштирмасликни маслаҳат берган эди.

Москва муфтийси ва Москвадаги жомеъ масжиди бош имоми Илдар Алаутдинов РБК нашрига Бастрикин чақириғи юзасидан изоҳ бераркан, ниқобни тақиқлаш россиялик мусулмонларда норозилик кайфиятини юзага келтириши мумкинлигини айтган.

“Бу уринишлар Россия фуқароларига истаган динига эътиқод қилиш, демакки, диний аҳкомларга риоя қилиш ҳуқуқини кафолатловчи Конституция ва дунёвий ҳуқуқ меъёрларини очиқдан-очиқ бузиш сифатида намоён бўлади”, дея таъкидлаган Москва муфтийси.

Москвадаги иккинчи Ғарбий округ ҳарбий суди украиналик журналист Дмитрий Гордонни сиртдан 14 йилга озодликдан маҳрум этиш тўғрисида ҳукм чиқарган. Бу ҳақда Sotavision нашри хабар қилди.

Гордон террорчиликка чақирганлик, Россия армияси тўғрисида “фейк” тарқатганлик ҳамда нафрат ва адоват қўзғатганликда айбланган.

Тергов тахминига кўра, Россия қўшинларининг Украина ҳудудига кенг кўламли босқини бошланганидан кейин Гордон 2022 йил мартида ўз YouTube-каналида “Гордон россияликлар ва беларусларга мурожаат қилди” (“Гордон обратился к россиянам и белорусам”) ва “Путинни овлаш” (“Охота на Путина”) деб номланган видеороликларни жойлаштириб, уларда “махсус ҳарбий амалиёт (Москва Украинадаги урушни шундай атайди - таҳр.) чоғида россиялик ҳарбийларнинг хатти-ҳаракати ҳақида нотўғри маълумотларни тарқатган ва АҚШ президенти Жо Байденни Россияга ядровий зарба беришга чақирган”, дея хабар қилди ТАСС агентлиги.

Гордоннинг ўзи суд ҳукмига нисбатан изоҳ ўрнида Телеграмда масхарабоз (🤡) эмодзисини қолдирган.

Украиналик таниқли журналист ва бошловчи Дмитрий Гордон Киев шаҳар кенгашининг собиқ депутати ҳамдир. “Гордон” интернет нашри асосчиси бўлган журналист фаолияти давомида сиёсатчилар,жамоат арбоблари, ёзувчилар, рассомлар, режиссёрлар, артистлар, спортчилар ва бошқалар билан 1100 дан зиёд интервьюлар ёйинлаган.

Украина уруши бошланганидан кейин у россия ҳарбийлари томонидан содир этилган муҳтамал ҳарбий жиноятлар - Бучадаги воқеалар, фильтрацион лагерлар тузилиши, асирларнинг қийноққа солиниши тўғрисида кўплаб материаллар чоп қилган.

Дмитрий Гордон Украинадаги уруш мавзуси бўйича аввалроқ Озодликка ҳам катта интервью берган эди:

Киритиш (Embed) Улашиш

OzodNazar: Дронлар ҳақида гапирган украин журналисти Дмитрий Гордон ўзбеклардан узр сўради

Киритиш (Embed) Улашиш

Коддан алмашув буферингизга нусха кўчирилди.

---

Кенглиги px Баландлик px

---

URL-манзилдан алмашув буферингизга нусха кўчирилди

Айни дамда медиа-манба мавжуд эмас

0:00 0:40:07 0:00

Бевосита линк

• 240p | 94,7MB
• 360p | 132,1MB
• 480p | 199,3MB
• 720p | 559,3MB
• 1080p | 616,3MB

Франция парламентининг қуйи палатасига муддатидан олдин сайловнинг биринчи босқичида ўта ўнгчи қарашга эга бўлган “Миллий бирлашув” олдинда бормоқда. Президент Эммануэль Макрон тарафдорлари сўл қарашдаги “Янги халқ жабҳаси” коалициясидан кейин учинчи ўринда боряпти. 30 июнь оқшомида сайлов участкалари ёпилганидан кейин эълон қилинган экзит-пол натижалари ана шундай.

Ipsos, Ifop, OpinionWay and Elabe ширкатлари томонидан олиб борилган сўров натижаларига мувофиқ, Марин Ле Пен билан Жордан Барделл етакчилигидаги “Миллий бирлашув” 34 фоиз атрофида, “Янги халқ жабҳаси” 29 фоиз атрофида, Макрон тарафдори бўлган марказчилар эса 23 фоизгача овоз олишлари мумкин.

Бу рақамларга муносабат билдирар экан, Макрон 7 июль куни бўлиб ўтажак иккинчи босқичда парламентда ўта ўнгчилар кўпчиликка айланишига йўл қўймаслик учун “демократик ва республикачи кучлар”нинг кенг кўламли коалициясига чақирди.

Францияда сайловлар мажоритар тизим бўйича икки босқичида ўтказилади, яъни 577 та округ бўйича номзодлар партия рўйхати бўйича эмас, балки якка тартибда сайланади. Биринчи босқичда ғалаба қозониш учун 50 фоиздан кўпроқ овоз олиш лозим. Иккинчи босқичга округдаги сайловчилар умумий сонининг 12,5 фоизидан кам бўлмаган овоз йиққанлар чиқади.

Ҳисоб-китобларга кўра, 577 та округ бўйича биринчи босқичдаёқ 65 нафардан 85 нафаргача депутат (шу жумладан Марин Ле Пен) сайланиб бўлган. Иккинчи босқичга ўнг ва сўл қарашдаги 400 га яқин номзод ва Макрон тарафдори бўлган 300 га яқин номзод ҳамда бошқа партияларнинг ўнлаб вакили чиққан. Иккинчи босқичда аксарият округларда уч нафардан номзод бўлади. Бунда кўп нарса ўта ўнгчиларга қарши турган турли сиёсий кучлар номзодларининг бир-бирлари билан келиша олишига боғлиқ бўлади. Ҳозирча эса сўровлар ўта ўнгчилар парламентда кўпчиликни ташкил этиб, ҳукуматни шакллантириш имкониятига эга эканини кўрсатмоқда.

“Демократия ўз сўзини айтди ҳамда францияликлар Макрон лагерини феълан ер билан яксон қилиб, “Миллий бирлашув” ва иттифоқчиларини биринчи ўринга қўйдилар”, дея билдирган Марин Ле Пен ўз тарафдорлари олдида қилган чиқишида.

“Бир ҳафтадан кейин Жордан Барделл бош вазир этиб тайинланиши учун биз мутлақ кўпчиликка эга бўлишимиз керак”, дея қўшимча қилган у.

Кечаги сайловда давомат сўнгги 40 йил ичида энг юқори бўлиб, 60 фоиздан ошган.

Парламент сайловидан олдин ўтказилган ижтимоий сўровлар унда “Миллий бирлашув” лидерлик қилиши мумкинлигини кўрсатган. Уч ҳафта муқаддам бу коалиция Францияда Европарламентга сайловда ғалаба қозонган эди. Айнан ўша пайтда президент Эммануэль Макрон мамлакатда парламент сайлови ўтказилишини эълон қилган.

Макрон ўз қадамини мамлакатдаги сиёсий вазиятни “аниқлаштириб олиш” истаги билан изоҳлаган.

“Президент танқидчилари Макрон мамлакатни оқибати номаълум бўлган кучли сиёсий инқирозга олиб борди, деб ҳисоблайди”, дея қайд этган Франция халқаро радиоси.

Биринчи июлга ўтар кечаси Қозоғистондан Қирғизистонга селдан жабр кўрган кишилар учун озиқ-овқат ва маиший ашёладан иборат инсонпарварлик ёрдами етказилган. Бу ҳақда Озодликнинг қирғиз хизмати мамлакат Фавқулодда вазиятлар вазирлиги маълумотига таянган ҳолда хабар қилди.

Ўш вилоятининг Новқат туманида 28 июнь куни содир бўлган сел оқибатида 9 киши нобуд бўлган. Қурбонларнинг ҳаммаси битта оила аъзолари экани маълум. Табиий офат чоғида бедарак кетган яна бир киши қидирилмоқда. Сел тошқини туфайли туманда фавқулодда вазият тартиби эълон қилинган.

Қутқарувчилар 29 июнь куни тумандаги Абширота шаршараси яқинидаги Абширсой дам олиш масканидан 1300 дан зиёд кишини эвакуация қилишиб, яна 40 кишини Кезарт яйловидан олиб чиқиб кетишган.

Қирғизистон ФВВ селга тинимсиз ёққан жала, Абширота дарёси бўйлаб экилган дарахтлар ва дам олиш жойларининг палапартиш қурилгани сабаб бўлганини билдирган. Бундан ташқари, вазирлик қайдича, 30 июнь куни маҳаллий вақт билан соат 20:30 ларда Ўш — Раззақов автойўлининг 65-километрида сел тошқини туфайли Найман кўприги қулаган. ФВВ бу ҳудудда сел оқибатларини бартараф қилиш бўйича иш олиб борилаётганини маълум қилган.

Қирғизистон президентининг Ўш вилояти бўйича ваколатхонаси кечаги ҳодисалар чоғида бирор киши жабрланмаганини билдирган.

Эронда 28 июнь куни маҳаллий вақт билан эрталабки соат 8.00 дан бошлаб 58 мингдан зиёд сайлов участкаси очилган.

Давлатга қарашли IRNA агентлиги маълумотига кўра, мазкур сайловда 61 миллион 452 минг 321 нафар фуқаро овоз бериш ҳуқуқига эга.

Уларга президент сайловида иштирок этаётган тўрт номзоддан бирини танлаш имконияти берилган.

Аввалроқ Эрон конституцияси посбонлари кенгаши сайловда иштирок этиш учун олти нафар номзодни маъқуллаган эди. Аммо вице-президент Амир Ҳусайний Ҳожизода Ҳошимий ва Теҳрон мэри Алиризо Законий сайловда иштирок этишдан бош тортгани ортидан номзодлар сони тўрт нафарга тушган.

Улар - ядровий битимга оид музокараларда Эрон делегациясига раҳбарлик қилган Саид Жалилий, собиқ ички ишлар вазири Мустафо Пурмуҳаммадий, парламентнинг амалдаги спикери Муҳаммадбоқир Қолибоф ва парламент депутати Масъуд Пезешкианлардир. Бу номзодлар орасида фақат Пезешкиан ислоҳотчи номзод ўлароқ кўрилади.

Эронда муддатидан илгари президент сайлови марҳум президент Иброҳим Раисийнинг 19 май куни автоҳалокат қурбони бўлгани ортидан ўтказилмоқда.

Эронда президент давлат раҳбари бўлиб ҳисобланмайди, у айниқса ташқи сиёсатда анчагина чекланган ваколат эгаси бўлмиш ижроия ҳокимияти раҳбаридир.

Қирғизистон парламенти депутатлари 1918-1953 йиллар оралиғида сиёсий ва диний эътиқоди учун қатағон учраган фуқароларни реабилитация қилиш тўғрисидаги қонун лойиҳасини қабул қилишди.

Озодликнинг қирғиз хизмати хабарига кўра, “Сиёсий ва диний эътиқоди, ижтимоий, миллий ва бошқа мансубият белгиларига кўра қатағон натижасида жабр кўрган ва реабилитация қилинган фуқароларнинг ҳуқуқлари ва уларга берилган кафолатлар тўғрисида”ги қонунга ўзгартишлар 27 июнь куни парламент томонидан учинчи ўқишда қабул қилинган.

Ҳужжатга мувофиқ, қонунга 1922 ва 1926 йиллар оралиғида РСФСР Жиноят кодексининг айрим моддалари билан судланганларни (бу моддалар 1961 йилгача Қирғизистон ҳудудида амалда бўлган) сиёсий қатағонга учраган деб ҳисоблашга оид янги моддани қўшиш таклиф қилинмоқда.

Бундан ташқари, қонунга мувофиқ, расмийларнинг “Қизил террор тўғрисида”ги қарор асосида қабул қилинган қарорлари, босмачиликка қарши кураш масалалари бўйича буйруқлари, давлат жиноятлари ва қулоқ қилинган хўжаликлар белгиларига оид қарорлари ҳамда СССР расмийлари томонидан қабул қилинган бошқа қатор ҳужжатлар сиёсий қатағон аломатлари бўлиб ҳисобланади.

Қонун билан Реабилитация бўйича комиссия тузиш ҳам кўзда тутилган. 2023 йил сентябрида ҳужжат ташаббускорларидан бири бўлган депутат Жанар Ақаев мазкур комиссияни Миллий фанлар академиясининг Тарих, археология ва этнология институти қошида ташкил этиш таклиф қилинаётганини айтган эди. Комиссия таркибига олимлар, ноҳукумат ташкилотлари вакиллари, Омбудсмен институти, прокуратура, ИИВ, МХДҚ ва давлат архиви идоралари ходимлари киритилиши кўзда тутилган. Комиссия таркиби мамлакат парламенти (Жўғўрқу кенеш) томонидан тасдиқланади.

Турли манбаларга кўра,1937-1938 йилларга бориб кучайиб кетган қатағонлар даврида Қирғизистонда 20 минг нафардан 40 минг нафаргача одам отилган. Улар орасида Тўрўқул Айтматов (Чингиз Айтматовнинг отаси), Иманали Айдарбеков, Баяли Исакеев, Қасим Тинистанов бошчилигидаги 137 нафар зиёли бор. “Халқ душмани” деб тан олишган бу кишилар 1938 йилнинг 5-8 ноябрь кунлари оралиғида отиб ташланган. Бу шахслар жасадларининг қаерга кўмилгани ўнлаб йиллар давомида номаълумлигича қолган ва бу қабрларни фақат 50 йилдан кейин топишга муваффақ бўлинган.