Бишкек шаҳрининг Ленин туман 10 октябрь куни суди оммавий тартибсизликларга чақиришда айбланиб судланаётган Temirov LIVE лойиҳасининг 11 нафар собиқ ва амалдаги журналистларига нисбатан ҳукм чиқарди. Бу ҳақда Озодликнинг қирғиз хизмати хабар қилди.

Судланаётган журналистлардан тўрт нафарига айблов ҳукми чиқарилган, улардан икки нафарига қамоқ жазоси берилган. Хусусан, Temirov LIVE ва “Айт, айт десе” лойиҳалари директори Махабат Тажибек қизи олти йилга, Азамат Ишенбеков беш йилга озодликдан маҳрум қилинган. Актилек Капаров ва Айке Бейшекеева уч йилданга пробация жазосини олишган. Қолган етти нафар журналист суд томонидан оқланган. Булар “Арча Медиа” журналисти Сайпидин Султаналиев, “ПолитКлиника” нашри журналисти Тинистан Асипбеков, Temirov LIVE лойиҳасининг уч журналисти - Максат Тажибек уулу, Жумабек Турдалиев ва Акил Орозбеков, “Айт, айт десе” лойиҳаси ходими Сапар Акунбеков ва “Нур Пресс” журналисти Жоодар Бузумовлардир. Аввалроқ давлат қораловчиси бу журналистларнинг ҳар бири олти йилдан қамоқ жазоси сўраган эди.

Қамалган Махабат Тажибек қизининг турмуш ўртоғи бўлган Temirov LIVE асосчиси Болот Темиров суд қарорига мувофиқ, уларнинг ўғли ижтимоий ҳимоя органларига берилганини маълум қилди, дея хабар қилди Озодликнинг Current Time лойиҳаси.

Журналистлар 2024 йил январида ҳибсга олинган эди. Қирғизистон Ички ишлар вазирлиги экспертиза хулосаси асосида уларга қарши жиноят иши очилгани ҳақида билдирган. ИИВ қайдича, экспертиза журналистларнинг материалларида оммавий тартибсизликларга чақириқ унсурлари бўлганини аниқлаган. Суд жараёни чоғида лингвистлар “Эркинлик берилмайди, эркинлик учун барчамиз курашишимиз керак” деган жумлада оммавий тартибсизликка чақириш аломатини кўришганини айтишган. Бу жумла қирғизларнинг машҳур “Манас” эпосидан олинган бу иқтибос бўлиб, журналистлар Қирғизистоннинг расмий идораларидаги коррупцияга оид чиқишларини одатда шу жумла билан тугатишган.

Болот Темиров Қирғизистонда суриштирув журналистикасининг кўзга кўринган вакилларидан бири, Temirov LIVE ютуб-канали асосчиси, Factcheck.kg интернет нашри собиқ бош муҳаррири ва Қирғизистоннинг давлат идораларидаги коррупциявий схемалар ҳақида қатор суриштирувларнинг муаллифи бўлиб ҳисобланади. Қирғизистон расмийлари унга қарши бир неча жиноят иши очишган, кейин эса журналистнинг фуқаролиги бекор қилиб, уни мамлакатдан бадарға қилишган.

Бишкекдаги суд қарори ортидан Халқаро матбуот институти (IPI) ҳамда “Чегара билмас мухбирлар” (RSF) халқаро ташкилотлари журналистларнинг қамалишини қоралаб, баёнотлар тарқатишди. Улар Қирғизистон расмийларини 6 йилга қамалган Махабат Тажибек қизи ва 5 йилга қамалган Азамат Ишенбековни зудлик билан озод қилишга чақиришган.

“Милтон” тўфони 10 октябрга ўтар кечаси АҚШнинг Флорида штати ғарбий соҳилига етиб келди, шундан сўнг шамол кучи бироз сусайди. Айни пайтда у соатига 165 километр тезликда эсмоқда. АҚШдаги Тўфонларни кузатиш миллий маркази уни иккинчи тоифага ўтказди.

Бироқ “Милтон” ҳали ҳам ҳалокатли тўфон бўлиб қолмоқда ва марказ прогнозига кўра, у Атлантика океанига чиқиб кетгунича шундай бўлиб қолади.

Аввалроқ табиий офат натижасида камида икки киши ҳалок бўлгани хабар қилинган.

Ҳозирда тўфон Флориданинг шарқий соҳили томон ҳаракатламоқда. Унинг Лейкленд, Киссимми ва Орландо шаҳарлари ҳамда Канаверал бурнидан ўтиши кутилмоқда

АҚШ Фавқулодда вазиятлар федерал агентлиги Динн Крисвелл Флорида аҳолисини бошпаналарини тарк этиш ҳаракатларидан огоҳлантириб, “Милтон” ҳали ҳам ҳалокатли кучга эга эканини таъкидлаган.

Тўфон яқинлашиши арафасида Флоридада яшовчи беш миллиондан зиёд одамга мажбурий ёки тавсиявий эвакуация ҳақида хабарлар йўлланган. Табиий офат ҳудудидан икки миллионга яқин одам кўчирилган. Бу штат тарихида энг катта эвакуация бўлган.

Ўнинчи октябрь тонгида “Милтон” туфайли 1 миллиондан кўпроқ одам электрсиз қолган, дея хабар қилди Associated Press агентлиги коммунал ҳисоб тизими маълумотига таянган ҳолда.

Кеча оқшом АҚШ президенти Жо Байден флоридалик қатор мулозимлар билан телефон орқали мулоқот қилиб, агар тўфон оқибатларини бартараф қилиш бўйича қўшимча ёрдам керак бўлса, унга тўғридан-тўғри қўнғироқ қилишни сўраган. Шунингдек, Байден флоридаликларни хавфсизлик талабларига риоя қилишга чақирган. “Бу том маънода ҳаёт-мамот масаласи”, дея билдирган у.

Аввалроқ АҚШ президенти Флоридага яқинлашаётган тўфон туфайли Германияга сафарини кечиктирган. Байден Германияда “Рамштайн” форматида Украина бўйича мулоқот гуруҳи учрашувида иштирок этиши керак эди.

“Милтон” жорий йилда Флорида ҳудудига ёпирилган тўфонларнинг учинчисидир. Тўфон мавсумида бунақа ҳолат аввал фақат беш марта кузатилган бўлиб, уларнинг сўнггилари 2004 ва 2005 йилларда содир бўлган.

Сентябрь ойи охирида Флорида ва яна бошқа бир неча штатда кузатилган “Ҳелен” тўфони натижасида камида 230 киши ҳалок бўлган, соҳилбўйи ҳудудларини сув босган, автойўллар ва уйлар вайрон бўлган, дарахтлар қулаган, икки миллиондан зиёд истеъмолчи электрсиз қолган эди.

“Милтон” ва “Ҳелен” сингари тўфонлар иқлим ўзгариши туфайли шиддатлироқ бўлиб бормоқда: улар йилдан йилга илиб бораётган океан сувлари билан тўйиниб боряпти, ҳароратнинг илиқлиги эса уларга намни кўпроқ ушлаб туриш имконини бермоқда.

Россия фуқароларининг қарийб ярми (47 фоиз) Россия қўшинларининг Украинага бостириб кириши фойдадан кўра кўпроқ зарар келтирди, деб ҳисоблайди. Бу кўрсаткич “Левада-центр” томонидан сентябрь ойида ўтказилган ижтимоий сўров натижасидир. Қайд этилишича, бу Украинада кенг кўламли уруш бошланганидан буён энг юқори кўрсаткич бўлиб ҳисобланади.

Айни пайтда ўтган бир йил давомида Путин томонидан бошлатилган “махсус ҳарбий амалиёт” манфаатли эканига ишонган кишилар сони 10 фоизга (38 фоиздан 28 фоизга) камайган. Шунингдек, жанговар ҳаракатлар муваффақиятли олиб бориляпти, деб ҳисобловчи россияликлар сони ҳам қисқариб бормоқда. Февраль ойида бундай фикрда бўлган фуқаролар 70 фоизни ташкил қиларди, эндиликда улар сони 10 фоизга камайган.

Сентябрь ойига келиб Россия билан Украина ўртасида тинчлик музокаралари олиб борилишини кераклигини сўралганларнинг 54 фоизи ёқлаган.

Мунтазам равишда ижтимоий ва маркетинг тадқиқотлари олиб борувчи Юрий Левада ноҳукумат таҳлилий маркази ёки “Левада-центр” 2016 йили Россия расмийлари томонидан “хорижий агент” деб тан олинган эди. Ташкилот вакиллари бу фикрга қўшилишмайди.

“Левада-центр” сўровлари натижалари давлат ижтимоий хизматларининг сўров натижаларидан катта фарқ қилиши аввал бир неча бор қайд этилган.

Ливаннинг “Ҳизбуллоҳ” радикал гуруҳи 9 октябрь куни ўз отрядлари чегара яқинида ва Исроил байроғи тикилаётган қишлоқда исроиллик ҳарбийлар ҳужумини даф қилганини билдирди.

Жанг Исроил-Ливан чегараси бўйлаб тоғли ҳудудларга ёйилган, дея хабар қилди Reuters агентлиги.

АҚШ президенти Жо Байден телефон орқали Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу билан Исроил армияси режасини муҳокама қилган. Оқ уй ва Нетаняҳу офиси бўлиб ўтган телефон суҳбати тўғрисида бир вақтнинг ўзида маълумот беришган, бироқ мулоқот тафсилотларига тўхталишмаган.

Reuters агентлиги мудофаа вазири Йоав Галлантнинг Исроил ОАВда ёйинланган баёнотидан иқтибос келтирган:

“Жавобимиз ҳалокатли, аниқ ва энг аввало, кутилмаган бўлади. Улар нима ва қандай содир бўлганини англашга улгуролмай қолишади, бироқ натижани кўришади”, деган Исроил мудофаа вазири.

Яқин Шарқ Эрон қўмондонлиги бир неча кун аввал Исроилга берган ракета зарбаларига Исроил томонидан берилажак жавобни кутмоқда, деб ёзган Reuters.

Европа Иттифоқи элчилари Россия Марказий банкининг музлатилган активларидан тушган даромаддан Украина учун 35 миллиард евро миқдорида кредит ажратиш бўйича келишувга эришишган. Буҳақда “Озод Европа/Озодлик радиоси”нинг Европа масалалари бўйича муҳаррири Рикард Йозвяк X ижтимоий тармоғидаги саҳифаси орқали маълум қилди.

“Молиявий ёрдам Россиянинг Украинага нисбатан авж олган ҳужумлари туфайли ошиб кетган Украинанинг кечиктириб бўлмас молиявий эҳтиёжларини зудлик билан қондиришга йўналтирилган”, дейилган ЕИ кенгаши хабарномасида.

Йозвякка кўра, Венгрия қарши чиқаётгани туфайли Россия активларига нисбатан санкциялар муддатини узайтириш масаласи ҳали ҳам ҳал бўлгани йўқ.

Аввалроқ Венгрия молия вазири Михай Варга Будапешт Россиянинг музлатилган активларига қарши ЕИ санкцияларига киритилаётган ўзгартишларни дастакламаслигини билдирган. Бу чора Украинага кредит бериш имкониятини яратган бўларди. Варганинг айтишича, Будапешт бу қарорнинг жорий йил 5 ноябрида АҚШда бўлиб ўтадиган президент сайловигача кечиктирилишини истаяпти.

“Катта еттилик” мажбуриятлари доирасида Украинага 35 миллиард евро миқдорида кредит ажратиш қарорига келинганини жорий йилнинг 20 сентябрида Еврокомиссия раҳбари Урсула фон дер Ляйен эълон қилган эди. Украина президенти Владимир Зеленский Урсула фон дер Ляйен билан Киевда ўтказилган брифингда бу маблағларни энергетика соҳасига, бомбапаноҳларга ҳамда қисман қуролланиш ва ҳаводан мудофаа воситаларига йўналтириш режаланаётганини айтганди.

Япониянинг янги бош вазири Сигэру Исиба мамлакат парламентининг қуйи палатасини тарқатиб юборди. Муддатидан илгари сайлов 27 октябрь куни бўлиб ўтиши кутилмоқда, дея хабар қилди “Киодо Цусин” агентлиги.

Японияда палатани тарқатиб юбориш ҳукумат раҳбарининг конституциявий ҳуқуқи бўлиб ҳисобланади. Исиба бу ҳуқуқдан бош вазир лавозимига киришганидан саккиз кун ўтгач фойдаланди. Агентлик қайдича, Японияда Иккинчи жаҳон урушдан бери парламент ҳеч қачон бу қадар тез тарқатилган эмас.

Парламентдаги мухолифат партиялари лидерлари билан учрашувда Исиба ўз қарорини сайловчиларнинг бевосита баҳосини кўриш истаги билан изоҳлаган. Мухолифат уни ҳукмрон Либерал-демократик партия атрофидаги можародан одамлар эътиборини чалғитишга уринишда айблади. Маблағларнинг ўринсиз сарфлаб юборилиши билан боғлиқ мазкур можаро аввалги бош вазир Фумио Кисида истеъфосига сабаб бўлган эди.

Тарқатиб юборилган парламентда Либерал-демократик партия 465 ўриндан 256 тасини эгаллаганди. Яна 32 ўрин унинг ҳукмрон коалициядаги иттифоқчиси, ўнг марказчи Тоза сиёсат партиясига (“Комэйто”) тегишли бўлган.

Ливандаги “Ҳизбуллоҳ” радикал гуруҳининг Исроил зарбаси оқибатида ҳалок бўлган лидери Ҳасан Насруллоҳнинг вориси Исроил армияси томонидан ўлдирилган бўлиши мумкин. Бу ҳақда Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу Ливан фуқароларига мурожаатида билдирган.

“Биз “Ҳизбуллоҳ”нинг имкониятларига зарар етказдик. Биз Ҳасан Насруллоҳнинг ўзи, Насруллоҳнинг вориси ва Насруллоҳ ворисининг вориси дохил минглаб террорчини йўқ қилдик”, дея қайд этган Нетаняҳу ҳалок бўлган шахс исмини очиқламаган ҳолда.

Исроил бош вазири ўз мурожаатида ливанликларни “уруш тугаши ва Ливан гуллаб-яшнаши учун” мамлакатни “Ҳизбуллоҳ”дан озод қилишга чақирган.

Ўтган ҳафтада ОАВда Байрутга берилган зарба чоғида “Ҳизбуллоҳ” асосчиларидан бири ва Ҳасан Насруллоҳнинг қариндоши Ҳошим Сафиюддин ҳалок бўлгани ҳақида хабарлар тарқалган эди. Сафиюддин гуруҳ раҳбари лавозимига энг асосий номзод экани айтилган. Ҳошим Сафиюддиннинг ўлими Исроил томонидан ҳам, Ливан томонидан ҳам расман тасдиқланган эмас.

Сентябрь ойи охирида араб нашрлари Сафиюддин “Ҳизбуллоҳ” раҳбари лавозимига сайлангани ҳақида ёзиб чиқишган, бироқ бу маълумот гуруҳ томонидан тасдиқланмаган эди.

“Ҳизбуллоҳ” АҚШда террор ташкилоти деб тан олинган. Европа Иттифоқи эса “Ҳизбуллоҳ”нинг фақат қуролли қанотини террор ташкилоти деб билади, депутатлари Ливан парламентида ўтирган “Ҳизбуллоҳ” партияси эса, ЕИ фикрича, террор ташкилоти эмас. Исроилнинг ҳаво ҳужумларидан бирида гуруҳ лидери Ҳасан Насруллоҳ ҳам ўлдирилган.

“Ҳизбуллоҳ” Фаластиндаги ҲАМАС гуруҳининг (АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб тан олинган) 2023 йил 7 октябридаги Исроил жанубига ҳужумининг эртасига Исроил ҳудудига ракеталар отган. Ўшандан буён Исроил-Ливан чегарасида қарийб ҳар куни отишмалар содир бўлиб турибди. Ҳар икки мамлакатнинг чегараолди ҳудудларидан ўн минглаб одам эвакуация қилинган.

Исроил Ливаннинг “Ҳизбуллоҳ” гуруҳига қарши “Шимол нишлари” амалиётини 23 сентябрь куни бошлаган. Амалиётдан мақсад террор ташкилотининг ҳарбий инфратузилмасини йўқ қилиш ва Исроил шимолидаги уйларини ташлаб кетган исроилликларни ортга қайтариш учун шарт-шароит яратиш экани айтилган.

АҚШ президент Жо Байден “Милтон” довулига қарши кўрилаётган чораларни назорат қилиш учун Германия ва Анголага сафарини кечиктирди. Сўнгги ҳафталар ичида галдагиси бўлган табиий офат, АҚШ ОАВларига кўра, аслида йўқ бўлган “олтинчи тоифа”га мансуб бўлади. Қўшма Штатларда табиий офатнинг юқори ва энг хавфли тоифаси бешинчи тоифа бўлиб ҳисобланади. Бу ҳақда “Америка овози”нинг рус хизмати хабар қилди.

Байденнинг Германияда 12 октябрь куни бўлиб ўтадиган “Рамштайн” форматидаги саммитга етакчилик қилиши кутилаётганди. Мазкур саммит Украинага қурол-аслаҳа етказиб бераётган мамлакатлар олий даражадаги вакилларининг илк учрашуви бўлади.

Бу орада Германия ҳукумати вакили исми ошкор этилмаслиги шарти билан саммитга ҳозирликнинг бориши ҳақида гапириб берган. У Германиядаги учрашув Россияга Москва Ғарб томонидан Украинани дастаклаш тўхтатилишига умид қилолмаслигини кўрсатиш учун уюштирилаётганини урғулаган.

Россия қўшинлари Украина ҳудудига кенг кўламли босқин бошлаган 2022 йил февралидан кейин Вашингтон элликка яқин мамлакатдан иборат гуруҳ тузган бўлиб, бу мамлакатларнинг мудофаа вазирлари Киевнинг қурол-аслаҳа талабини муҳокама қилиш учун Германия жанубий-ғарбидаги Рамштайн ҳаво базасида (АҚШ авиабазаси - таҳр.) мунтазам равишда учрашиб келишмоқда.

Шанба кунги учрашув Украина президенти Владимир Зеленский ва Германия канцлери Олаф Шольц чиқишлари билан очилиши керак. Учрашувда Франция президенти Эммануэль Макрон, Британия бош вазири Кир Стармер ва Польша президенти Анжей Дуда иштирок этади.

Берлин Рамштайн саммитига 20 чоғли давлат ва ҳукумат раҳбари келишини, Зеленский эса у ерда ўзининг “ғалаба режаси”ни тақдим этишини кутмоқда.

Айни пайтда Киев ноябрь ойида ўтказишни режалаган иккинчи тинчлик саммити ўтказилмаслиги маълум бўлди. Украина президенти офиси раҳбарининг маслаҳатчиси Дарья Заривная 8 октябрь куни жорий ойда Зеленский таклиф қилаётган тинчлик формуласи бўйича бир неча конференция бўлиб ўтишини қайд этган. Заривнаяга кўра, саммит ўтказиш масаласи конференциялар тугаганидан кейин ҳал этилади.

RAW in WAR халқаро ҳуқуқбонлик ташкилоти Анна Политковская номидаги мукофотни фаластинлик журналист аёлларга беришга қарор қилди. Бу ҳақда ташкилот хабарномасида маълум қилинган.

“Исроил хорижлик журналистларнинг Ғазога мустақил равишда киришини тақиқлаб қўйганидан кейин орасида аёллар кўп бўлган фаластинлик журналистлар Ғазо секторидан деярли ягона хабар манбаси ва ягона овозга айланишди”, дея қайд этган можаролар ҳудудларидаги аёлларни дастаклаб келаётган RAW in WAR.

Ташкилот фаластинлик барча аёл журналистларнинг довюраклигини, улар жонлари таҳликада бўлишига қарамай, “давом этаётган можаро шароитида воқеаларни ҳаққоний ёритишга уринаётгани”ни урғулаган.

Уруш манзарасида кечган бир йил ичида Ғазода 150 дан зиёд журналист ва ОАВ ходими ҳалок бўлди, дейилган RAW in WAR хабарномасида. Ҳалок бўлган медиа ходимларининг сони аниқ эмас ва улар сони Халқаро журналистлар федерацияси ҳисоб-китобига кўра 139 нафардан Фаластин томони маълумотига кўра 175 нафаргачадир. 2024 йил февралида БМТ экспертлари Ғазодаги тўқнашувни “энг янги тарихда журналистлар учун энг ҳалокатли ва хавфли” можаро деб аташган.

Фаластинлик журналист аёлларга мазкур мукофот 2025 йил мартида бўлиб ўтадиган “Жаҳон аёллари” фестивалида топширилади.

Исроил Ғазо секторида ҳарбий амалиётни АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб топилган ҲАМАС гуруҳининг 2023 йил 7 октябрида мамлакат жанубига ҳужумига жавоб ўлароқ ўтказмоқда. Бир йил муқаддам амалга оширилган мазкур ҳужумда Исроилда 1200 дан зиёд одам ўлган, 250 дан зиёд киши асирга олиниб, Ғазога олиб кетилган. Уларнинг айримлари ҳали ҳам секторда қолмоқда. Исроил ўз мақсади ҲАМАСни бутунлай йўқ қилиш эканини айтмоқда.

Халқаро ҳамжамиятнинг бир қисми Исроилни Ғазода тинч аҳоли вакили бўлган фаластинликларни қираётганликда айблаяпти. ҲАМАС назорати остидаги Ғазо Соғлиқни сақлаш вазирлиги маълумотига кўра, Исроил ҳужумлари оқибатида секторда 41 мингдан зиёд фаластинлик нобуд бўлган – уларнинг аксариятини аёллар ва болалар ташкил қилган.

Исроиллик ҳарбийлар фақат ҲАМАС инфратузилмаларига зарба берганларини билдиришиб, гуруҳ тинч аҳолидан тирик қалқон сифатида фойдаланган ҳолда, ўз объектларини аҳоли зид яшайдиган мавзеларда жойлаштираётганини иддао қилишмоқда.

Россиядаги ширкатларнинг ярмидан кўпи (53 фоиз) хорижлик ишчи етишмаётганини билдиришган. Бу ҳақда “Коммерсант” нашри hh.ru сўровига таянган ҳолда хабар қилди.

Сўровдан маълум бўлишича, меҳнат бозорида энг кўп ишчиларга (53 фоиз), қурувчиларга (35 фоиз), линиядаги хизматчиларга (25 фоиз) ва ишлаб чиқариш персоналига (23 фоиз) эҳтиёж сезилмоқда.

Айни пайтда ширкатларнинг 46 фоизи “у ёки бу” даража мигрант ёллаш ҳажмлари қониқарли эканини билдирган.

Россия саноатчилар ва тадбиркорлар уюшмаси (РСТУ) маълумотига кўра, ширкатларнинг учдан икки қисми мигрант ёллашда қийинчиликларга дуч келишмоқда. Иш берувчиларнинг 56 фоизи хориждан келганлар орасида керакли мутахассисларни топа олмаяпти, 36 фоизи эса мигрантларни рус тилини яхши билмагани учун ёллай олмаяпти. Ширкатларнинг 19 фоизи қатор минтақаларда маҳаллий расмийлар томонидан киритилган чекловлардан шикоят қилишган.

Россияда мигрантларга қарши қонунлар сони кўпайиб бормоқда. Бу ҳолат айниқса Москва вилоятидаги “Крокус Сити Холл” савдо марказида содир бўлган теракт ортидан кучайиб кетган. Россия расмийлари тахминига кўра, мазкур ҳужум тожикистонлик бир гуруҳ фуқаро томонидан содир этилган.

Терактдан сўнг Россиянинг турли минтақаларида ҳуқуқ-тартиботчилар хорижликлар яшайдиган ва ишлайдиган жойларда рейдлар ўтказа бошлаганлар. Айрим ҳолатларда мигрантлар ҳарбий комиссариатларда қайддан ўтказилган. Шу билан бир пайтнинг ўзида Россияда миллатчилар “рейдлари” ҳам бошланиб кетган – бу “рейдлар” давомида улар мигрантларни ишдан бўшатиш ва қизларнинг рўмолларини ечиштиришни талаб қилишган.

2023 йилнинг октябрь ойида Россия Давлат думасига хорижликларга бутун мамлакат бўйлаб мактабларда, фармацевтика соҳасида, давлат тиббиёт муассасаларида, такси ва юк ташишда ишлашни тақиқлаш кўзда тутилган қонун лойиҳаси киритилган. Қатор минтақаларда расмийлар мигрантларнинг такси ва бошқа соҳаларда ишлашини тақиқлаб қўйишган.

2024 йил бошидан буён ИИВ ходимлари РФдан 65 мингдан зиёд хорижлик фуқарони бадарға қилишган ҳамда 120 минг нафар мигрантни мамлакатга қўйишмаган. Россияда кадр етишмаслиги манзарасида бу мамлакатга мигрантлар оқими сўнгги 10 йил ичида минимум даражага тушиб кетган.

Физиология ва тиббиёт соҳаси бўйича Нобель мукофоти 2024 йилда америкалик олимлар Виктор Эмброс ва Гэри Равканга микроРНК кашфиёти учун берилди.

Қайд этилишича, бу олимлар одам дохил кўп ҳужайрали организмлар учун ўта муҳим бўлган генлар регуляциясининг мутлақо янги принципини кашф қилишган. Ҳозирда инсон геноми мингдан зиёд микроРНК кодлаши маълум, дейилган Нобель қўмитаси хабарномасида.

Виктор Эмброс ва Гэри Равкан тадқиқотларининг катта қисми молекуляр биологияга оиддир.

Гарванд университетидан бўлган Гэри Равкан 72 ёшда бўлиб, у АҚШ Миллий Фанлар академияси ва Тиббиёт академиясининг аъзоси бўлиб ҳисобланади.

Вустердаги Массачусет университети профессори бўлган 70 ёшли Виктор Эмброс эса АҚШ Миллий Фанлар академияси ҳамда Санъат ва фан академияси аъзоси бўлиб, микроРНК тадқиқотчиси ўлароқ шуҳрат қозонган.

Тиббиёт ва физиология бўйича Нобель мукофоти лауреатини 1810 йилда Стокҳолмда асос солинган Каролина институти танлайди. Мазкур мукофот эълон қилиниши билан “Нобель ҳафталиги” бошланди. Сешанба куни физика бўйича, чоршанба куни кимё бўйича, пайшанба куни адабиёт бўйича Нобель мукофоти совриндорлари исмлари очиқланиши кутилмоқда. Шундан сўнг Нобель тинчлик мукофоти ва иқтисодиёт фанлар бўйича лауреатлар эълон қилинади.

Қирғизистоннинг Ўш вилояти Новқат туманида жойлашган мадрасада 14 яшар ўсмир пичоқ билан етказилган жароҳат туфайли вафот этган. Бу маълумотни Озодликнинг қирғиз хизматига Ўш вилояти Ички ишлар бошқармаси матбуот хизмати тасдиқлаган.

Ҳуқуқ-тартиботчилар маълумотига кўра, 6 октябрь куни рўй берган можаро чоғида мадрасада таълим олаётган 16 яшар ўсмир 14 яшар ўсмирнинг бўйнига ўткир тиғли предмет тиқиб олган. Жабрланувчи касалхонага олиб кетилаётган пайтда жон берган.

Милиция вакиллари содир бўлган ҳодиса юзасидан Қирғизистон Жиноят кодексининг 122-моддаси (“Қотиллик”) бўйича жиноят иши қўзғатилиб, экспертизалар белгиланганини қўшимча қилишган.

Ўз навбатида, Қирғизистон Мусулмонлар диний бошқармаси нобуд бўлган ўсмир мадрасада ўқимагани, у ерда вақтинча бўлиб турганини маълум қилган.

Гумонланувчи ва қурбоннинг яқинлари содир бўлган воқеа юзасидан ҳали изоҳ берганларича йўқ.

Камала Ҳаррис АҚШ президенти лавозимига сайланган тақдирда Россия билан Украина ўртасида тинчлик битимини тузиш йўлларини қидириш учун Владимир Путин билан икки томонлама музокараларга бормайди. Бу ҳақда Демократлар партиясидан президентликка номзод Ҳаррис 7 октябрь куни CBS телеканалининг “60 дақиқа” деб номланган теледастурига берган интервьюсида билдирди.

Ҳаррисга кўра, Қўшма Штатлар Украина вакиллари иштирокимиз Россия билан музокарага киришмайди. Унинг таъкидлашича, Киев Украинанинг келажагини белгилашда овоз ҳуқуқига эга бўлиши шарт.

Ҳаррис “Украинанинг НАТОга аъзо бўлиши дастаклайсизми?” деган саволга тўғридан-тўғри жавоб беришдан қочди.

“Бу масалаларни биз ўша он келган пайтда ҳал қиламиз. Ҳозир биз Украинанинг Россия тажовузидан ўзини ҳимоя қилиш қобилиятини мустаҳкамлаш билан шуғулланяпмиз”, деди Демократлар партияси номзоди.

Ўз сўзида Ҳаррис яна бир бор Республикачилар партиясидан президентликка номзод Дональд Трамп позициясини танқид қилди: “У урушни бир кунда тугатиши мумкинлигини айтяпти. Биласизми, бу нимани англатади? Бу капитуляцияни англатади”.

Камала Ҳаррис Украина президенти Владимир Зеленский билан олти марта учрашганини, бу учрашувларда унга Украина халқига бўлган дастаги ўзгармас эканини урғулаганини эслатди.

“Мен Украина хавфсизлик ва фаровонликка эришиши учун бу урушда унинг қўли баланд келишига ёрдам бериш йўлида ишлайман”, деди Ҳаррис.

Интервью чоғида Камала Ҳаррис сайловда ғалаба қозонган тақдирда саховатли ижтимоий дастурларга қаердан маблағ топиши, ўтган бир неча йил мобайнида Байден маъмурияти нима учун миллионлаб мигрант ноқонуний равишда ўтган Мексика чегарасини мустаҳкамлаш бўйича чоралар кўрмаганига оид саволларга ҳам жавоб берган.

Ливандаги “Ҳизбуллоҳ” радикал шиа гуруҳи 7 октябрь куни Исроил ҳудудига 130 дан зиёд снаряд отган. Шу куннинг ўзида, ҳарбий кузатувчилар қайдича, Исроил Ливанга ҳужумини кенгайтиришга тайёр эканини намойиш қилган, дея хабар қилди Reuters агентлиги.

Эрон томонидан дастакланаётган ҳамда Ғазо секторидаги ҲАМАС гуруҳи (АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб тан олинган) жангариларининг иттифоқчиси бўлган “Ҳизбуллоҳ” гуруҳи Исроилнинг Ҳайфа шаҳри жанубидаги ҳарбий базага “Фади-1” ракеталари билан зарба берганини билдирган. Гуруҳ томонидан яна бир зарба чегарадан 65 километр олисликдаги Тверияга берилган.

Исроиллик ҳарбийлар ҳарбий авиация “Ҳизбуллоҳ”нинг Ливан жанубидаги объектларини бомбардимон қилганини билдиришган.

АҚШ Давлат департаменти вакили Мэтью Миллер 7 октябрь куни Оқ уйда журналистлар билан ўтказилган учрашув чоғида Вашингтон Исроилнинг Ливандаги амалиётини “чекланган амалиёт” деб ҳисоблашини айтган.

Еттинчи октябрь Исроилда ҲАМАС экстремистларининг исроилликларга ҳужуми қурбонларини хотирлаш кунига айланган. Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу Қуддусда ўтказилган Вазирлар маҳкамаси йиғилишида: “Биз 7 октябрь куни содир бўлган воқеалар бошқа такрорланмаслигини кафолатлаш учун минтақамиздаги хавфсизлик воқелигини фарзандларимиз учун, келажагимиз учун ўзгартирамиз”, дея баёнот берган.

ҲАМАС назорати остидаги Ғазо Соғлиқни сақлаш вазирлиги Исроил ҳарбий кампанияси чоғида ўтган бир йил мобайнида 42 мингга яқин фаластинлик ўлдирилганини билдирган. ЦАХАЛ ҲАМАСга қарши уруш бошидан буён 727 нафар исроиллик аскар ҳалок бўлгани, бу вақт оралиғида яҳудий давлатига қарата 25 мингта ракета отилганини маълум қилган.

Қозоғистон референдум марказий комиссияси Қозоғистонда АЭС қурилиши бўйича 6 октябрь куни ўтказилган овоз беришнинг дастлабки натижаларини эълон қилди.

Комиссия маълумотига кўра, мамлакатда овоз бериш ҳуқуқига эга 12 миллион 284 минг 487 нафар кишидан овоз беришда 7 миллион 820 минг 204 нафари (63,66 фоиз) иштирок этган.

Улар орасида референдумга олиб чиқилган масаланинг ижобий ҳал этилишини ёқлаб овоз берган фуқаролар сони 5 миллион 561 минг 937 кишини (71,12 фоиз) ташкил қилган.

Еттинчи октябрга ўтар кечаси социологлар овоз бериш участкасидан чиқишда фуқаролар ўртасида ўтказилган сўров натижаларини эълон қилишган эди. Маҳаллий нашрларда учта институт сўров натижалари пайдо бўлган. Exit-pool маълумотларига кўра, референдумда берилган овозларнинг қарийб 70 фоизи Қозоғистонда АЭС қурилишини дастаклаганларнинг овози ўлароқ кўрсатилган.

Аввалроқ Озодлик Қозоғистонда якшанба куни бўлиб ўтган референдумдаги давомат ҳақида хабар қилган эди. Референдум марказий комиссияси маълумотига кўра, 6 октябрь куни соат 14.00 дан кейиноқ овоз берувчилар сони 51 фоиздан ошган, бунинг ортидан референдум бўлиб ўтди, дея эътироф этилган.

Референдум куни Қозоғистоннинг турли ҳудудларидан овоз бериш жараёнида қонунбузарликлар кузатилгани ҳақида хабарлар келиб тушган, хусусан, сайлов қутиларига тўпдан бюллетенлар ташланганига оид маълумотлар пайдо бўлган.